Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti o`t ochish tayyorgarligi fanidan konspekt

Turli sharoitlarda guruxni o‘t ochishini boshqarish mashqlarini bajarish.
— nishon joylari (3-ilova) atrof-tevarak rangida bo‘yaladi, bunda nishonning ko‘rinishi unga o‘q otilishini ta’minlamog‘i darkor;
— nishon joylari er sathi bilan baravar qilib vertikal o‘rnlashtiriladi (yoritmasdan) va uni shunday joylashtirish kerakki, toki ularni ko‘rsatgunga qadar (harakatlar) o‘k, otayotganlarga ko‘rinmasin; nishon yuzasi taxminan joydan turib o‘q otish sathi (yo‘nalishi)ga perpendikulyar bo‘lishi kerak; nishonlarni mo‘ljal, nishon yo‘nalishini bildiruvchi belgi yaqin va o‘q otayotganlarga ko‘rinadigan jismlarni nishonlarga yaqin qilib o‘rnatish man etiladi;
— tog‘ sharoitida o‘q otish mashqlarini bajarishda o‘q otish pastdan yuqoriga yoki yuqoridan pastga tomon olib boriladi, nishonlar esa baland joylarga, harakat yo‘nalishi tomon (o‘q otishning asosiy yo‘nalishi bo‘yicha) nishon Urnining ijobiy yoki salbiy burchaklari ostida o‘rnatiladi. Nishon joyining o‘q otish joyidan aniqyaanadigan burchaklari baland va o‘rtacha balandlikdagi tog‘lar hamda baland va og‘ish burchaklariga ega qurol uchun , Q18 dan — 50 gacha, Q12 - Q27 (-3 -9); Q70 dan — 5 gacha Q12- Q60 atrofida (-3 ~9); otish qurollar uchun — Q25 — Q50 atrofida (—25 500); pastak tog‘lar va barcha turdagi qurollar uchun — Q5 — Q 12 atrofida (—5 — 12). Jangovar mashinalar uchun nishon joylari burchaklari komandirning kuzatish asbobi orqali barcha nishonlarni ko‘rishni ta’minlashi darkor, bunda bir yonga qiyinlashi 3—5 daraja bo‘lishi zarur va ko‘tarilish (tushish) burchagi — Q5 — Q15 bo‘lishi kerak (qo‘l otish quroli uchun — Q10 - Q30). Barcha nishon joylari front bo‘yicha bo‘lib goboriladi, ularni kuzatish nuqtasi orqali o‘tgan to‘g‘ri chiziqda o‘rnatish man etiladi;

• 
  o‘q otish mashqlarini bajarish uchun har bir paydo bo‘ladigan nishon ikki va undan ortiq o‘rnlarda qo‘yiladi, bir-ikki o‘rnlarda harakatlanuvchi nishon (tunda — bir joyda) nishonni ko‘rsatish izchilligini o‘zgartirish imkoni va o‘q otuvchilarning har bir navbati uchun mashq shartlarida ko‘rsatilgan masofalar chegaralarida o‘q otuvchilar bu sharoitlarni ta’minlashi nazarda tutiladi; paydo bo‘luvchi va harakatlanuvchi nishonlar variantlari soni o‘quv va
  o‘q otish nazoratida har bir mashq bajarilishi shart, kunduz kunlari — uch marta, tunda — ikki marta, tog‘ sharoitida — ikki marta, tunda — bir variant bajarilishi kerak; har bir variantda nishonlardan biri uzoqaa ko‘rsatilishi kerak, qolganlari esa taxminan o‘rtacha va yaqin
  masofalarda, mashqlarda ko‘rsatilganidek (agar mashqning bitta nishoni bo‘lsa), ba’zida u bir xil tarzda uzoq, o‘rtacha va yaqin masofalarda ko‘rsatiladi;
  
• 
  paydo bo‘luvchi nishonlarni ko‘rsatish vaqti qulay boshlanishiga qadar uning to‘la ko‘tarilish vaqtidan aniqlanadi;
  

- nishon joylariga ro‘yxatdagi qurol-yarog‘li jangovar mashinalar to‘pidan (quroldan) o‘q otish nishonlari o‘rna o‘q otish va o‘q otish nazorati mashklarida esa bilan yoki ikkinchilari ko‘rsatiladi (o‘qotishda shtatdagi o‘rnini bosuvchi xar qandai izchillikdagi quroldan foydalanishuchun);
— otish qurolidan, jumladan, jangovar mashinalarining pulemyotlaridan ham unga qaratib o‘q otiladigan nishonlar ularga o‘q tegishi bilan qulab tushishi kerak, guruhlarning takroran ko‘rsatgan mashqlaridan nishonlar, faqatgina zarar etgan nishonlar ko‘rinishi darkor;

• 
  harakatlanuvchi nishonlar harakat boshlanishi bilan ko‘rinishi zarur va (o‘qtekkan) hamda harakat oxirida ko‘zga kurinmasligi darkor, ulardan ikkala yo‘nalishlar bo‘yicha o‘q uzilaverishi kerak, nishonlarga harakatlanish masofasi nishonlarning qulagunga qadar to‘la ko‘tarilishi vaqtidan boshlab qisoblanadi, bir necha nishonga bir yo‘lli usulda esa (bir yo‘lda) ular ro‘paradan o‘q otilganda 0-06 dan kam bo‘lmag‘an oraliqda o‘q otish chegarasida kuzatilishi darkor
  va yon tomondan bo‘ladigan yoqi qiyalama harakatlarda, kurs burchaklaridan otishda ko‘pi bilan 25 uch o‘lchovli nishonlarda qo‘llanishi mumkin, bir moslamada harakatlanadigan bo‘yli shakllar orasidagi oraliq nishonlarda qo‘llanishi mumkin, ular orasidagi masofa 2 m dan kam bo‘lmasligi kerak_: nishonlar orasidagi oraliq nishonlarning tutash chekka yoriqlaridan tushgan shu’la bo‘yicha belgilanadi;
  

• 
  tog‘ sharoitida otish qurolidan o‘q otishda mahalliy sharoitni hisobga olgan holda harakatlanuvchi nishonni qo‘yishga imkon bo‘lmasa, uning o‘rniga oraliqdagi ko‘rsatuv uchun turli chegaralarda 20—30 s vaqt bo‘yicha paydo bo‘ladigan nishonlarni qo‘yishga ruxsat etiladi, nishonga
  taklid — yasama qilib yaqinlashuvi (chiqarib tashlash): bir nishonga — 20 s mashqlari bo‘iicha uzoqqa otishda; boshqasiga — 15 s ga yaqin 100 m jangovar mashinalardan o‘q otishda harakatlanuvchi nishon harakatiga teng vaktdagi mashklarda ko‘rsatilgan uzoqlik chegaralariga qo‘yiladi;
  

- mashq shartlarida ko‘rsatilg‘an nishonlargacha bo‘lgan masofa uzoqligi otayotgan (jangovar mashina) turgan joydan o‘qdon ko‘rsata boshlanishi vaqtidan boshlab belgilanishi kerak (guruh va okop nishonlarigacha bo‘lgan uzoqlik ular o‘rtasigacha belgilanadi).