Favqulodda vaziyatlar ularning turlari va xususiyatlari

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil turdagi vaziyatlar kiradi:
1) Transportlardagi avariyalar va halokatlar — ekipaj a`zolari va yulovchilarning o’limiga, havo kemalarining tulik parchalanishiga yoki kattik shikastlanishiga hamda kidiruv va avariyakiliruv ishlarini talab kiladigan avia halokatlar;
YOnginga, portlashga, harakatlanuvchi tarkibining buzilishiga sabab bo’lgan va temir yul hodimlarining halokat hududidagi temir yul platformalarida, vokzal binolarida va shahar imoratlarila bo’lgan odamlar o’limiga, shuningdek, tashilangan kuchli ta`sir kursatuvchi zaharli modtsa (KTZM)lar bilan halokat joyiga tutash hududning zaharlanishiga olib kelgan temir yul transportdagi halokat va falokatlar;
Portlashlarga, yonginlarga, transport vositalarining parchalanishiga, tashilayotgan KTZMlarning zararli hossalari namoyon bulishiga va odamlar o’limi (jarohatlanishi, zaharlanishi)ga sabab buladigan avtomobil transportining halokati va avariyalari, shu jumladan, yultransport hodisalari;
Odamlarning o’limiga, shikastlanishiga va zaharlanishiga, metropoliten poezdlari parchalanishiga olib keladigan metropoliten bekatlaridagi va tunellaridagi halokatlar, avariyalar, yonginlar;
Gaz, neft mahsulotlarining otilib chikishiga, ochik neft va gaz favvoralarining yonib ketishiga sabab buladigan magistral kuvurlardagi avariyalar.
2) Kimyoviy xavfli ob`ektlardagi avariyalar:
Tevarak atrof tabiiy muhitga ta`sir kiluvchi zaharli moddalarning (avariya holatida) odamlar, hayvonlar va usimliklarning kuplab shikastlanishiga olib kelishi mumkin bo’lgan yoki olib kelgan taktsirda, yul kuyiladigan chegaraviy kontsentratsiyalardan ancha ortiq mikdorda sanitariya — himoya hududidan chetga chikishiga sabab buladigan kimyoviy xavfli ob`ektlardagi avariyalar, yongin va portlashlar. 3) Yong’in portlash xavfi mavjud bo’lgan ob`ektlardagi avariyalar: Texnologik jarayonda portlaydigan, oson yonib ketadigan hamda boshka yongin uchun xavfli moddalar va materiallar ishlatiladigan yoki saklanadigan ob`ektlardagi odamlarning mehaniq va termik shikastlanishlariga, zaharlanishlariga va o’limiga, asosiy ishlab chiqarish zahiralarining nobud bulishiga, favqulodda vaziyatlar hududlarida ishlab chiqarish maromining va odamlar hayot faoliyatining buzilishiga olib keladigan yonginlar va portlashlar. Odamlarning shikastlanishiga, zaharlanishiga va o’limiga olib keladigan hamda kidiruv kutkarish ishlarini o’tkazishni, nafas olish organlarini muhofaza kilishning maxsus anjomlarini va vositalarini kullashni talab kiluvchi kumir shahtalaridagi hamda kon ruda sanoatidagi gaz va chang portlashi bilan boglik avariyalar, yonginlar va jinslarning kuporilishi.

4) Energetika va kommunal tizimlardagi avariyalar: Sanoat va

kishlokhujaligi mahsulotlari iste`molchilarining avariya tufayli energiya ta`minotisiz kolishiga hamda aholi hayot faoliyatining buzilishiga olib keladigan GES, GRES, IESlardagi, tuman issiklik markazlaridagi elektr tarmoklartsdagi bugkozon qurilmalaridagi, kopressor, gaz taksimlash shahobchalaridagi va boshka energiya ta`minoti ob`ektlaridagi avariyalar, yonginlar, aholi hayotfaoliyatining buzilishiga va salomatligiga xavf tugilishiga olib keladigan gaz kuvurlartsdagi, suv chiqarish inshootlaridagi, suv kuvurlaridagi, kanalizatsiya va boshka kommunal ob`ektlardagi avariyalar;
Atmosfera, tuprok, osti va usti suvlarining odamlar salomatligiga xavf tugdiruvchi darajada kontsentratsiyadagi zararli moddalar bilan ifloslanishiga sabab buladigan gaz tozalash qurilmalaridagi, biologik va boshka tozalash inshootlaridagi avariyalar.

5.