Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish

Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan 
foydalanish samaradorligini oshirish
 
 
259 
Baholashning bunday yondashuvida dastlab mintaqaning ekologik-xo‘jalik 
holatining zo‘riqish darajasini mutloq ekologik zo‘riqish koeffitsienti (K
mez
) 
shaklida hisoblab chiqiladi. Shuningdek, antropogen yuk yuqori va past bo‘lgan еr 
maydonlari o‘rtasidagi nisbatni tahlil qilish orqali hududning mutloq ekologik 
zo‘riqish koeffitsientiga (K
mez
) ega bo‘lamiz. Hududning K
mez
quyidagi formula 
bilan hisoblab chiqiladi. 
АЮ1
АЮ6
мэз

 
bunda, AYu1.AYu6 — ball ko‘rsatkichiga mos xolda ajratilgan antropogen 
yuk toifalari va qiymatlarining soni. K
mez

–zo‘riqish ko‘rsatkichini o‘sib borishini 
bildiradi [5, 6, 7]. 
Aniqlangan K
mez
qiymatlari mintaqadagi antropogen ta’sir (tabiiy resurs 
imkoniyatiga mos yoki mos kelmasligi) intensivligini belgilab beradi. Bu orqali esa, 
mintaqada tabiiy landshaftlar va resurslarni qayta tiklanish imkoniyati saqlanganlik 
darajasini aniqlashimiz mumkin. Bunday tashhis natijasida mintaqada qanday 
toifadagi METHlarni tashkil etish zaruriyati va ular uchun talab etilgan maydon 
kattaligi ham aniqlanadi. Koeffitsient qiymatlari qanchalik past bo‘lsa, tadqiq 
etilayotgan hududning geoekologik holati shunchalik qulay bo‘ladi [5, 6, 7]. 
Nisbiy ekologik zo‘riqish koeffitsientni (K
nez
) baholash jarayonida 
o‘rganilayotgan hududdagi barcha еrdan foydalanish turlari hisobga olinadi va 
mintaqa bo‘yicha umumiy ekologik tanglik baholanadi. K
nez 
ko‘rsatkichini aniqlash 
uchun o‘rganilayotgan hududdagi antropogen yuk ko‘rsatkichi yuqori bo‘lgan 
(AYu4, AYu5, AYu6) va nisbatan past bo‘lgan (AYu1, AYu2, AYu3) еr 
toifalarining o‘zaro nisbati tahlil qilinadi. Agar, K