3
Tashbeh (o’xShatiSh)
Biror obraz yoki voqeani boshqa biror narsa yoki voqeaga qiyoslash orqali o’xshatish
tashbeh deb yuritiladi.
Sekin: bilmayman,-dedi,
Bo’zday oqargan edi.
Boshi ketgan
qush kabi
Darxon pitirlab qoldi.
To’liq o’xshatishda 3 element bo’ladi:
1) o’xshamish; (yuz, inson harakati)
2) o’xshatilmish;( bo’z, qush)
3) o’xshatish vositasi; (day, kabi)
Bo’ying
sarvu ko’zing
nargiz, yuzing
gul,
Sening oldingda bo’ston hojat ermas.
Nomard
it kabidir, mard—
buyuk daryo.
So‘z san’atida
-dek, -day, -cha, -simon, -vor, -saro, -oso, -vash, -iy, -oyin kabi qo'shimchalar;
kabi, singari, misli, go'yo, yanglig', xuddi, o'xshab, nechukki va boshqa so'zlar vosita bo'lib
keladi.
Holbuki orzulardan judo ham bo'lganim yo'q, yulduzday kulganim yo'q, oy kabi to'lganim yo'q
Tashbeh o’xshamish va o’xshatilmish ishtirok etish yoki ishtirok etmasligiga ko’ra
ikkiga bo'linadi:
1. mutlaq tashbeh (aniq o'xshatish) -
asos
va
vosita-
ning
qo'llanilish-
qo’llanilmasligidan qat’i nazar, o'xshamish
va o'xshatilmish ishtirok etgan o'xshatish
san’ati:
Yordin ayru ko‘ngul mulkedurur
sultoni yo'q,
Mulkkim sultoni yo'q, jismedururkim
joni yo'q
Oyoqlangan qo'ziday dovdirar yelda maysa,