Фарғона туманидаги

Aralashmalar

1. 80 g ZnS, NaCl va CaCO3 aralashmasiga mo’l miqdorda HCl ta'sir ettirilishidan 13,44 l (n. sh.) gazlar aralashmasi hosil bo'ldi. Bu aralashma mo'l miqdorda SO2 bilan o’zaro ta'sirlashuvidan 19,2 g qattiq modda hosil bo'lsa, dastlabki aralashmadagi moddalarning massa ulushlarini (%) aniqlang.

A) 48,5; 26,5; 25

B) 25,5; 17,3; 57,2
C) 25,5; 48,5; 26
D) 38,8; 21,2; 40
Yechimi:
ZnS+2HCl=ZnCl2+H2S
NaCl+HCl=???
CaCO3+2HCl=CaCl2+CO2+H2O

13,44 /22,4=0,6 mol H2S va CO2

SO2+2H2S=3S+2H2O

96 g S-------------2 mol H2S

19,2 g --------x=0,4 mol

0,6-0,4=0,2 mol CO2

ZnS(m) 97×0,4=38,8 g

CaCO3(m) 100×0,2=20 g
NaCl(m) 80-38,8-20=21,2 g

ZnS(%) 38,8/80×100=48,5%

NaCl(%)21,2/80×100=26,5%
CaCO3(%) 20/80×100=25%

J: A

2. Agar B2H6, B2O3 va H2O (s) hosil bo’lish issiqliklari mos ravishda 95,3; 1273,5 va 285,8 kJ/mol ga teng bo’lsa, qanday hajmdagi (l, n. sh.) diboran gazi yonishidan 4071,2 kJ issiqlik ajraladi?
A) 44,8
B) 33,6
C) 67,2
D) 22,4
Yechimi:
B2H6 (95,3 kJ)
B2O3 (1273,5 kJ)
H2O (285,8 kJ)×3=857,4 kJ

1273,5+857,4-95,3=2035,6 kJ

B2H6+3O2=B2O3+3H2O

22,4 l-------------2035,6 kJ
44,8 l =x--------4071,2 kJ

J: A

3. 13,8 g Si,Al,Fe dan iborat aralashma teng 2 qismga bo'lindi.Birinchi qismga mo' l miqdorda NaOH eritmasi ta'sir ettirilganda 11,2 l gaz ajraldi.2-qismiga mo' l miqdorda HCl eritmasi ta'sir ettirilganda 8,96 l gaz ajraldi.Dastlabki aralashmadagi Al ning massa ulushini (%) toping.
A)40,6. B)5,4 C)2,7 D)39,1

Yechimi:
Si+4NaOH=Na4SiO4+2H2

2Al+2NaOH=2NaAlO2+3H2
Fe+NaOH=????

Si+HCl=????

2Al+6HCl=2AlCl3+3H2
Fe+2HCl=FeCl2+HCl

Si, Al va Fe aralashmasida Al metali har ikki modda bilan tasirlashadi. Shuning uchun uni x-deb belgilab olamiz:

9x+7(1-x)+28(0,8-x)=13,8

x=0,6 mol

m(Al) 9×0,6= 5,4gr.

13,8 gr. ---------- 100%

5,4 gr. ------------ x= 39,1%

J: D

4. Cu, Ag va Au dan iborat 55.76 g aralashma mol miqdordagi kons HNO3 kislotada eritilganda 24.64 litr gaz ajraldi. Dastlabki aralashmadagi Au ning massasi Ag massasidan 1.2 Marta kop bolsa, aralashmaning necha % ini Au tashkil etadi ???

Yechimi:
Cu+4HNO3=Cu(NO3)2+2NO2+2H2O

Ag+2HNO3=AgNO3+NO2+H2
Au+HNO3=?????

24,64/22,4=1,1 mol NO2

64x+108y+197z=55,76

2x+y=1,1
197z=108y•1,2

x=0,5. y=0,1. z=0,065786

Au(m) 197•0,065786=12,96 g

12,96/55,76×100=23,24%

J:23,24%

5. Mol nisbati 5:4 bo'lgan 65Zn va xAl izatoplaridan iborat aralashmada 65Zn izatopining massa ulushi 75,75% ga teng bo'lsa noma'lum Al izatopi tarkibidagi neytronlar sonini toping.
A)14 B)13 C)12 D)15

Yechimi:
Zn(m) 5×65=325 g

Al(%) 100-75,75=24,25%

75,25%------------325 g Zn

24,25%-----------x=104 g

104/4=26 g/mol Al

N=26-13=13

J: B

6. Alyuminiy karbid va alyuminiy nitridning 2,26 g aralashmasi 100 ml suvda eritilganda gaz va cho'kma ajraldi. Cho'kmani filtrlab olib tarozida tortib ko'rilganda uning massasi 4,68 g ga teng bo'ldi. Ajralgan gaz hajmini (l.n.sh) toping.
A)1,34 B)1,12 C)0,504 D)4,032

Yechimi:
Al4C3+12H2O=4Al(OH)3+3CH4

AlN+3H2O=Al(OH)3+NH3

Al(OH)3 (n) 4,68/78=0,06 mol

144x+41y=2,26

4x+y=0,06

x=0,01 y=0,02

CH4(V) 0,01×67,2=0,672 l

NH3 (V) 0,02×22,4=0,448 l

Jami: 0,672+0,448=1,12 litr

J: B

7. Fe va Cu ning 200 g aralashmasiga aralashma massasining 1/8 qismiga teng Fe qo'shilganda Cu ning massa ulushi 7,5% ga kamaygan bo'lsa dastlabki aralashmada w Cu----- w(Fe) ayirma nechaga tengligini toping.
A)67,5 B)2,08 C)32,5 D)35,0

Yechimi:
. 1
200×--------= 25 g Fe
. 8

dastlabki aralashmadagi Cu ning massasini x deb, massa ulushini esa y deb belgilab olamiz

. x
-------×100=y

200

. x
-------------×100=y-7,5

200+25

x=135 g Cu.

y=67,5%

Fe(%) 100-67,5=32,5%

67,5-32,5=35

J: D

Yana bir soddaroq yechimi:

. x. x
-------=------- + 0,075

200. 225

x=135 g Cu

8. K,Na,Ca metallarining 21 g aralashmasi suvda ertildi. Bunda 8,96 litr gaz ajralib chiqdi va 0,2 mol KOH hosil bo'ldi. Dastlabki aralashmadagi Na ning massasini gr toping.

A)4,6 B)3,45 C) 9,2 D)2,3

Yechimi:
H2(n) 8,96/22,4=0,4 mol

2K+2H2O=2KOH+H2

78 g----------2 mol-----1 mol
7,8 g---------0,2 mol----0,1 mol

Na, Ca (m) 21-7,8=13,2 g

H2(n) 0,4-0,1=0,3 mol

2Na+2H2O=2NaOH+H2

Ca+2H2O=Ca(OH)2+H2

46x+40y=13,2

x+y=0,3

x=0,2 •46 = 9,2 g Na

y=0,1•40=4 g Ca

J: C

9. 0,06 mol CuSO4•3H2O va CuSO4•5H2O aralashmasining to'liq degidratlanishidan 0,2 mol suv hosil bo'ldi. Kristallogidrat larning mol nisbatini toping.

A)2:4 B)4:5 C)3:1 D)5:1

Yechimi:
CuSO4•3H2O=>3H2O

CuSO4•5H2O=>5H2O

x+y=0,06
3x+5y=0,2

x=0,05. y=0,01

J: D

10. 12,45 g Al, Cu, Zn dan iborat aralashmaga konsentrlangan HNO3 ta'sir ettirilganda 4,928 litr (n.sh) NO2 hosil bo'ldi. Xuddi shunday massadagi aralashmaga HCl ta'sir ettirilganda 6,944 litr (n.sh) gaz ajraldi. Dastlabki aralashmadagi Zn ning massasini aniqlang.
A. 0,65. B 6,4. C 12,45. D 5,4

Yechimi:
NO2(n) 4,928/22,4=0,22 mol

Al+HNO3=???

Cu+4HNO3=Cu(NO3)2+2NO2+2H2O
Zn+4HNO3=Zn(NO3)2+2NO2+2H2O

H2(n) 6,944/22,4=0,31 mol

Al+3HCl=AlCl3+1,5H2

Cu+HCl=???
Zn+2HCl=ZnCl2+H2

Reaksiya bo'yicha x, y, z deb belgilab olamiz

27x+64y+65z=12,45

2y+2z=0,22
1,5x+z=0,31

x=0,2 Al(m) 0,2×27=5,4 g

y=0,1 Cu(m) 0,1×64=6,4 g
z=0,01 Zn(m) 0,01×65=0,65 g

J: A

11. Mis nitrat va kalsiy karbonat aralashmasi qattiq qizdirilganda gazlar aralashmaning o'rtacha massasi 43,5(5) ga teng bo'ldi. Hosil bo'lgan oksidlarning o'rtacha massasini aniqlang.

A)64 B)56,8 C)53,14 D)79,7
Yechimi:
. 2x. 4x. x
2Cu(NO3)2=2CuO+4NO2+O2
. y. y
CaCO3=CaO+CO2

(46×4x)+32x+44y

------------------------------=43,5(5)
. 4x+x+y

x+y=1

x=0,2. y=0,8

(0,8•56)+(0,8•44)+(0,4•80)+(0,8•46)

-------------------------------------------------==53,143 g/mol

0,8+0,8+0,4+0,8

J: C

12. MgSO4, Na2SO4 va Cr2(SO4)3 kristallogidratlari aralashmasi tarkibida H ning massa ulushi 4,75%; metallarning massa ulushlari yig'indisi 15,25% bo'lsa, shu aralashmadagi kislorodni massa ulushini aniqlang.

A. 42. B. 58. C. 68,5. D. 66

Yechimi:
100-4,75-15,25=80% S va O

Me(m) 24+46+174 g

S(m) 32+32+96=160 g

174 g ------------15,25%

160 g------------x=14%

O(%) 80-14=66%

J: D

13. 157,6 g K va uning superoksididan iborat aralashmasi suvda eritilganda n.sh. da zichligi 1,271 g/litr bo’lgan gazlar aralashmasi hosil bo’ldi. Boshlang’ich aralashmaning mol nisbatini toping. Aralashma tarkibida necha % K bo’lgan?
Yechimi:
Umumiy holatdagi yechim:
K+H2O->KOH+0.5H2
K2O4+H2O->2KOH+1.5O2
32 26.47/30=0.882
\ /
28.47
/ \
2 3.53/30=0.1176
0.1176:0.882233=1:7.5
X mol H2 : 7.5X mol O2
0.5 H2 -------1 mol K
X H2--------a=2X
1.5 O2-------1 mol K2O4
7.5X O2-----y=5X
Mol nisbat 2:5
2X×39+5X×142=157.6
X=0.2
0.4×39/157.6×100=9.9%
J:A

14. Mis(ll) sulfid va xrom (lll) sulfiddan iborat aralashma 100 ml suvda eritildi. Bunda umumiy massasi 39,8 g bo'lgan cho'kma va 10,2 g gaz ajraldi. Dastlabki aralashma massasini gr toping. A)29,2 B)39,2 C)39,6 D)59,2

Yechimi:
H2S (n) 10,2/34=0,3 mol

CuS+H2O=????

Cr2S3+6H2O=2Cr(OH)3+3H2S
200 g ------------206 g --------3 mol
20=x--------------20,6=x-------0,3

CuS(m) 39,8-20,6=19,2 g

Das (m) 20+19,2=39,2 g

J: B

15. Ca amalgamasi tarkibidagi Ca ochiq(quruq) havoda qizdirilganda uning massasi 37% ga (reaksiya unumi 1 ga teng) ortdi. Hosil bo'lgan qattiq qoldiq massasi Ca amalgamasining massasiga teng bo'lsa amalgama tarkibidagi Hg ning massa ulushini % toping.
A)30 B)23 C)27 D)20

Yechimi:
Ca(m) 100 g desak

Oksidlanganda

100+37=137 g

Demak dastlabki aralashmani massasi 137 g ekan

Hg (m) 137-100=37 g

. 37
Hg (w%) ----------×100=27%

. 137

J: C

16. Ammoniyning karbonati va gidrokarbanati qizdirishdan olingan gaz mahsuloti normal sharoitga keltirildi. So'ngra gazlar aralashmasi mo'l miqdordagi HCl eritmasidan o'tkazildi. Natijada gazlar aralashmasining hajmi 2,5 marta kamayadi. Dastlabki aralashmadagi tuzlarning mol nisbatini toping.
A)1:2 B)1:4 C)1:1 D)1:5

Yechimi:
(NH4)2CO3=CO2+2NH3+H2O

xNH4HCO3=xCO2+xNH3+H2O

NH3+HCl=NH4Cl

1+2+x+x
---------------=2,5

. 1+x

2,5+2,5x=3+2x

0,5x=0,5
x=1

J: C

17.