Baholash ishi va investitsiyalar

18-jadval 
Tanlangan korxonalar bo’yicha ma’lumotlar
36
 
 
Ko`rsatkichlar 
Baholash 
obyekti 
Analog obyektlar 
“All Home” 
MCHJ 
baholash 
obyekti 
 “Texprom” 
MCHJ 
“Promdetal” 
MCHJ 
“Texnoprom
” MCHJ 
1 
Joylashgan manzili 
Toshkent sh. 
Yashnobod 
tumani 
Toshkent sh. 
Mirobod 
tumani 
Toshkent sh. 
Yashnobod 
tumani 
Toshkent sh. 
Yashnobod 
tumani 
2 
Ishchilar o‘rtacha soni, 
kishi 
30 
40 
52 
25 
3 
Taqdim etilgan hisobot 
sanasi 
01.01.2016 
01.01.2016 
01.01.2016 
01.01.2016 
4   Tushum,ming so‘m 
986400,0 
1120650 
1456900 
789620 
5 
Sof foyda, ming so‘m 
140859 
157800 
143876 
116987 
6 
Sof aktivlar qiymati, 
so‘m 
589210 
792500 
542600 
428790 
7 
Bitim narxi, ming 
so‘m 
 
1700000 
1850000 
1400000 
8 
Sotilgan korxona 
ulushi, % 
100 
100 
100 
100 
9 
Bitim haqidagi axborot 
manbai 
 
―Birja‖ 
gazetasi 
―Birja‖ 
gazetasi
 
―Birja‖ 
gazetasi
 
 
Yuqoridagi  ma‘lumotlarga  ko‘ra,  tanlangan  analoglar  bo‘yicha  sotilgan 
ulush miqdori bir xil, ya‘ni  ―Texprom‖ MCHJ (100% ulush), ―Promdetal‖ MCHJ  
(100% ulush), ―Texnoprom‖ MCHJ    (100% ulush)ulushi sotilgan.  
O‘rtacha  tortilgan  qiymat  aniqlangandan  so‘ng  Mulkni  baholash  9-son 
―Biznes  qiymatini  baholash‖  milliy  standartining  42-bandiga  asosan  quyidagi 
yakuniy tuzatishlar kiritilishi lozim: 
1.  Agar  qiymat  bazasi  sifatida  investitsiyalangan  kapitaldan  foydalanilgan 
bo‘lsa,  uzoq  muddatli  qarzdorlik  uchun  tuzatish.  Bizning  holatda  qiymat  bazasi 
sifatida  investitsiyalangan  kapitaldan  foydalanilmaganligi,  bundan  tashqari, 
korxona  balansida  uzoq  muddatli  majburiyatlar  mavjud  emasligi  sababli  ushbu 
                                                           
36
 ―Real Estimation‖ MChJ ning biznes qiymatini baholash to‘g‘risidagi hisoboti ma‘lumotlaridan foydalanildi. 

---

 
83 
 
tuzatish kiritilmadi.  
2.  Xususiy  aylanma  kapitalning  taqchilligiga  (ortiqchaligiga).  Taqdim 
etilgan  balans  ma‘lumotiga  ko‘ra  01.07.2016  holatiga  korxona  xususiy  aylanma 
kapatila (ya‘ni joriy aktivlar bilan joriy majburiyatlar o‘rtasidagi farq 173783 ming 
so‘mni tashkil qiladi. Ushbu miqdor obyektning aniqlangan qiymatiga qo‘shildi. 
3.  Daromadni  shakllantirishda  ishga  solinmagan  aktivlar  mavjudligiga 
tuzatish. Ko‘rilayotgan obyektda ishga solinmagan aktivlar mavjud qiymati 16890 
ming  so‘m,  kapital  kuyilmalar  75570  ming  so‘mni  tashkil  qiladi  va  ushbu 
miqdorlar ob‘ektning aniqlangan qiymatiga qo‘shiladi. 
4. Ishlab chiqarishning noqulay diversifikatsiyasiga tuzatish odatdagi xaridor 
uchun  jalb  qiluvchan  bo‘lmagan  ishlab  chiqarish  diversifikatsiyasi  mavjud 
emasligi sababli tuzatish kiritilmadi. 
5.  Likvidlikka  (yopiq  korxona ochiq  analoglar bo‘yicha baholangan  holda). 
Bizning  holatda  o‘xshash  korxonalarning  ulushlari  baholanganligi  sababli  bu 
ko‘rsatkich bo‘yicha tuzatish kiritilmadi. 
6.  Nazorat  darajasiga  tuzatish.  Analog  korxonalar  va  baholanayotgan 
korxona  nazorat  darajalari  bir  xil  bo‘lganligi  sababli  tuzatish  kiritilmadi 
(yuqoridagi  hisob-kitblarda  3-analog  bo‘yicha  yetarli  bo‘lmagan  nazorat  uchun 
tuzatish kiritilgan). 
Biznesni  baholashda  multiplikatorlarning  quyidagi  asosiy  turlaridan 
foydalaniladi: 
- narx/daromad (foyda, pul oqimi); 
-  narx/dividendlar.  Bu  multiplikator  amalda  to‘langan  dividendlar  asosida 
yoki  bunday  to‘lovlarga  xos  bo‘lgan  o‘xshash  korxonalar  bo‘yicha  sof  foydaga 
nisbatan  foiz  hisobida  o‘lchanadigan  ehtimol  tutilgan  dividend  to‘lovlari  asosida 
hisoblanadi; 
- narx/realizatsiyadan kelgan tushum; 
- narx/ishlab chiqarish fizik hajmi; 
- narx/xususiy kapital (sof aktivlar)ning balans qiymati. 
Baholash  obyekti  va  o‘xshash  korxonalarning  xususiyatlariga  qarab, 

---

 
84 
 
baholovchi boshqa turdagi multiplikatorlarni qo‘llashi ham mumkin. 
Yakuniy hisob-kitoblar quyidagi 19-jadvalda keltirilgan.