Fanidan o„quv-uslubiy majmua

4-ilova

Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishning asosiy qonun­qoidalari:
davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish vaqtida mulkni pulli va pulsiz topshirishni qo‗shib olib borish;	pulsiz va pulli xususiylashtiri ladigan mulkdan ulush olishda fuqarolar tengligi;	davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish sharoitida barcha fuqarolarning ijtimoiy rimoya qilinishini ta‘minlash;	davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish tadbirlarini amalga oshirish ustidan davlat va jamoat nazoratini yo‗lga qo‗yish;	monopoliya ga qarshi qonunlar talablariga rioya etish.

Mulkiy jihatdan qaraganda ijtimoiy­iqtisodiy tizimlarni ikki toifaga ajratish mumkin.

Monostruktuhali (bir tarkibli) tizimlar. Bu tizimlarning asosiy belgisi bir mulk shaklining hukumron bo‗lishidir. Bu yerdagi mulkiy monopoliya xususiy mulk yoki davlat mulkining hukumronligi bilan ajhalib turadi. YAkka mulkka tayangan iqtisod monotizim yoki monoiqtisodiyot bo‗ladi.

Turli­tuman mulk shakllariga tayangan, ayrim mulk shaklining ustivorligini inkor etuvchi ijtimoiy­iqtisodiy tizimlar. Ularni politizm, ularga xos iqtisodni poliqtisodiyot deyish mumkin. Bunday tizimda mulkiy muvozanat hosil bo‗ladi, hamma mulk shakllari rivojlanish sharoiti bir xil bo‗ladi. U har qanday monopoliyani inkor etadi. Poliiqtisodiyot mazmunan aralash iqtisodiyotdir. Monoiqtisodiy tizim tarixan muqarhar bo‗lganidek, uning o‗rniga poliiiqtisodiy tizimning kelishi ham zaruratdir.