Abyssal-abissal

ROSSЫPI — PLACYER Sochmalar: Yer yuzasida t. j. lari m-llar bulaklarining yig‘indisi S. lar t. j. lari va ular ichida joylashgan m-llar va ma’danlarning dastlab joylashgan joylarida nurash va organik jarayonlar natijasida paydo bo‘ladi. Ushbu sabablargya ko‘ra olmos, oltin, kinovar, platina, kassitYerit, monatsit, rubin, sapfir, ilmenit, sirkon, qahrabo kabi qimmatli S. yuzaga keladi.S, konlar tarkibiga kiradigan m-llar oddiy va murakkab yigimlarda mavjud. Oddiy S. lar deyarli bitta m-ldan, murakkab S. lar esa — bir» necha m-ldan tashkil topadi. S. Lar paydo bo‘lish sharoitiga qarab, ellyuvial, kollyuvial, allyuvial, suv ostya deltalari, kul, laguna, dengiz va okean qirg‘og‘i S.- lari kabi turlarga bo‘linadi.

RTUT SAMORODNAYA — MYERCURY NATIVE Sof simob. Kumush rangli suyus m-l. Kimyoviy tarkibi №8. S. s. tarkibida ko‘pincha aralashgan bo‘ladi. S. s. normal haroratda buglanib turadi, qatto haroratning juda oz darajasida o‘zgarishiga nisbatan sam sezuvchanligi goyat yuqoridir. S. ning solishtirma ogirligi 0° d a —13,59, 20°da —13,55, 100° da 13,35 ga tengdir;
—38,89 °S sovuqlikda romboedr shakliga ega, mayda kristallarni hosil qiladi, 357da qaynaydi. S. s. Konlari oksidlanish mintaqalarida kinovarning parchalanishi natijasida hosiya bo‘ladi. Simobning kislorodli, xlorli birikmalari turgun emas, issiklik Ta’sirida parchalanadi. Simob
sulfata eng ko‘p tarqalgan tabiiy
birikmalardnr. Ular orasida eng
ahamiyatlisi qizil (kinovar) va sora (metoqinnobarit) birikmasidir.
Simob sulfidi suvda Yerimaydi, Lenin ishqorli Yeritmalarda Yerib, murakkab birikma hosil qiladi. Kinovar simobning asosiy ma’dani. Tarkibining 86,2% ini simob, 13%.ini oltingugurt tashkil qiladi. Tabiatda S. s. ning qatta konlari mavjud. Mae., Ispaniyaning JilobrYero konida bir necha tonna S. s. Zaxirasi borligi aniqlangan. S. s. YUgoslaviyaning Idriya, Ispaniyaning Almalen, Xitoyning Danyakoy, YAponiyaning SHtomuka konlarida mavjud. Uzbekistonda S, s. belgilari Farg‘ona,
Zirabuloq va Morguzar tog‘larida
mavjudligi kayd etilgan.