Farg’ona Politexnika Inistituti “Qurilish” fakulteti

Teodalit bilan planga olishda hisoblash ishlari.

Hisob ishlarini boshlashdan oldin abris va jurnallar tekshirib koriladi bunda yozuv va raqamlarning to’g’ri yozilishi hamda hisoblarning to’g’riligiga etibor beriladi. Jurnalga kiritilayotgan tuzatishlar qizil siyoxda yoziladi/. So’ngra teodalit yo’lining sihemasi chiziladi. Sxemaga o’lchangan garizantal burchaklarning o’rtacha qiymati yoziladi .

Gorizontal burchak o’lchash mohiyati.

Joyda bir nuqtadan chiqqan ikki yoki bir necha yo’nalish orasidagi burchaklarning gorizontal qo‖yilishini o’lchash kerak bo‖ladi. Masalan, V nuqtada turib, turli balandlikda yotuvchi A va S nuqtalarga qarash yo’li bilan ABC burchakning gorizontal qo’yilishi ni o’lchash kerak deylik. Shakldan ko‖rinadiki, S nuqta balandda, V va A nuqtalar esa S ga nisbatan pastlikda. Shunga ko’ra, VA va VS tomonlar orasidagi qiya tekislikdagi burchak desak ABC gorizontal proekstiyasi bo’ladi. Uning qiymatini aniqlash uchun shtativ 1 ustiga aylanasi graduslarga bo’lingan doira 2 gorizontal vaziyatda urnatiladi; uning markazi O dan chap nuqta S ga qarab pch, keyin doirani qo’zg`atmay, o‖ng nuqta A ga qarab nol sanoqlar olinsa, bu sanoqlar ayirmasiga teng bo’ladi: po’-pch, (1) ya‖ni bir nuqtadan chiqqan ikki yo’nalish orasidagi burchakning gorizontal qo’yilishi o’ng nuqtaga qarab olingan sanoqdan chap nuqtaga qarab olingan sanoqning ayirmasiga teng. Aylanasining yo’nalgan qirrasi bo’laklarga bo’lingan va gorizontal holga keltirilib sanoq olinadigan doira 2 limb deyiladi. Agar O dan S ga va A ga qaralgan ko’rish nurlaridan vertikal tekisliklar o’tkazilsa, bu tekisliklar kollimastion tekisliklar deyiladi. Bu tekisliklar orasidagi burchak o’lchanadigan burchakning qiymati bo’ladi. Ikki chiziq orasidagi burchakni goniometr yordamida ham o’lchash mumkin. Asosan, burchakning gorizontal qo’yilishi teodolit yordamida o’lchanadi.