«Adabiyot» 5-sinflar uchun 20 yil Mavzu: adabiyot so‘z san’ati


a) individual - tarqatma materiallar, kartochka. b)


Download 1.83 Mb.
bet15/32
Sana12.05.2020
Hajmi1.83 Mb.
#105206
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32
Bog'liq
5 sinf adabiyot fanidan dars ishlanma


a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Yangi mavzu:

FANORCHI OTA (Hikoya)

Tor, qiyshiq ko‘chaning o‘ksiz oqshomi Tursunqul akaning churuk darvozasi tepasiga o‘tqizilgan bir fanorning titrak nurlarigina yoritar edi. Uni har kuni kechqurun past bo‘yli, burushiq yuzli bir chol kelib, yoqib ketar edi. Biz uni «Fanorchi ota» der edik. U juda yuvosh, indamas kishiydi; kichkina narvonchasini chaqqon qo‘yib, allaqanday ustalik bilan chiqar, qo‘ltig‘idan kir ro‘molchasini olib, avaylab fanor oynalarini artardi. Fanorni yoqqach, yerga tushib, obkashdek bukilgan yelkasiga narvonchasini qo‘yib birpasda ko‘zdan yo‘qolar edi.

Fanor qurilgan vaqtlarda butun mahalla quvonib, unga allaqanday mehr ila qaragan bo‘lsalar-da, faqat bu mehr uzoqqa cho‘zilmagandi. Keyincha har kim unga parvosiz bo‘la boshladi.

Ayniqsa, mahalla bolalari ila fanor orasida anglashilmas dushmanlik uyg‘ondi. To‘planishib, avvalo bir-birimizning do‘ppimizni otishar, fanorga do‘ppi kiygizgan o‘rtoq merganligi ila kerilar edi. Keyincha bu ham bizni zeriktira boshladi, chunki piston qadalgan yoki har turli ipaklar bilan bezalgan do‘ppini kiyib olib, fanor chiroyli bir tus olar, bizni xafa qilgandek bo‘lar edi. Shuning uchun ham qo‘limizga tosh, kesak olib, fanorga hujum qilishni o‘rgandik. Bunda u juda kuchsiz edi: kichkina bir kesak yoki tosh parchasi bechora fanorning oyna ko‘zlarini o‘pirib tushirardi. Keyin-keyin Fanorchi ota haftada uch-to‘rt marta unga «yangi ko‘zoynak» taqib ketishga majbur bo‘lardi. U ketdi, darrov biz yangi «ko‘z»ni o‘yib olardik. Shunday bo‘lsa-da, Fanorchi ota «lom» deb og‘iz ochmasdi. Uning bu qilig‘i bizga sira yoqmas, tutib olish uchun poylasa, hatto birontamizni tutib ursa ekan, der edik. Ammo shu tilaklardan bittasi ham yuzaga chiqmasdi.

Bir kun, namozshom vaqti, ko‘chada bolalar ko‘p edi. Ichimizda eng ko‘p qo‘rqmaydigan, eng battol Qosim cho‘loq: «Bolalar!» — dedi. Changga botgan yuzlarimiz yangi Sir narsa kutib, uning ko‘zlariga tikildik.

—Fanorchi ota keladigan vaqt yaqin. Sindiramiz. Nima qilar ekan? — dedi-da, qo‘lga ilinadigan bir narsa qidira boshladi.

Qo‘llarimizdan g‘izillab uchgan tosh-kesaklar fanorning hamma ko‘zlarini teshib o‘tgan edi. Uzoqdan Fanorchi otaning bukilgan kichkina qomati yaqinlasha boshladi. Narvoncha yelkadan tushib, ta’zim ila devorga suyandi. Fanorchi ota uning ustiga chiqdi-da, «chirt» etib gugurtni yoqdi: fanor to‘rt tarafdan qulagan uy kabi ajava tusda, yana bir tomonga qiyshayib turar edi. Biz hammamiz kerilib turar edik. Ba’zilar «piq-piq» kulishdi. Choi kasal odamga o‘xshab, sekin-sekin pastga tushdi. O‘siq qoshlari tagida qisilib yotgan ko‘zlari ila hammamizga yalingansimon qaradi-da, mayin bir tovush bilan:

— Tentak bolalarim, bu qanday gap? Fanorga tegmasanglar, bir narsa bo‘ladimi? U yuqorida, sizlar pastda o‘ynay beringlar-da.

Bolalar jim bo‘lgan edi.

— Sizlar hali yosh, ko‘zlaringiz o‘tkir. Qorong‘i ham, yorug‘ ham baravar. Xufton bo‘lmasdan onalaringizning quchog‘ida pish-pish uxlab qolasiz hammangiz. Bizga o‘xshash qari-qartanglar uchun chiroq judayam kerak, — dedi.

Bolalarning ko‘zi cholda edi.

— Tunov kuni kechasi qattiq yomg‘ir yog‘ib turgan edi. Bu yoqqa kelsam, ko‘cha qop-qorong‘i. Fanorning teshik oynasidan shamol kirib o‘chirib qo‘ygan. Ana u ariqning bo‘yiga borganimda bir nima suvni chapillatardi. Yopiray, nima ekan, deb fanorchamni ariqqa tutsam, mendan ham qari bir kishi ariqdan chiqolmay yotgan ekan. Darrov qo‘lidan tortdim, bir amallab chetga chiqardim, hamma yog‘i loy, jiq-jiq su


Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

Uyga vazifa.

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

O’quv-tarbiya bo’yicha direktor o’rinbosari: ________________

«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

6-NAZORAT ISHI TEST SINOVI

Darsning texnologik haritasi





Malaka talablari

Bilim: 6-NAZORAT ISHI TEST SINOVI mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi.

Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish.

Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi.

Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.




Maqsad va vazifalar

a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did,

estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va

mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.







O`quv jarayonini mazmuni

6-NAZORAT ISHI TEST SINOVI mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish




O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi

Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy

Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash

Shakl: yakka va guruhlarga ishlash

Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar

Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish)

Baholash: 5 balli tizim asosida






Kutiladigan natija

O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman.

O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar






Kelgusi rejalar

O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash

O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish






Uyga vazifa

Mavzuni o`qib o`rganib kelish


Darsning texnik chizmasi:


Dars bosqichlari

Vaqt

Tashkiliy qism.




Yangi mavzuni boshlashga hozirlik




Yangi mavzuni yoritish




Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish




Darsni yakunlash




Uyga beriladigan topshiriqlar





Darsning borishi (reja):

1.Tashkiliy qism:

a)Salomlashish,

b)tozalikni aniqlash,

d)davomatni aniqlash

c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi

TESTLARDAN NAMUNALAR

1. Bundan 2700 yil oldin bobolarimiz barpo etgan davlat qanday nomlanar edi?

A) Saqalar davlati B) Massagetlar davlati C) Alplar davlati D) Turon davlati



2. Xitoydan Dunay daryosigacha cho’zilgan turkiy xalqlarning birinchi davlat uyushmasi qanday nomlangan?

A) Saqalar davlati B) Massagetlar davlati C) Alplar davlati D) Turon davlati



3. Ahamoniylar asoschisi Kir turkiylarning qaysi shahriga Kirashata deb o’z nomini bergan edi? A) Qarshi B) Termiz C) Marv D) O’ratepa

4. Xitoyliklar ularni “temirchi millat” deb atashgan, hindlarning ”Mahabharata” dostonida temirning o’sha o’lkalardan olib kelinganligi aytilgan. Ushbu o’lka... A) Saqalar davlati B) Massagetlar davlati C) Alplar davlati D) Turon davlati

5. Mirkarim Osim tomonidan al-Xorazmiyning 1200 yilligiga bag’ishlab yozilgan hikoya qanday nomlanadi?

A) “Jayhun ustida bulutlar” B) “Buyuk Xorazmiy” C) “Zulmat ichra nur” D) “Al-jabrning tug’ilishi”



6. Mirkarim Osimning “Zulmat ichra nur” asarida qaysi bobokalonimiz hayoti tasvirlangan?

A) Beruniy B) Xorazmiy C) Navoiy D) Ibn Sino



7. “Jayhun ustida bulutlar” asari qaysi alloma hayotidan hikoya qiladi? A) Beruniy B) Xorazmiy C) Navoiy D) Ibn Sino

8. Boborahim Mashrabning murakkab va fojeali taqdiri Mirkarim Osimning qaysi asarida aks etgan?

A) “Oshiqlar sultoni” B) “Oriflar sultoni” C) “Singan setor” D) “Vatanparvar darvesh”



9. “To’maris” hikoyasida aytilishicha massagetlar e’tiqodida nima yaxshilik alomatlaridan biri hisoblanar edi?

A) quyosh tutilishi B) burgutning bosh uzra parvozi C) daryoning qirg’oqdan toshishi D) kun va tunning tengligi



10. “To’maris” hikoyasida aytilishicha jangda mag’lub bo’lgan Kayxusravning boshini massagetlar malikasiga kim keltiradi?

A) Sparangiz B) Zarina C) Krez D) noma’lum askar



11. Shiroq yashagan urug’ boshlig’i… A) Rustak B) Saksfar C) Omarg D) Ronosbat

12. Shiroq haqidagi rivoyat bizgacha qaysi manba orqali yetib kelgan? A) Herodotning “Tarix” kitobi B) Poliyenning “Harbiy hiylalar” kitobi C) Kursiy Rufning skiflar haqidagi hikoyalari D) Homerning “Odissey” dostoni

13. Osmon, yer, suv parilarining ishlari, ruhlar, yovuzlik va ezgulik ilohlari, devlar, yer yuzida odamning paydo bo’lishi, olamning tuzilishi va hokazolar qaysi janrning asosiy mavzulari hisoblanadi? A) rivoyat B) afsona C) asotir (mif) D) ertak

14. Unda tarixiy hodisalar va ayrim shaxslar bilan bog’liq voqealar hikoya qilinadi. Ular u yoki bu voqea haqida xabar berish va uni tasdiqlash vazifafini o’taydi. Bu mulohazalar qaysi janr haqida? A) rivoyat B) afsona C) asotir (mif) D) ertak

15. Hayotiy voqealarni hayotiy uydirmalar vositasida aks ettiruvchi og’zaki ijod turi…. A) rivoyat B) afsona C) asotir (mif) D) ertak

16. “Ertak” atamasi ilk bor bizga ma’lum qaysi turkiy manbada uchraydi?

A) “Avesto” B) “Devoni lug’atit turk” C) “Huastuanift” D) “O`rxun Enasoy yodgorliklari”



17. Hamid Olimjonning 1929-yilda nashr etilgan ilk she`rlar to’plami qanday nomlangan?

A) “Kimdir” B) “Sog’inch” C) “Ko’klam” D) “O’rik gullaganda”



18. “Xirs” so’zining ma’nosi… A) ochko’z B) nafs C) ayiq D) g’aflat

19. Sandiqqa solib oqizilgan Oygul qaysi shaharda ozod etiladi? A) Jarjon B) Jambil C) Susambil D) Sunbul

20. Hamid Olimjon o’z qahramoni Baxtiyorni sharqning qaysi buyuk qahramoniga qiyos etadi?

A) Alpomishga B) Go’ro’g’liga C) Siyovushga D) Rustamga



21. “Oygul bilan Baxtiyor” ertagida zolim xonni soqchilar qayerda qo’lga tushiradilar?

A) saroyda B) og’ilda C) haramda D) bozorda



22. Hayot haqiqati bilan bog’liq bo’lib xayoliy va hayotiy uydirmalar asosiga qurilgan didaktik g’oya tashuvchi og’zaki hikoyalar…

A) rivoyatlar B) afsonalar C) asotirlar (miflar) D) ertaklar



23. Rivoyatlar mavzusiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?

A) afsonaviy va mistik B) hayotiy va to’qima C) tarixiy va toponimik D) mifologik va tarixiy



24. To’maris va Shiroq haqidagi rivoyatlar qaysi rivoyat turiga kiradi?

A) afsonaviy B) tarixiy C) toponimik D) mifologik



25. 1. Surxondaryo, Samarqand, Farg’ona 2. Buxoro atroflari 3. Xorazm 4. Toshkent a) cho’pchak b) ushuk

d) matal e) varsaki Ertaklar qaysi hududda qanday nom bilan ataladi?

A) 1-a, 2-b, 3-d, 4-e B) 1-d, 2-b, 3-e, 4-a C) 1-d, 2-e, 3-b, 4-a D) 1-a, 2-b, 3-e, 4-d



Uyga vazifa She’r yodlash

Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

Ilmiy bo’lim mudiri: ________________
«Adabiyot» 5-sinflar uchun

«________»___________________20___ yil

Mavzu: USMON NOSIR

Darsning texnologik haritasi




Malaka talablari

Bilim: USMON NOSIR mavzusi yuzasidan bilim hosil qilinadi.

Ko`nikma: adabiyotga hurmat hissini oshirish, erkin firlay olish qobiliyatini shakllantirish, tanish vaziyatlarda qolqy olish.

Malaka:Egallagan bilimlarini notanish va notanish vaziyatlarda qo`llay oladi.

Kompitensiya: Tushuna oladi, ifodali o`qiy oladi, ijodiy failiyatida egallagan bilim ko`nikma va malakalarini kundalik faoliyatda qo`llay oladi.




Maqsad va vazifalar

a) ta’limiy: Adabiyot fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did,

estetik ong, adabiyotga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

b) tarbiyaviy: Adabiyot fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish. Shu bilan bir qatorda milliy va

mumtoz adabiyotimizga milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.

O`quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish uyg`otish, bilimlarini kengaytirishga erishish.







O`quv jarayonini mazmuni

USMON NOSIR mavzusi o`qituvchi va o`quvchi o`rtasida harakat bajaruvchisi munosabatni taxlil qilish




O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi

Metod: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy

Usul: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash

Shakl: yakka va guruhlarga ishlash

Vosita: Darslik? Testlar? Jadavallar, audio va video materilalar, didaktik va tarqatma materiallar

Nazorat: Savol-javob test. (Insho, bayon, matn yaratish)

Baholash: 5 balli tizim asosida






Kutiladigan natija

O`qituvchi: Mavzuni qisqa vaqt ichida o`quvchilar tomonidan o`zlashtirishlariga erishaman, o`quvchi faolligini oshiraman, o`quvchilarda fanga nisbatan qiziqish uyg`otaman, o`quvchilarga mustaqil o`rganish va hotirasida saqlash boshqalarga etkaza olish, savol berish va savollarga to`g`ri javoblarga o`rgataman.

O`quvchi: O`quvchilar mavzu yuzasidan bilim va ko`nikma hosil qiladilar, mustaqil fikrlay oladilar, nutqi rivojlanadi, qisqa vaqt ichida ma’lumotlarga ega bo`ladilar






Kelgusi rejalar

O`qituvchi: Pedagogik texnologiyalarni o`zlashtirish va darsga tatbiq etish, takomillashtirish, AKT vositalaridan unumli foydalanish yo`llarini o`rganish, o`z ustida ishash

O`quvchi: Mustaqil tadqiqot, izlanishni yo`lga q`oyadi, o`z fikrini savodli ifodalay olish va do`stlarini fikrini hurmat qilishga o`rganish, mavzu asosida qo`shimcha materiallar izlab topishga harakat qilish, ularni o`rganish. Do`stona muhitda hamkorlikda ishlash ko`nikmasini shakllantirish






Uyga vazifa

Mavzuni o`qib o`rganib kelish


Darsning texnik chizmasi:


Dars bosqichlari

Vaqt

Tashkiliy qism.




Yangi mavzuni boshlashga hozirlik




Yangi mavzuni yoritish




Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish




Darsni yakunlash




Uyga beriladigan topshiriqlar




Download 1.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling