Farg`ona davlat universiteti Tabbiy fanlar fakulteti Biologiya o`qitish metodikasi yo`nalishi sirtqi ta`lim 5- bosqich talabasi Abdurahmonova Mohlaroy

Hujayradagi xromosomalar soni va hujayra ko`payishiga oid masalalar yechish usullari

• Quyonning somatik hujayrasida 42 ta autosoma xromosoma bor. Uning organizmida kechadigan spermatogenez jarayonining metafaza I davrida jami xromosomalar (a) xromatidalar (b), hujayra markazi (c) va sentriolalar (d) sonini aniqlang.

Quyonning somatik hujayrasida 42 ta autosoma xromosoma bo‘lsa, 2n=44 xromosoma 82 bo‘ladi. Meyozning metafaza I davrida xromosoma nabori hujayrada 2n holatda bo‘ladi. a) jami xromosomalar to‘plami 44 ta; b) bitta xromosoma 2 ta xromatidadan iborat bo‘lsa, 44 ta xromosoma 88 ta xromatidadan iborat; c) Interfazaning sintez davrida hujayra markazi soni ikki hissa ortadi. Shuning uchun metafaza I davrida hujayrada 2 ta hujayra markazi bo‘ladi; d) 1 ta hujayra markazi 2 ta sentrioladan iborat bo‘lsa, 2 ta hujayra markazi 4 ta senrtioladan iborat bo‘ladi. Javob: a) 44 b) 88 c) 2 d) 4

Qalampir o‘simligida meyoz jarayoni buzilishi natijasida hujayrasidagi birinchi juft xromosoma va oltinchi juft xromosomalar ajralmay bitta qutbga to‘plandi. Shu hujayrada hosil bo‘lgan spermiylar ishtirokida urug‘langan markaziy hujayrasida xromosomalar soni nechta bo‘ladi?

• Qalampir o‘simligida meyoz jarayoni buzilishi natijasida hujayrasidagi birinchi juft xromosoma va oltinchi juft xromosomalar ajralmay bitta qutbga to‘plandi. Shu hujayrada hosil bo‘lgan spermiylar ishtirokida urug‘langan markaziy hujayrasida xromosomalar soni nechta bo‘ladi?

Qalampirda 2n=48 ta xromosoma bo‘ladi. Meyozning anafaza I davrida xromosomalar to‘g‘ri taqsimlanganda hujayraning 2-qutbida 24 tadan xromosoma bo‘lar edi. Ammo 2 ta xromosoma bir qutbga ajralmay o‘tib qolgan bo‘lsa, hosil bo‘lgan spermiylarda xromosoma soni 26 va 22 ta. Agar bunday spermalar markaziy hujayrani urug‘lantirsa: 26+48=74 yoki 22+48=70 Hosil bo‘lgan endospermda 70 yoki 74 ta xromosoma bo‘ladi. Javob: 70 yoki 74 ta

Yeryong‘oq o‘simligi somatik hujayrasi yadrosida makkajo‘xori diploid to‘plamiga nisbatan 2 baravar ko‘p xromosoma mavjud. Yeryong‘oqning mikrosporasida (a), endospermidagi bitta hujayrasida (b) va murtak xaltasidagi hujayralarda (c) jami qanchadan xromosoma bor?

• Yeryong‘oq o‘simligi somatik hujayrasi yadrosida makkajo‘xori diploid to‘plamiga nisbatan 2 baravar ko‘p xromosoma mavjud. Yeryong‘oqning mikrosporasida (a), endospermidagi bitta hujayrasida (b) va murtak xaltasidagi hujayralarda (c) jami qanchadan xromosoma bor?

Makkajo‘xorida diploid holatda 20 ta xromosoma bo‘ladi. Agar yeryong‘oqda 2 baraXa Y Xa Y Xa Y 84 var ko‘p xromosoma bo‘lsa, unda 40 ta xromosoma bo‘ladi. a) yeryong‘oqning mikrosporasi meyoz bo‘linish yo‘li bilan hosil bo‘lgani uchun unda xromosoma nabori gaploid holatda bo‘ladi, ya’ni n=20 ta; b) o‘simlikning endospermi triploid to‘plamli 3n=60 ta; c) qo‘sh urug‘lanishdan oldin murtak xaltasida 8 ta hujayra bo‘ladi. Ularning barchasi gaploid to‘plamli bo‘ladi ya’ni 8n=8x20=160 ta. Javob: a) 20 b) 60 c) 160 133. Makkajo‘xorining har bir xromosomasida taxminan 4 mingta gen bor. Qo‘sh urug‘lanishdan oldin makkajo‘xorida tugunchasi