Aniq va tabiiy fanlar

Mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   Ish o‘rnini jihozlashda maxsus moslamalarga nimalar kiradi?
   
2. 
   Duradgorlik ustaxonasining tuzilishini tushuntirib bering.
   
3. 
   Maktab ustaxonalarida belgilangan ichki tartib qoidalarni tushuntirib
   

4. 
   Xavfsizlik texnikasi qoidalarini tushuntirib bering.
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   R.Sh.Berdiqulov, Sh.M.Mirkomilov, A.Yu. Iskandarov. Anorganik Texnologiya . Toshkent. 2018.
   
2. 
   Axmerov, A.Jalilov, R.Sayfutdinov. Umumiy va anorganik Texnologiya. Toshkent: Uzbekistan, 2003.
   
3. 
   Yu.T.Toshpulatov, Sh.S. Isxokov Anorganik Texnologiya. Toshkent:
   

Ukituvchi, 1992.

4. 
   O.M. Yoriyev va b. Umumiy va noorganik Texnologiyadan masala va mashklar tuplami. Toshkent. 2008.
   

16-Amaliy mashg’ulot: METALGA ISHLOV BERISH TEXNOLOGIYASI BO’LIMINI O’RGANISH. (2 soat)


Kerakli jixozlar va asbob-uskunalar: O’quv qurollari, konspekt daftar va electron gadjetlar (uyali telefon, planshet, nootbook va b.)
Ishning maqsadi: Talabalarda metalga ishlov berish ustahonasining tuzilishi, ishlov berish qoidalari asbob uskunalariga doir amaliy ko’nikmalarni hosil qilish.

Metallar asosan fizik, mexanik va texnologik xususiyatlariga ko‘ra farqlanadi. Fizik xususiyatlar: zichligi, suyuqlanuvchanligi, issiqdan kengayuvchanligi,

issiqlik o‘tkazuvchanligi, elektr o‘tkazuvchanligi.
Mexanik xususiyatlar: mustahkamlik, cho‘ziluvchanlik, siqiluvchanlik, egiluvchanlik, buraluvchanlik, qovushqoqlik, bikrlik, qattiqlik.
Texnologik xususiyatlar: bolg‘alanuvchanlik, kirishuvchanlik, suyuq holatda oquvchanlik, payvandlanuvchanlik, kesib ishlanuvchanlik.

3-rasm. Metallni prokatlash dastgohi va sxemasi.

Odatda sanoatda metallar sof holatda emas, balki qotishma ko‘rinishida ishlatiladi. Cho‘yan, po‘lat, bronza, latun, dyuralyuminiylar eng ko‘p ishlatila- digan metall qotishmalari hisoblanadi.

Sanoatda metall buyumlar prokatlash hamda quyma usulida ishlab chiqaiiladi.
Metall va metall qotishmalarini qizdirib yoki sovuq holida prokatlash, ya’ni qarama-qarshi aylanuvchi valiklar orasidan ezib o‘tkazib olish usulida olinadi. Prokatlash usulida tunuka, burchaklik, sim kabi turli ko‘ndalang kesimga ega shakllardagi metall qotishmalar tayyorlanadi. Quyma usulida murakkab shakldagi buyumlar va detallar olinadi. O‘quv ustaxonasida sizlar asosan tunuka va simlar xossalari bilan tanishasiz va ish ko‘rasiz.
Metalldan buyum tayyorlovchi ustalar chilangar deb yuritiladi. Ular metall va uning qotishmalari xususiyatlarini bilishi, asbob-ukunalar hamda stanoklarni ishlatish
ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak. Metallga qo‘lda va mexanik usulda ishlov berish chilangarlik ustaxonasida amalga oshiriladi.