Barcha uyumlar hajmi jihatidan bir xil emas. Odatda, qoldiqlarning yuzasi yuqori zichlikka ega. Bu erda kichik uyumlarning katta qismi, tomning qoldiqlari, qurilish qoldiqlari bilan bir joyga toʼplanib qoladi. Uyumning markazida, asosan, katta va oʼrta boʼlakli qoldiqlar hosil boʼladi. Boʼshliqlar tez-tez uchraydi, boʼshliqlar qoldiqlar hajmiga nisbatan kattaroq boʼladi. Qoldiqlarning bunday taqsimlanishi uyumni shakllantirishning taʼsir kuchi bilan izohlanadi - Barcha uyumlar hajmi jihatidan bir xil emas. Odatda, qoldiqlarning yuzasi yuqori zichlikka ega. Bu erda kichik uyumlarning katta qismi, tomning qoldiqlari, qurilish qoldiqlari bilan bir joyga toʼplanib qoladi. Uyumning markazida, asosan, katta va oʼrta boʼlakli qoldiqlar hosil boʼladi. Boʼshliqlar tez-tez uchraydi, boʼshliqlar qoldiqlar hajmiga nisbatan kattaroq boʼladi. Qoldiqlarning bunday taqsimlanishi uyumni shakllantirishning taʼsir kuchi bilan izohlanadi
- Bino vayron boʼlganida, uning yuqori qavatlaridagi konstruktsiyalar pastga qarab yuqori tezlik va dinamik yuklar taʼsirida harakatlanadi. Konstruktsiyalarning bunday harakati koʼpincha kichik qismlarga boʼlinib ketishiga olib keladi.
- Binoning pastki qavatlaridagi konstruktsiyalar kamroq vayron boʼladi va katta miqdordagi boʼshliqlar hosil boʼladi.
Binoning buzilmay qolgan zinapoyalari (lift shaxtalari) joylashgan joylarda boʼshliqlar paydo boʼlishi ehtimoli yuqori hisoblanadi.[6] Baʼzi hollarda, binoning vayron boʼlishi bilan, ikkilamchi gumbazlar shakllanmaydi. Bu yetarli darajada kuchli devorlarga ega boʼlgan binolarning vertikal qulashi bilan ajralib turadigan zilzilalar va qulashlarda sodir boʼlishi mumkin. Shu bilan birga, binoning qavatlararo zaiflashib, deyarli bir-biriga taʼsir etadigan bir boʼshliq hosil boʼladi. Bunday uyumlar boʼshliqlarga nisbatan kichikroq boʼladi. Bu uyumlarda qutqaruv va boshqa ishlarni bajarish uchun eng qiyin deb hisoblanadi - Binoning buzilmay qolgan zinapoyalari (lift shaxtalari) joylashgan joylarda boʼshliqlar paydo boʼlishi ehtimoli yuqori hisoblanadi.[6] Baʼzi hollarda, binoning vayron boʼlishi bilan, ikkilamchi gumbazlar shakllanmaydi. Bu yetarli darajada kuchli devorlarga ega boʼlgan binolarning vertikal qulashi bilan ajralib turadigan zilzilalar va qulashlarda sodir boʼlishi mumkin. Shu bilan birga, binoning qavatlararo zaiflashib, deyarli bir-biriga taʼsir etadigan bir boʼshliq hosil boʼladi. Bunday uyumlar boʼshliqlarga nisbatan kichikroq boʼladi. Bu uyumlarda qutqaruv va boshqa ishlarni bajarish uchun eng qiyin deb hisoblanadi
- Jabrlanganlarni qidirishni tashkil qilish va tezkor-qutqaruv va boshqa favqulodda ishlarni amalga oshirish uchun eng avvalo jabrlanuvchilarni uyumlardan qidirish kerak.
- Binoning vayron qilish vaqti soniyalarda hisoblab chiqilganligi sababli, jabrlanuvchilarni binoning qulashi vaqtida boʼlgan binolarning devorlari, shiftlari, mebellari yonidagi uyumlarda boʼlishini taxmin qilish mumkin Quyidagi baʼzi joylardagi uyumlarda ularning tagida bosilib qolgan jabrlanuvchilarning koʼp boʼlishi ehtimoli kuzatiladi: - turar-joy binolarida: kunduzgi vaqtlarda - yashash joylari, zinapoyalar joylari; tungi vaqtda-yotoqxonalar; - davlat va ishlab chiqarish binolarida-ishlab chiqarish binolari, ustaxonalar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
