Abyssal-abissal

KASSITYERIT — CASSITYERITE KassitYerit —
kalay tosh. Kalay ma’dani sifatida
foydalaniladi. Kimyoviy tarkibi —
§ p 0 2. Kiyofasi ditetragonal-dipiramidal. Rangi sarg‘ish, jigarrang.
YAltirokligi olmossimon, yorsimon,
mumsimon. CHizigining rangi sarg‘ishqo‘ng‘ir, ba’zan oq. Qat. 6—7, juda
mo‘rt. Ulanishi (100) va (P O ) buyicha yaxshi rivojlanmagan. Kislota
ta’sir kilmaydi. Granitlarga aloqador pegmatitlarda va o‘zgargan jinslar (greyzen va turmalinlashgan granitlar) da uchraydi.
KATAZONA — CATAZON Qatazona. YUkori
haroratga va qatta bosimga ega bo‘lgan Yer pustining chuqur qismi. Bu
zonada o‘ziga mansub metamorfik t.
j. lari hosil bo‘ladi. Granulitlar,
eklogitlar, sillimanitli slanets va gneyslar, piroksenli gneyslar shular
jumlasidandir. Taniqli geolog
olim Grubenman metamorfik zonalarni qatazona, mezozona va epizonalarga ajratganda ularning chuqurlikda bo‘lishini xisobga olgan, ammo
ko‘p intruzivlar tektonik jarayonlar
ta’sirini xisobga olmagan.

KATAKLAZ — CATACLASE Qataklaz. Bosim tufayli t. j . lari va minerallarning
maydalanishi yoki _harz ketishi jarayoni,

KATASTROFIZM — CATASTROPHISM Qatastrofizm—xaloqatlar nazariyasi. Yer shari
tara^siyotining dastlabki bir necha
boskichida tinch rivojlanib keyingi
boskichlarda xaloqatli j arayon tufayli Yer kurrasi yuzasida keskin
o‘zgarish yuz bYeradi, deb taxmin qilingan nazariyalar XIX asr boshlarida xukmronlik kilgan (Kyu ve).

KAUSTOBIOLITЫ — CAUSTOBIOLITHS Kaustobiolitlar (yunon. sai «(o5 — yonuvchanjon; SHov — tosh )—
yonuvchan qazilmalarning umumiy nomi. Tushunchani 1908 yilda Potone
kiritgan. O‘simliklar va xayvonot
dunyosi qoldiqlariiiig geologik va
geoximik jarayonlar x.amda omillar
ta’siri ostida o‘zgarishi iatijasida
hosil bo‘lgan organik moddalarga boy
m-l va jinslar. K. ni boshqa moddalarga to’yingan jinslardan (mae., organik ohaktosh lar va bitumli slanetslardan) farqlovchi eng muxim alomati bu ularning yonuvchanligidir.
Hosil bo‘lish sharoiti va usullariga
ko‘ra K. lar 2 guru^ga bo‘linadi:
1 -kumir lar qatooiga oid K. lar;
2- neft (va neftoidlar) qatoriga
oid K. lar. Kumirlar qatoriga oid
K. lar guruxini singenetik sharoitda hosil bo‘lgan, ya’ni turli cho’kmalar
bilan birgalikda chukib, So‘ngra o‘zgarishi iatij asida vuj udga kelgan
m-l (yantar) va j inslar (gumit,liptobiolit, sapropelit, torf, qazilma kumirlar, yonuvchan slanetslar) tashkil ztadi. Neft (va neftoidlar) qatoriga taalluqli K. lar guruxiga bir
joydan boshqa joyga kuchish xususiyatiga ega bo‘lgan neftlar, tabiiy asfalt va ozokYeritlar kiradi. K.larning yagona umumlashtirilgan tasnifi yuk har bir mazkur gurux.lar doirasida K. lar fizik xossalari, ximik xususiyatlari, kelib chikishi va texnologik alomatlariga ko‘ra ajratiladi. SHu sababli har xil tasniflar mavjuddir (mae., «kumirlar», «neftlar», «bitumlar» tasnifi va x. k.).