1. Kompyuterge processor tańlawda nelerge itibar beriw kerek

34. Tupik degenimiz ne?
#34Tupik (deadlock) bul bloklanǵan procesler kompleksi bolıp,
olardan hár biri qandayda bir resursqa iye hám bul jıynaqtan qanday da
basqa process iye bolǵan resurstı kútedi. Tupikke ápiwayı mısaldı
semaforalar járdeminde modellestiriw ańsat.
Sistemada eki J1 hám J2 procesler shaqırıq etetuǵın eki sırtqı A hám
B apparatlar bolsın. Semafor sinxronlastırıw maqsetinde sırtqı apparatlardıń
hár biri menen baylanısqan, olardı da A hám B menen belgileymiz.
Semaforlar aldınan ashıq. Proceslerden hár birine hár eki apparatlar zárúr
bolsın, lekin olar apparatlarǵa keri tártipte shaqırıq etedi:
J1
: kútiw (A); kútiw (B)
J2
: kútiw (B); kútiw (A).
Bul halda tupik óz ornına iye boladı. J1 process A semaforni jabıw
hám birinshi apparattı bloklaw menen ekinshi apparat menen baylanısqan B
semaforni qashan ashılıwın hesh qashan qaraty almaydı, sebebi onı J2
process jarıqqa úlgergen. Soǵan uqsas, J2 process A semafordıń ashılıwın
qaray almaydı.
35. Tupikti qalay anıqlaymız
#35Tupik eger tómendegi tórt shártler bir waqıtta orınlansa, payda bolıwı
múmkin:
1. Óz-ara biykar qılıw: hár bir waqıt momentinde tek bir process resursqa jalǵanıwdı
alıwı múmkin;
2. Saqlaw hám kútiw: bir resurstı saqlap atırǵan process basqa procesler iye bolǵan
basqa resursların alıwdı kútedi;
3. Úzilislerdiń bolmawı: process óziniń islewin tamamlaǵanınan keyin ǵana resurstı
bosatıwı múmkin.
4. Ciklli kútiw: J0 process J1 process iye bolǵan resurstı kútetuǵın, J1 process J2
process iye bolǵan resurstı kútetuǵın ... Jn process J1 process iye bolǵan resurstı
kútetuǵın {J0
, J1
, … Jn
} jıynaq bar.
36. Logikalıq yad hám segmentlew túsinigi.
#36Logik yad.
Yadtı, yacheykalar sızıqlı toplamı kórinisinde аpparat payda etiw, dástúrshiniń
dástúr hám maǵlıwmarlar saqlanıwı kóriniwi haqqındaǵı oylawı menen mas kelmeydi.
Kópǵana dástúrler bi-birine baylanıslı bolmaǵan halda jaratılǵan modullerden quralǵan.
Ayrım waqıtları process quramına kiriwshi barshe moduller yadta izbe-iz jaylasdı hám
sızıqlı adresler maydanınan payda etedi. Biraq kóbinshe moduller yadtıń túrli orınlarında
jaylastırıladı hám túrlishe paydalanıladı. Yadtı basqarıw sxemasında, paydalanıwshınıń
bunday oyına mas keletuǵın maǵlıwmat hám dástúrlewdi saqlaw, segmentaciya deyiledi.
Segment-yadtıń anıq kórsetilgen bólimi bolıp, onıń ishki bóliminde sızıqlı adreslerdi qollap
quwatlaydı. Segment procedura, massiv, stek yaki skalyar muǵdarlardan quralǵan boladı,
biraq ádette аralas tiptegi maǵlıwmatlardan ibarat bolmaydı.
Basında segmentler dástú kodı fragmenlerin (tekst redaktorı,trigonomtrik
kitapxana h.t.b) processler menen ulıwmalastırıw mútájliginen kelip shıqqan bolıwı kerek,
sebebı olarsız hár bir process óziniń adres makanında maǵlıwmatlardıń jáne bir nusqası
saqlawına turı keler edi. Yadtıń, sistema bir neshe processtiń maǵlıwmatların
sawlelendiretuǵın ayrıqsha bólimleri bolip olar segmentler dep at aldı.
Yad sonaday qılıp, sızıqlı kórinisten eki ólshemli kóriniske keldi. Adres eki
komponentten ibarat bolıp, olar: segment nomer iva segment ishindegi jaylasqan ornıdir.
Keyinsheli, processtiń túrli komponentalarin(dástúr kodi, maǵlıwmatlar, stek h.t.b) túrli
segmentlerde jaylastırıw qolay bolıp qaldı. Jáne sol nárse anıq bolıp qaldı, anıq segment
jumısın, oǵan segmentte saqlanatuǵın maǵlıwmatrlar ustinde orınlanıwı ruxsat berilgen
operaciyalar, máselen, múrájet huqıqı hám operaciyalar tipi siyaqlı atributlar mánisin berip,
qadaǵalaw múmkin bolıp qaldı.