bilet bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilmaxilligi haqida ma’lumot bering. Postembrional rivojlanish xillarini va assidiya metamorfozini tushuntiring. Katta yoshdagi odam organizmi tomirlarida litr qon

1-savolga javob:
Zang zamburug‘i murakkab taraqqiyot davri ya’ni, har xil sporalar va oraliq xo‘jayinga ega bo‘lishi bilan ajralib turadi. Bahorda zang zamburug‘i oraliq xo‘jayin hisoblangan zirk o‘simligida rivojlanishni boshlaydi. Keyinchalik bug‘doy o‘simligida hayotini davom ettiradi. Butun yoz davomida parazit zamburug‘ sarg‘ish-qizil (zang) rangdagi sporalar hosil qiladi. Ular bug‘doy o‘simligining poya va barglarini zararlaydi. Poya va barglardagi dog‘lar sporalardagi pigmentlarga bog‘liq bo‘lib, temirdagi zang dog‘ga o‘xshab ketadi. Shuning uchun uni zang zamburug‘ideb yuritiladi. Zararlangan o‘simlik boshoq hosil qilmaydi yoki donlari puch bo‘lib qoladi. Parazit zamburug‘lar bilan kurashish ham ancha qiyin, chunki
ularning yengil sporalari shamol yordamida tarqalib katta maydonlarni zararlaydi. Zang zamburug‘lariga qarshi kurashda eng qulay usul — ushbu zamburug‘larga chidamli yangi bug‘doy navlarini yaratish hisoblanadi.
Vertitsill. oq palak — uning spora hosil qiluvchi bandlari halqasimon shoxlangan. Ushbu zamburug‘ turli o‘simliklarning o‘tkazuvchi to‘qimalarida parazit holda hayot kechiradi. Zamburug‘ o‘simliklarni o‘ziga xos «vilt» yoki «vertitsillyoz» deb atalgan so‘lish kasal ligiga chalintiradi. Kasallikning asosiy belgisi, barg hujayralarida t a r a n g l i k h o l a t i n i y o ‘ q o t a d i , u l a r d a dastlab sarg‘ish-jigarrang, so‘ng ra esa qo‘ng‘ir dog‘lar paydo bo‘ladi, bu uning barg larini erta to‘kili shigasabab bo‘ladi. Markaziy osiyo sharoitida vilt ka sal ligi g‘o‘zaning ofatidir. Vilt g‘o‘za ildizi orqali o‘tib, poyaning o‘zagini zararlaydi va uning normal o‘sishini buzadi. Vilt bilan zararlangan o‘simlik ko‘pincha nobud bo‘ladi yoki biror
organi so‘lib chiriydi.Kasallikka qarshi kurash choralari xo‘jaliklarda almashlab ekishni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, viltga chidamli yangi g‘o‘za navlarini yaratish, yerni chuqur va sifatli shudgor qilish, mahalliy o‘g‘itlar solish va boshqalardir.
2-savolga javob:

muskul to‘qimasi, biriktiruvchi to‘qima (tog‘ay, suyak, qon va
limfa), qon aylanish va ayirish sistemasi hamda jinsiy organlar

ichak epiteliyasi, ovqat
hazm qilish bezlari — jigar, oshqozon osti bezi, o‘pka va jabra

nerv sistemasi, sezgi organlari, teri
epiteliyasi, tishning emal qavati;



30-BILET
1. Lishayniklarning tuzilishi xilma-xilligi, ahamiyati haqida ma’lumot bering.
2. Mutatsion o‘zgaruvchanlikka oid qonuniyatlar berilgan quyidagi jadvalda raqamlar va xarflar orasida muvofiqlik o‘rnating:

3. Agar 15-16 yoshli o‘quvchining bir kecha-kunduzdagi iste’mol qilgan ovqati tarkibida 100 gramm oqsil, 95 gramm yog‘, 400 gramm uglevod bo‘lsa, bu miqdordagi oqsil, yog‘, uglevodning parchalanishi natijasida
biomolekulalar(a), biopolimerlar(b) dan necha kkal va qancha kj energiya hosil bo‘lishini aniqlang.