Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «bosim ostida payvandlash»

1.4. Payvandlash joyidagi umumiy qarshilik 
 
Qizdirish mobaynida payvandlash joyida issiqlik ajralib 
chiqishi elektrodlar orasidagi qism R
EE
qarshiligida yuz beradi. 
Nuqtali payvandlash uchun bu qarshilik birinchi davrda tegish 

---

11
qarshiliklari kamayishi oqibatida tez pasayadi. Pasayish darajasi 
siqish kuchiga bog‘lik bo‘lib, u kattalashishi bilan ozayadi. 
1.4-rasm. 
Nuqtali 
payvandlash 
jarayonida 
elektr 
qarshiliklarning o‘zgarishi. 
Qarshilik bilan uchma-uch payvandlashda qizdirish mobaynida 
R
EE
ning o‘zgarish sxemasi ana shu qarshilikning nuqtali 
payvandlashdagi o‘zgarish sxemasiga o‘xshaydi. 
Eritib uchma-uch payvandlashda jami R
EE
qarshilik boshqa 
qonunga muvofiq o‘zgaradi. Tegish qarshiligi R
erish
butun erish 
jarayoni mobaynida mavjud bo‘ladi, ammo davrning oxirlariga 
kelib biroz kamayadi, bunga ulagichlarning soni va ularning 
kesimi ortishi hisobiga erish tezligi oshadi. Cho‘ktirish vaqtida bu 
qarshilik yo‘qoladi va R
EE
endi 2R
D
ga yakin bo‘lib qoladi. 
Uchma-uch payvandlashda tegish qarshiligi yo‘qolgandan 
so‘ng umumiy qarshilik detallarning qisuvchi jag‘lardan chiqib 
turuvchi uzunligi bilan aniqlanadi, bunda ularning notekis qizishi 
inobatga olinadi. Eritib payvandlashda ushbu notekislik eritishdan 
oldin biroz qizdirib olishga ham bog‘liq bo‘ladi. 

---

12
1.5. - rasm. Uchma-uch payvandlash 
jarayonida elektr 
qarshiliklarning o‘zgarishi (quyuq chiziq – qarshilik bilan 
payvandlash; uzlukli chiziq – eritib payvadlashda).