Faollar, inqilobchilar va gumanitarlar Amerikalik yozuvchi, tarbiyalanuvchi va nogiron Helen Keller, 1910 yil


Download 79 Kb.
bet10/39
Sana13.04.2023
Hajmi79 Kb.
#1349638
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   39
Bog'liq
Айоллар хакида маьлумот 4

Wangarĩ Muta Maathai 
Wangarĩ Muta Maathai (1940-yil 1-aprel — 2011-yil 25-sentabr) Keniyalik ijtimoiy, ekologik va siyosiy faol va Tinchlik uchun Nobel mukofotini qoʻlga kiritgan birinchi afrikalik ayol.[1] Kennedi havo kemasidan foyda oluvchi sifatida u Qoʻshma Shtatlarda tahsil oldi, Sent-Sxolastikada bakalavr darajasini va Pitsburg universitetida magistr darajasini oldi. U Sharqiy va Markaziy Afrikada falsafa doktori boʻlgan birinchi ayol boʻlib, Keniyadagi Nayrobi universitetida PhD darajasini oldi.
1977-yilda Maathai „Yashil kamar harakati“[2][3] ekologik nodavlat tashkilotiga asos solib, koʻchatlar ekish, atrof- muhitni muhofaza qilish va ayollar huquqlariga eʼtibor qaratdi. 1984-yilda u „Keniyadagi ekologik munozarani oʻrmonlarni qayta tiklash uchun ommaviy harakatlarga aylantirgani uchun“ - „Toʻgʻri yashash“ mukofotiga sazovor boʻldi. Maathai Keniya parlamentining aʼzosi etib saylangan va 2003-yilning yanvaridan 2005-yilning noyabrigacha prezident Mvay Kibaki hukumatida atrof-muhit va tabiiy resurslar boʻyicha vazir yordamchisi lavozimida ishlagan. U Butunjahon kelajak kengashining faxriy maslahatchisi edi. Akademik va bir nechta kitoblar muallifi sifatida Maathai nafaqat faol, balki ekologiya, rivojlanish, gender tengligi va Afrika madaniyati va dinlari haqida fikr yuritishga katta hissa qoʻshgan ziyoli ham edi.[4][5]
Maathai 2011-yil 25-sentabrda tuxumdon saratoni asoratlaridan vafot etdi.

Maathai Nayrobida dars berishni davom ettirdi, 1975-yilda anatomiya boʻyicha katta oʻqituvchi, 1976-yilda veterinariya anatomiyasi kafedrasi mudiri va 1977-yilda dotsent boʻldi. U Nayrobidagi ushbu lavozimlarga tayinlangan birinchi ayol edi. Bu vaqt mobaynida u universitet xodimlarida ishlayotgan ayollarga teng imtiyozlar berish uchun kampaniya olib bordi, imtiyozlar boʻyicha muzokaralar olib borish uchun universitetning akademik xodimlar uyushmasini kasaba uyushmasiga aylantirishga harakat qildi. Sudlar bu taklifni rad etdi, biroq uning teng imtiyozlar haqidagi koʻplab talablari keyinchalik qondirildi.[25] Nayrobi universitetidagi ishidan tashqari, Maathai 1970-yillarning boshlarida bir qator fuqarolik tashkilotlarining ishida ishtirok etdi. U Keniya Qizil Xoch Jamiyatining Nayrobi boʻlimining aʼzosi boʻlib, 1973-yilda uning direktori boʻlgan. U Keniya universiteti ayollari uyushmasining aʼzosi edi. 1974-yilda Atrof-muhit bilan aloqa markazi tashkil etilgandan soʻng, Maathai mahalliy kengash aʼzosi boʻlishni soʻradi va oxir-oqibat boshqaruv raisi boʻldi. Atrof-muhit boʻyicha aloqa markazi 1972-yilda Stokgolmda boʻlib oʻtgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining inson muhiti boʻyicha konferensiyasidan soʻng shtab-kvartirasi Nayrobida tashkil etilgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Atrof-muhit boʻyicha dasturi (UNEP) ishida nodavlat tashkilotlarning ishtirokini ragʻbatlantirish uchun ishladi. Maathai, shuningdek, Keniya Ayollar Milliy Kengashiga (NCWK) qoʻshildi.[26] Ushbu turli xil koʻngillilar uyushmalaridagi ishi tufayli Maathai Keniyadagi aksariyat muammolarning ildizi atrof-muhitning buzilishi ekanligi ayon boʻldi.[27] Yashil kamar harakati[tahrir | manbasini tahrirlash]


Download 79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling