Farg’ona Jamoat Salomatligi Tibbiyot Instituti Davolash ishi fakulteti Davolash ishi yo’nalishi 29-22 guruh talabasi Mahmudova Mohigulning “Gistologiya” fanidan tayyorlagan taqdimot loyihasi suyaklarning o’sishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi

Suyakning birlamchi rivojlanishi (to'g'ridan-to'g'ri ossifikatsiya)

1 2 3

Bog'liq
Suyaklarning o’sishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar

Bo'lajak suyakning biriktiruvchi to'qima modelida osteoblastlarning faolligi natijasida ossifikatsiya nuqtasi, p u n stum ossificationis paydo bo'ladi. Ossifikatsiya jarayoni ossifikatsiya nuqtasidan barcha yo'nalishlarda nurlar shaklida tarqaladi, buning natijasida o'zaro bog'langan radial divergent suyak nurlari tizimi rivojlanadi.

Xaftaga tushadigan suyak modeli o'rnida suyak to'qimalarining rivojlanishi biriktiruvchi to'qimadan suyaklarning shakllanishidan kechroq sodir bo'ladi va intrauterin rivojlanishning 7-8-haftasida boshlanadi. Suyak to'qimasi xaftaga atrofi bo'ylab ham, uning ichida ham hosil bo'ladi. Kıkırdak periferiyasida suyak hosil bo'lish jarayoni deyiladi perixondral ossifikatsiya (peri - atrofida, xondros - xaftaga, o. perichondroostalis ) va xaftaga ichidagi suyakning rivojlanishi - endoxondral ossifikatsiya (endo - ichkarida, o. endochondrialis ).

Inson skeletining ontogenez jarayonida rivojlanishi filogenez jarayonida xorda tipdagi skeletning murakkab takomillashuv yo`lini aks ettiradi. Skelet rivojlanishning bir qator ketma-ket bosqichlaridan o'tadi.
O'rta germ qatlami hujayralaridan - akkord va asab naychasi atrofida joylashgan mezenxima , hujayralarning mahalliy qalinlashuvi - kelajakdagi suyakning membranali modeli mavjud. Bu skelet rivojlanishining membranali (yoki biriktiruvchi) bosqichidir.
Intrauterin rivojlanishning 2-oyligida membranali skeletning ko'p qismi xaftaga tushadigan to'qima bilan almashtiriladi va uning ba'zi qismlari oldingi membrana tuzilishini saqlab qoladi.
Bu bosqichi xaftaga tushadigan deb ataladi va asosan xaftaga tushadigan va qisman membranali qo'llab-quvvatlovchi shakllanishlarning mavjudligi bilan tavsiflanadi.

6-7-haftasida suyak to'qimasi paydo bo'la boshlaydi, bu ham xaftaga, ham membrana skeletlari o'rnida paydo bo'lishi mumkin. Bu skelet rivojlanishining suyak bosqichidir .
Skelet rivojlanishining xaftaga tushadigan bosqichidan magistral, oyoq-qo'llar va bosh suyagi asosi suyaklari o'tadi. Bosh suyagi suyaklari, yuz suyaklarining aksariyati, sfenoid suyagining pterygoid jarayonining medial plastinkasi va klavikulaning o'rta qismi skelet rivojlanishining xaftaga bosqichini chetlab o'tib, biriktiruvchi to'qimadan rivojlanadi.
Birlashtiruvchi to'qima asosida rivojlanadigan suyaklar birlamchi suyaklar, xaftaga o'rnida paydo bo'lgan suyaklar esa ikkilamchi deb ataladi .
Shunday qilib, inson skeleti rivojlanishning uch bosqichidan o'tadi: biriktiruvchi to'qima, xaftaga va suyak. Suyakning biriktiruvchi to'qimadan rivojlanishi to'g'ridan-to'g'ri ossifikasyon deb ataladi va kıkırdak o'rnida suyak shakllanishi bilvosita ossifikasyon deb ataladi .

Skeletning ma'lum joylarida shimgichli suyak keyinchalik ixcham suyakka aylanadi , bu medullar hujayralarida konsentrik plitalarning cho'kishi natijasida yuzaga keladi. Rivojlanayotgan suyak to'qimalarining hujayralari bir-biriga bog'lanib, bir-biri bilan aloqa qiladigan va qon tomirlari orqali o'tishga xizmat qiladigan suyak kanallariga aylanadi.

Download 9.57 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3