Ul sanamkim…
Ul sanamkim su(v) yaqosinda paritek o'lturur,
G'oyati nozukligidin suv bila yutsa bo'lur.
Ushbu g’azalda ham xusni talil san’atidan keng foydalanilgan. Yorning
go’zalligi suv bo;yida o’tirishi xudde pariylarga o’xshatilmoqda .
To magarkim salsabil obina javloni qila,
Keldi jannat ravzasindin obi Kavsar sori hur.
Ushbu matlada yorni jannaddagi xurga tenglashtirmoqda suv esa jannatdagi
kavsar suviga tenglashtirilmoqda
.
Ul ilikkim suvdin oriqtur, yumas oni suda,
Balki suvni pok bo'lsun deb iligi birla yur.
Emdi bildim rost ermish, balki ko'rdim ko'z bila,
Ulki derlar suv qizi goh-goh ko'zga ko'runur.
Qoshlaring yosin Atoyi ko'rgali husn ichra toq,
Subhidam mehroblarda surayi yosin o'qir.
42
Xulosa.
Atoyi devoni nisbatan to’liq devon hisoblanadi.
Devon an’anaviy alifbo tartibida tuzilgan va kirish qismi Ollohga
bag’ishlangan g’azal bilan boshlangan.
Atoyi ijodining asosiy qismini ishqiy g’azallar tashkil qiladi. Ijodkor asosan
majoziy yo’sinda solikning ollohga bo’lgan ishni o’z g’azallarda tarif etadi.
G’azallarida tasavvufiy terminlardan unumli foydalandi.
Ijodkor ko’plab mashhur shaharlarni tilga oladi, ba’zi g’azallarida vatan
sog’inchini ko’rishimiz mumkin.
Ijodkor yorini ko’p hollarda sulton va begim
sifatlari bilan ta’riflab, yorni ulug’lagan.Ijodkor hayotni ta’rif qilishda asosan
majoziy hayot tasvirlagan. O’z hayotini yor visoli yoki uning xohishiga bog’lab
tasvirlagan. Ijodkor shayxlardan bo’lgani uchun g’azallari ham sufyona bitilgan.
Hayot sifatida bu dunyodagi hayot emas boqiy hayot, yoki inson ruhiy olamidagi
boqiylik tilga olinadi.
G’azallarda asosan kitobat, iyhom, talmeh tamsil sa’natlari salmoqli o’rinni
tutadi.Tamsil san’atidan foydalanishi g’azalning ma’nosini to’la tushunishga
salmoqli hissa qo’shadi, iyhomdan foydalanishi esa g’azalning ma’nodorligi va
jozibadorligini ta’minlab beradi.
Ijodkor o’z asarlarida g’azalning mazmuniga ko’ra aruzning kerakli
vaznidan foydalanishga harakat qilgan
43
Do'stlaringiz bilan baham: |
