Fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua bilim soxasi


TARQATMA MATERIALLAR Мавзу. Бухгалтерия ҳисобининг предмети ва усуллари


Download 2.21 Mb.
bet203/224
Sana14.10.2023
Hajmi2.21 Mb.
#1703301
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   224
Bog'liq
Buxgalteriya hisobi

TARQATMA MATERIALLAR

Мавзу. Бухгалтерия ҳисобининг предмети ва усуллари

1.1.Хўжалик ҳисоби ҳақида тушунча ва унга қўйилган талаблар


      1-слайд

      2-слайд


      3-слайд

      4-слайд


      5-слайд

      а) Ҳисоб кўрсаткичларининг режа кўрсаткичлари билан солиштирувчанлиги;


      6-слайд


1.2. Ҳисобнинг предмети, вазифалари ва унинг турлари

      7 -слайд


      8-слайд

      а) ҳисобда акс эттириладиган объектларни бошқариш учун маълумотларни йиғиш, уларни фильтрлаш ва керакли ахборотни шакллантириш;


      9-слайд
      10-слайд
      11-cлайд.

1.3. Хўжалик жараёнлари


      12-слайд


1.4. Хўжалик маблағлари ва уларнинг манбалари таснифи


      13-слайд

      14-слайд.


      Бухгалтерия ҳисобида маблағларнинг таркибланиши

      15-слайд.


      Бухгалтерия ҳисобида маблағлар манбаларининг таркибланиши




      Дебет

      Счетнинг номи

      Кредит
























      1.5.2. Иккиёқлама ёзув
      Иккиёқлама ёзув тизимига - биринчи марта 1497 йилда Итальян роҳиби Лука Пачоли асос солган.
      23-слайд.
      Иккиёқлама ёзув орқали счетлар ўртасидаги ўзаро боғланишни белгилаш счетлар корреспонденцияси дейилади.
      Дебетланувчи ва кредитланувчи счет ҳамда операция суммасининг кўрсатилиши бухгалтерия проводкаси деб аталади.
      Бухгалтерия проводкаси икки хил: оддий проводка ва мураккаб проводгага бўлинади.

      Оддий проводка деб, бир счетнинг дебетланиши, иккинчи счетнинг кредитланишига айтилади. Дт 2010, Кт 1010 -2000 м.сўм.
      Мураккаб проводка деб, бир неча счет дебетланиб, битта счетнинг кредитланиши ёки бир счетнинг дебетланиши, бир неча счетнинг кредитланишига айтилади.
      Дт 2010, Дт 2310, Дт 2510 Дт 9420 Кт 6710
      Кт 5110 Дт 6010, Дт 6410, Дт 6510, Дт 6810,
      Бухгалтерия ҳисоби регистрлари ва шакллари
      Слайд-24

      Слайд-25


      Айланма қайднома

      Счет номи


      01.09.09 й бошига қолдиқ


      Ой давомида оборот


      01.09.09 й охирига қолдиқ


      Дебет

      Кредит

      Дебет

      Кредит

      Дебет

      Кредит



























































      Шахматли қайднома

      Кредитланувчи


      счетлар
      Дебетланувчи счетлар


      0110-0199


      Асосий воситалар

      1010-1090 Материал-лар


      2010 Асосий ишлаб чиқариш


      2810 Тайёр маҳсулот


      5110 Хисоб-китоб счети


      -

      Дебет бўйича жами

      Асосий воситалар
















      Материаллар
















      Тайёр маҳсулот
















      Хисоб-китоб счети
















      Бюджет билан хисоб-китоблар
















      -















      Кредит бўйича жами
















      Слайд-26


      Слайд-4

      “Касса” 1-мемориал-ордери


      2009 йил октябр ойи учун

      Операция мазмуни


      Дебет

      Кредит

      Суммаси

      1. Кассага пул олинди

      5010

      5110

      50 000

      2. Сотишдан тушум

      5010

      4010

      50 000

      3. Иш ҳақи берилди

      9710

      5010

      40 000

      4. Хисоб-китоб счетига кассадан пул топширилди

      5110

      5010

      60 000

      Кредит бўйича жами








      Мемориал-ордерларни рўйхатга олиш китоби

      Счет номи_________


      М/О рақами


      Сана

      Операция мазмуни

      Суммаси










      “Бош дафтар” журнали

      2009 йил октябр ойи учун


      М/О №

      М/О бўйича сумма

      Счет_________


      Счет_________


      Счет_________


      Жами оборотлар


      01.10.09 йилга сольдо


      Дт

      Кт

      Дт

      Кт

      Дт

      Кт

      Дт

      Кт

      1



















      2



















      3



















      4



















      Жами оборот


















      01.11.09 йилга сольдо


















2-Мавзу. Бухгалтерия баланси


2.1. Бухгалтерия баланси тўғрисида тушунча

      1-слайд
      2-слайд.


      “Баланс” атамаси лотинча bis- “икки марта”, banx- “тарози палласи” сўзларидан таркиб топган бўлиб, том маънода “икки палла” деган маънони англатади ва тенглик, мувозанат тушунчаси сифатида ишлатилади.
      3-слайд.
      4-слайд

2.2.Баланснинг тузилиши ва унинг моддалари

      5-слайд.

      6-слайд.
      «Актив» атамаси лотинча фаолиятли, амал қилиш, мавжуд бўлиш деган маънони англатиб, маблағлар қандай амал қилаётганлигини, ишлаётганлигини кўрсатувчи маблағлар гуруҳланиши тушунилади.
      Активлар - бу олдинги амалга оширилган муаммоларни ёки олдин содир бўлган воқеалар натижасида корхонага келиб тушган ва улар келажакда фойда келтирадиган иқтисодий ресурслардир.
      7-слайд
      8-слайд
      «Пассив» атамаси ҳам лотинча фаолсиз, холис турмоқ, тушунтириш каби сўзлардан олинган бўлиб, фақат корхона мажбуриятларини тавсифлабгина эмас, балки маблағлар турларини қандай мақсадларга мўлжалланганлигини ҳам тавсифлайди.

      9-слайд


      10-слайд
      Актив ва пассивнинг хар бир элементи маблағлар тури ёки уларнинг манбаи баланс моддаси деб аталади.
      Актив моддалари жуда аниқ бўлиб, уларнинг мазмуни кўп тушунтиришларни талаб қилмайди.
      Пассивдаги ҳар бир модданинг мазмунини аниқ кўз олдига келтириш учун пассив умуман нимани акс эттиришини яхши билиб олиш лозим. Юқорида айтилганидек, пассив активда кўрсатилган корхона маблағларининг манбаини акс эттиради.

2.3.Хўжалик операциялари таъсирида балансдаги ўзгаришлар


      Ҳар бир хўжалик юритувчи субъект ўз фаолиятини амалга ошириш жараёнида кўплаб хўжалик операцияларини содир этилиб, улар балансга таъсир қилиб, баланс моддалари суммаларини ўзгартириб юборади.
      11-слайд
      12-слайд
      Фараз қилайлик, 01.09.2009 йил ҳолатига корхонанинг

      БАЛАНСИ
      м.сўмда


      Актив

      Пассив

      Маблағлар тури ва уларнингжойланиши


      Сумма

      Маблағлар манбаи ва уларнинг тайинланиши

      Сумма

      Асосий воситалар

      35000

      Устав капитали

      40000

      Хом ашё ва материаллар

      10000

      Фойда

      3000

      Касса

      100

      Банк кредитлари

      2000

      Ҳисоб-китоб счёти

      4990

      Мол етказиб берувчи ва пудрат-чилар билан ҳисоблашишлар

      5000

      ЖАМИ

      50000

      ЖАМИ

      50000



      Ой давомида қуйидаги хўжалик жараёнлари содир бўлган.


      Биринчи операция. Кассадан корхона ходимига ҳисобдорлик шарти билан 60 м. сўм берилди. Пул берилгандан кейин «Касса» да 60 м.сўмга камайди ва 40 (100-60) м. сўмни қолди. Шу билан бир вақтда пулларнинг ҳисобдорлик шартлари билан берилиши ҳисобдор шахснинг ушбу корхонага қарзининг пайдо бўлишига олиб келади.
      БАЛАНС (биринчи операциядан кейин) м.сўмда)

      Актив

      Сумма

      Пассив

      Сумма

      Асосий воситалар


      35000

      Устав капитали

      40000

      Хом ашё ва материаллар

      10000

      Фойда

      3000

      Касса

      40

      Банк крелитлари

      2000

      Ҳисоб-китоб счёти

      4990

      Мол етказиб берувчи ва пудратчилар билан ҳисоблашишлар

      5000

      Дебиторлар

      60





      ЖАМИ

      50000

      ЖАМИ

      50000



      Иккинчи операция. Соф фойданинг бир қисми (1000 м. сўм) ҳисобидан корхона ишининг натижаларини якунлашда қабул қилинган қарорга биноан захира капитали ташкил этилган. Мазкур операция корхонанинг тақсимланмаган фойдасини 1000 сўмга камайтиради, лекин балансда янги модда пайдо бўлади: худди шу суммага захира капитали кўпаяди. Демак, энди фойда миқдори 2000 (3000-1000) сўмни, захира фонди эса 1000 сўмни ташкил қилади.
      БАЛАНС (иккинчи операциядан кейин) (м.сўмда)

      Актив

      Сумма

      Пассив

      Сумма

      Асосий воситалар


      35000

      Устав капитали

      40000

      Хом ашё ва материаллар

      10000

      Захира капитали

      1000

      Касса

      40

      Фойда

      2000

      Ҳисоб-китоб счёти

      4990

      Банк кредитлари

      2000

      Дебиторлар

      60

      Мол етказиб берувчи пудрат-чилар билан ҳисоблашишлар

      5000

      ЖАМИ

      50000

      ЖАМИ

      50000



      Учинчи операция. Мол етказиб берувчилардан сотиб олинган 2500 м. сўмлик материаллар корхонага келиб тушди, лекин пули тўланмади. Мазкур операция, биринчидан, материалларнинг миқдори кўпайишига олиб келади.
      БАЛАНС (учинчи операциядан кейин) (м.сўмда)

      Актив

      Сумма

      Пассив

      Сумма

      Асосий воситалар


      35000

      Устав капитали

      40000

      Хом ашё ва материаллар

      12500

      Захира капитали

      1000

      Касса

      40

      Фойда

      2000

      Ҳисоб-китоб счёти

      4990

      Банк кредитлари

      2000

      Дебиторлар

      60

      Мол етказиб берувчи ва пудрат-чилар билан ҳисоблашишлар

      7500

      ЖАМИ

      52500

      ЖАМИ

      52500



      Тўртинчи операция. Ҳисоб-китоб счётидан банкка кредит бўйича қарзни узиш учун 2000 м. сўм ўтказилган.
      БАЛАНС (тўртинчи операциядан кейин) (м.сўмда)

      Актив

      Сумма

      Пассив

      Сумма

      Асосий воситалар


      35000

      Устав капитали

      40000

      Хом ашё ва материаллар

      12500

      Захира капитали

      1000

      Касса

      40

      Фойда

      2000

      Ҳисоб-китоб счёти

      2990

      Банк кредитлари

      -

      Дебиторлар

      60

      Мол етказиб берувчи ва пудрат-чилар билан ҳисоблашишлар

      7500

      ЖАМИ

      50500

      ЖАМИ

      50500




      Download 2.21 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   199   200   201   202   203   204   205   206   ...   224




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling