TekshirdI: Salimjonov J Farg’ona-2022
Taqdimot ishi
farg’ona politexnika instituti “qurilish” fakulteti “qmbkich” kafedrasi “Qurilish materiallari va xomashyoviy bazasi fanidan
Mavzu: Portlandsementning xom ashyosi va turlari. Sement xom ashyo aralashmasini kuydirish klinkerni olish. Reja: 1. - Portlandsement (inglizcha: Portland – Birlashgan Qirollikadagi yarim orol nomidan olingan), suvga chidamli bogʻlovchi modda; qurilish materiali hisoblanadi
Portlandsement – tarkibida ohaktosh va tuproq bo‘lgan aniq tarkibli sun’iy bir xil xom ashyo aralashmasini bir tekis kuydirish natijasida olingan o‘ta maydalangan klinkerning mahsulidir. Klinkerning maydalash jarayonida 3,5 % gacha miqdorda gips toshi qo‘shiladi. - Portlandsement klinkerini olishuchun xom ashyo aralashmalari tarkibi ko‘p miqdorda karbonat kalsiy (toza ohaktosh, mel, ohakli tuflar, mergelli ohaktoshlar va boshqalar) mavjud bo‘lgan jinslar va loy tuproq xom ashyosiga qarashli jinslar (og‘ir tuproq, mergelli tuproq, tuproqli slanets va boshqalar)dan tayyorlanadi. Xom ashyo qorishmasini tayyorlash xarakteriga ko‘ra portlandsement ishlab chiqarishning quruq, ho’l va aralash usullari mavjud. Bu usulning har biri o‘z xususiyati, afzalligi va kamchiligiga ega. Mamlakatimizdagi sement zavodlarida ho’l usul ko‘proq ishlatiladi, ammo ko‘pgina zavodlar iqtisodiy jihatdan afzal bo‘lgan quruq va aralash usullariga moslashtirilmoqda.
- Ho‘l usulda xom ashyo qorishmasini ko‘p miqdordagi suv ishtirokida quruq modda massasining 36-42 % gacha sharsimon tegirmonlarda maydalanadi va shlam deb nomlanuvchi suyuqlik massa olinadi. Shlam – basseyndan massa quritish uchun aylanma pechga yo‘naltiriladi. Bu usulda transpartirovka va xom ashyoni tashash engillashsa ham lekin quruq usulga ko‘ra yonilg‘i sarfi 1,5-2,0 baravar ko‘pdir.
- Quruq usulda boshlang‘ich materiallarning quruq kukun qorishmasi (xom ashyo uni) tayyorlanadi, uni aylanma pechda kuydiriladi.
- Ishlab chiqarishning aralash usulida, kuydirish uchun xom ashyo qorishmasi granula ko‘rinishida tayyorlanadi. Aralash usul, ho‘l usulga qaraganda, yonilg‘ini 20-30 % gacha iqtisod qiladi.
- Kuydirish uchun uzunligi 150 dan 230 m gacha bo‘lgan (ho‘l usulda), diametri 5-7 m va kaltaroq 60 dan 95 m gacha bo‘lgan (quruq usulda) aylanma pechlar ishlatiladi. Pechda quydirish jarayonida material avvalo quritiladi va to‘planadi, so‘ngra 200 °S dan 700 °S gacha bo‘lgan temperaturada organik qo‘shilmalar yonadi, kimyoviy suv yo‘qoladi, temperatura 1100 °S gacha ko‘tarilganda kimyoviy reaksiyalar yuzaga keladi, natijada portlandsement klinkerning quyidagi asosiy minerallari hosil bo‘ladi %: – uch kalsiyli silakat (alit): 3SaOxSiO2(S2S) – 40-65 % – ikki kalsiyli silikat (belit): 2SaOx SiO2(S2S) – 15-40 % – uch kalsiyli alyuminat: 3SaOxAl2O2(C3A) – 3-15 % – to‘rt kalsiyli alyumoferrit: 4SaOx Al2O3xFe2O3 (C4AF) – 10-20 %.
- eng keng tarqalgan tsement turi umumiy foydalanish, asosiy tarkibiy qism sifatida ishlatiladi - beton, ohak, gips, grout. 19-asrning o'rtalarida Angliyada boshqa turdagi gidravlik ohak asosida yaratilgan. Ohaktoshdan keladi.Kukun klinker deb ataladigan narsa hosil qilish uchun o'choqdagi materiallarni isitish orqali tayyorlanadi va shu bilan birga oz miqdorda boshqa qo'shimchalar qo'shiladi.
- Afzalliklari va kamchiliklari:
- Portlend tsement kimyoviy kuyishlar, tirnash xususiyati keltirib chiqarishi mumkin va uzoq vaqt aloqa qilish o'pka saratoniga olib kelishi mumkin. Kristalli kremniy dioksidi va olti valentli xrom kabi ba'zi zararli komponentlarni o'z ichiga oladi.
- Ekologik muammolar kon, tsement ishlab chiqarish va tashish uchun zarur bo'lgan yuqori energiya sarfi, havoning dioksid va zarrachalar bilan ifloslanishi bilan bog'liq.
- Ohaktosh, slanets va boshqalarning arzonligi va keng mavjudligi tabiiy materiallar Portlend tsementida foydalanilgani uni butun dunyo bo'ylab keng qo'llaniladigan eng arzon materiallardan biriga aylantiradi. Beton portlend tsementidan ishlab chiqariladi va ko'p qirrali ekanligi bilan mashhur. qurilish materiali.
- Mutlaqo har qanday qurilish maydoni tsementsiz cheklanmaydi. Bu barcha bosqichlarda muhim omil qurilish jarayoni. Material o'ziga xosdir, chunki hozirgacha hech qanday analog topilmagan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
