Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

T 
v
T
r = ~ ;  
yoki 
r = —
;
N 
Sb.ch
U zluksiz ishlab chiqarishda T kalendar ish vaqtiga teng (soat, sm ena, sutka). 
U zlukli ishlab chiqarishda reglam entli tanaffuslar hisobga olinishi kerak. 
Potokning yordam chi chiziqlari ritm i quyidagi form ula orqali aniqlanadi:
T
r ~ z „ d, '
O peratsiya ritmi bu alohida m ahsulotlarni ish joylarida va m ashinalarda ishlov 
berish o ’rtasidagi oraliq vaqt.
M ashina ritm i m ehnat predm eti yoki ulam ing partiyasini shu m ashinada ishlov 
berilishi tugatilishi kerak b o ’lgan cheklangan vaqtini bildiradi.
O peratsiya va m ashinalar ritm lari form ulasi quyidagicha:
106

---

Ishlab chiqarish topshirig’i berilgan ish joyida qayta ishlanayotgan m ehnat 
predm etlari birligida o ’lchanadi. M asalan, tegirm onning don tozalash b o ’lim ida -
b u g ’doyda (tonna), unni qadoqlash b o ’lim ida qopda, paketda (dona), xam ir qorish 
b o ’lim ida - xam ir qorish qozonlari soni va h.k.
M a’lum ki, asosiy m ashinada qayta ishlanuvchi m ehnat predm etlari va ish 
joylarida qayta ishlanuvchi m ehnat predm etlari orasida ularning massasi, 
texnologik tayyorligi b o ’yicha katta farq m avjud. U shbu farqni hisobga olgan 
holda, asosiy m ashinaning unum dorligi va m a ’lum ish jo y in in g unum dorligini 
taqqoslashni ta ’m inlash m aqsadida m axsus koeffitsientlardan foydalaniladi. Ushbu 
koeffitsient ishlab chiqarishdagi m exanik va texnologik y o ’qotishlar, m a ’lum ish 
joyida qayta ishlanayotgan m ahsulotlam ing tayyor m ahsulot tarkibidagi solishtirm a 
vazni turli b o ’lishi natijasida asosiy m ashinaning va ish jo y i unum dorligi orasida 
paydo b o ’ladigan farqni hisobga oladi (m asalan, donni qayta ishlash korxonalarida 
unning chiqishi 78 %. B u yerda asosiy m ashinaning unum dorligi b u g ’doyda 
hisoblanadi. U nni qadoqlovchi b o ’lim dagi ish jo y lari topshirig’i un hisobida 
hisoblanadi va bu turli farqlam ing paydo b o ’lishiga olib keladi).
C hunki ish jo y in in g ishlab chiqarish to p sh irig ’i ushbu ish joyidagi 
m ashinalam ing unum dorligiga to ’g ’ri kelm aydi, buning natijasida ish jo y i ritmi 
berilgan ish jo y id a m ehnat predm etlarini qayta ishlash davom iyligiga doim o to ’g ’ri 
kelavermaydi.
A gar, 
ish 
joyining 
ishlab 
chiqarish 
topshirig’i 
unda 
o ’m atilgan 
m ashinalam ing unum dorligidan kichik b o ’lsa, u holda ish jo y i ritm i qayta ishlash 
davom iyligidan katta b o ’ladi. Bu yerda ish jo y i ritm i va qayta ishlash davom iyligi 
orasidagi farq m ashinalam ing bekor turish vaqtini k o ’rsatadi.
M ashina v a ish jo y larid a m ehnat predm etlariga yoki ularning partiyasiga 
ishlov berish davom iyligi - bu m ashinada b ir m ehnat jaray o n i bajariladigan yoki 
m ehnat predm etlari va ularning partiyasiga ishlov berish tugallaniladigan davr, q o ’l 
va m ashina operatsiyalari vaqtini o ’z ichiga oladi. M ahsulotlarga ishlov berish 
davom iyligi m ashina unum dorligini xarakterlaydi. D avriy harakatdagi m ashinalar 
uchun u m ashinalam i yuklashga ketadigan vaqt (tyu) , texnologik jarayon( t1) va 
b o ’shatish vaqtlarini (tb )o ’z ichiga oladi. 
ti b = Г + t’ + tb ;
bu yerda:
t' - ishlov berish davom iyligi.
U zluksiz harakatdagi m ashinalar uchun m ehnat predm etlariga ishlov berish 
davom iyligi m ashinalar unum dorligi m ikdoriga teskari k o ’rsatkich sifatida 
aniqlanadi:
107

---

К - T vaqt ichida ishlov beriladigan m ehnat predm etlari miqdori.
U zluksiz potokda m ehnat predm etlariga ishlov berish davom iyligi ishlab 
chiqarish ritm iga teng b o ’lishi kerak: 
tlb = r