Фанидан ўҚув услубий мажмуа

Назорат саволлари
1.Асосий ем хашак ўсимлик турлари ҳақида маълумот беринг?
2.Чорвачилкда муҳим аҳамятга эга бўлган доривор ўсимликларнинг биотехнолигик яҳшилаш йўлларини тушинтиринг?
3.Бугунги кундаги кенг ишлатиладиган доривор ўсимликларни технологик харитасини яратинг?


12- Мавзу:-Парандачиликда етиштириладиган доридор ўсимликлар биотехнологияси
Режа:
1. Парандачиликлда истиқболлари ижобий ҳал этишда етиштириладиган ўсимликлар
2. Сув ўтларидан фойдаланиш истиқболлари
3. Парандачилик доривор ўсимликларни технологик харитаси
Парнадачиликлар одам ва ҳайвонлар учун муҳим аҳамиятга эга бўлган, турли кимёвий тузилишдаги органик бирикмалардир. Организм учун жуда кам миқдорда талаб этиладиган (оқсил, ёғ ва углеводлардан фарқи) бу бирикмалар ферментлар молекуласи таркибига кириб, тўқималардаги моддалар алмашинувида иштирок этади.
Одам ва ҳайвонлар организми кўпчилик парнадачиликларни фақат ўсимликлардан озиқ-овқат билан бирга олади. Шунинг учун овқат маҳсулотлари таркибида бирор парнадачиликнинг бўлмаслиги ёки етишмаслиги одам ва ҳайвонлар организмида моддалар алмашинувининг бузилишига, кейинчалик эса апарнадачиликоз ҳамда гипопарнадачиликоз деб аталадиган оғир касалликларнинг юзага келишига сабаб бўлади.
1880 йилда рус олими врач Н.И.Лунин ҳайвон организми парнадачиликсиз ҳаёт кечира олмаслигини биринчи марта аниқлаган.
1912 йилда поляк олими К.Функ «парнадачилик» терминини ишлатишни (вита - ҳаёт, парнадачилик - ҳаёт амини демакдир) тавсия этган. У даврда барча парнадачиликлар таркибида амин гуруҳи бўлса керак, деб фараз қилинар эди. Лекин парнадачиликларнинг кимёвий таркиби аниқлангандан сўнг бу фикрнинг нотўғри эканлиги маълум бўлди. Ҳозир парнадачиликларнинг кимёвий тузилиши аниқланган бўлсада, эски одат бўйича улар «парнадачилик» сўзи ва лотин альфавитининг бош ҳарфи билан аталади.
Ўсимликлар ўса бошлаган биринчи кундан бошлабоқ тўқимада парнадачиликлар биосинтези бошланади. Наъматак меваси, қора смородина барги ва меваси, ўрмон қулупнайи барги ва меваси, чаканда меваси ва мойи, тирноқгул гули, бозулбанг гули, газанда барги, бодрезак (калина) пўстлоғи ва меваси, жағ-жағ ер устки қисми парнадачиликларга бой бўлади.
Парнадачилик C - аскорбин кислота рангсиз, сувда яхши, спиртда ёмонроқ эрийдиган кристалл модда. Одатда парнадачилик C шимолий туманларда ва юқори тоғли ерларда ўсадиган ўсимликларда жанубий раёнларда ҳамда пастликларда ўсадиган ўсимликларга қараганда кўпроқ бўлади. Ёруғлик таъсирида парнадачилик C биосинтези тезлашади, қоронғуликда эса аксинча, бу жараён секинлашади.
Витаминлар. B₁ эса аксинча жанубий туманларда ўсадиган кузги буғдойда кўпроқ синтезланади. Тупроқнинг кислотали хоссаси камайтирилса, ўсимликлар таркибидаги каротин миқдори ошади. Баъзи микроорганизмлар кислотали шароитда парнадачилик Б1 синтезини бутунлай тўхтатиб қўяди. Парнадачиликлар эритувчиларда эришига қараб икки гуруҳга бўлинади: