“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

Беруний:- Қуллуқ, шоҳим. 

---

6 
Ибн Сино:- Миннатдормиз. 
Беруний:- Дуодамиз сиз учун. 
Маъмун:- Ҳа жамоат жам бўлибди, баҳсимизни бошлайлик. 
Д а б и р:- Амрингизга мунтазирмиз. 
М а ъ м у н : - Хўп, қани ким бошлайди? 
Мунажжим:- Рухсат этинг менга, шоҳим, агар лозим кўрсангиз... 
Маъмун:- Хўп, марҳамат. 
Мунажжим:- Илми нужум, мунажжимлар ҳақида фикрингизни билмоқчиман. 
Беруний:- Хўп, фикримни айтаман. Илми нужум ажойиб фан, мунажжимлик 
яхши касб. Мен ҳам илми нужум билан қизиқаман, биларсиз. 
Бир вақт қиёт яқинида расадхона кўрганман, кузатгани юлдузларнинг самодаги 
сайрини. Қуёш, Зуҳро, Миррих, Зуҳал, Аторуд, Ой, Муштарий кўзимизни кўкка 
чорлар, инсон, бизни урган, деб. Қайдан қайга сайр этади осмон тўла юлдузлар? 
Қайси бири сайёраю қайси бири собитдир? Қайси бири айланади, қайси бири 
муаллақ? Айланувчи кўкми, ерми, юлдузларми, қуёшми? Мунажжимлар шу 
жумбоққа жавоб ахтармоқдалар. Мунажжимлар юлдузларнинг турли 
ҳаракатини ҳолатини ўргандилар. Қадим юнон, ҳинд, араб олимлари сайёралар, 
собитларни ўрганиб, само ёритқичларининг кўп сирини очдилар... 
Шайхулислом:- Улар кофир! 
Аълам:- Улар қаллоб! Фирибгар! 
Б е р у н и й: - Бу гапингиз тўғри, Аълам, мунажжимлар ичида сиз айтгандай, 
қаллоблар ҳам топилади, чунончи, қуръандоз мунажжимлар олим эмас, 
фирибгар! 
Мунажжим:- Демак, менинг қуръанларим, сизча, ёлғон экан-да! 
Беруний:- Минг афсуски, шундай тақсир. 
Мунажжим:- Ахир, қуръандозлар, қуръачилик минг йиллардан бери давом 
этади. Кўп табаррук китобларда бу ҳақда сўз айтилган. 
Беруний:- Бари ёлғон! Уйдирма гan! 
Мунажжим:- Ё алҳазар! Таажжуб! 
Беруний:-Ҳa, таажжуб, минг йилдирки, қуръаандоз фолбинлар, содда, жоҳил 
одамларни роса алдаб келдилар. Минг йиллардан бери фанга раҳна солур бу 
иллат. Юлдузларнинг авзоига қараб қуръа очмоқлик ўтакетган лўттибозлик!