Dars №1 Darsning mavzusi: Kirish Darsning maqsadlari

Tahliliy chatishtirish. Mendel tomonidan ishlab chiqilgan irsiyatni o'rganishning duragaylash usuli. Dominant genga ega bo'lgan fenotipli organizmlarning genotipi gomozigota yoki geterozigota ekanligini aniqlash imkonini bermaydi. Buning uchun noaniq genotipga ega organizm sof gomozi-gota holdagi retsessiv organizm bilan qayta chatishtiriladi.
Agar dominant organizm gomozigota bo'lsa, birinchi bo'g'inda bir xillilik kuzatiladi, ya'ni ajralish ro'y bermaydi:
fenotip va genotip bo'yicha 1:1 nisbatda ajralish vujudga keladi. Bunday natija ota-ona organizmlardan biri geterozigota bo'lib, ikki xil gameta hosil qilishini to'g'ridan-to'g'ri isbotidir (60- rasm). Tahliliy chatishtirish ikki juft belgisi bo'yicha geterozigota organizmlarda quyidagicha bo'ladi
Agar tekshirilayotgan organizm geterozigota holda bo'lsa:




Gametalar

u nday chatishtirishdan olingan duragaylar bir-biridan farq qiladigan to'rt xildagi fenotipni hosil qiladi, nisbat 1:1:1:1 bo'ladi.
Diduragay chatishtirish deb nimaga aytiladi?
Mendelning uchinchi qonunini tushuntirib bering.
Tahliliy chatishtirish nima? Misollar keltiring.
Diduragay chatishtirishda fenotipi jihatdan nisbat qanday bo'ladi?
Pomidor mevasining yumaloq shakli (A) noksimon shakli (a) dan, qizil rangli (B) sariq rangli (b) dan dominant bo'ladi. Genetik formu-lalardan foydalanib, quyidagicha chatishtirishlarning natijasini yozib be­ring: yumaloq qizil mevali o'simlik noksimon sariq mevali o'simlik bi­lan chatishtirildi. Naslidagi barcha o'simliklar yumaloq qizil meva berdi. Ota-ona o'simliklarning genotipi qanaqa? Duragaylarning genotipi-chi? Formulalarini yozib bering.
Ota-ona o'simliklarning fenotipi awalgi tajribadagi kabi, lekin ajra­lish natijasi boshqacha. Duragaylar orasida 25% o'simliklar yumaloq qizil meva, 25% noksimon qizil meva, 25% yumaloq sariq meva, 25% noksimon sariq meva berdi (nisbatan 1:1:1:1). Ota-ona o'simliklarning genotipi qanaqa? Duragaylar genotipichi?