Azbrbaycan şifahi xalq bdbbiyyati
Download 2.85 Kb. Pdf ko'rish
|
Geç dil açan uşağa göyarçin yumurtası yedirtsan tezlikla danışar.
Leylayin yuvasını dağıdan xastalik tapar. Oda, suya tüpüran, onları murdarlayan tez-tez xastalanar. Özü ila ilan qabığı gazdirani ilan sancmaz. Öskürana heyva tumu yedirtsan öskürak kasilar. Paltanna hcyva çubuğunun kosilib deşilmiş bir parçası band edilmiş uşağa göz daymoz. Pambığı ananın döş südünda isladıb ağnyan göz üste qoysan ağrı kasilor. Sarılığı olana bu xastaliyi keçirmiş kimse qafildan bir şilla vursa xas tolik sovuşar. Sarılıq tutanı ilk dafa gören kimse çeçala barınağını çartib qanından onun yanaqlarına sürtsa xastalik sovuşar. Uzanmış uşağın üstündan kcçsan boyu balaca qalar. Uzanmış kirnsanin üstündan keçsan sandaki xastalik ona adlayar. Uşaq ağiağan olsa onu yeddi yol ayrıcında çirnizdirsan sakitlaşar. Uşaq güzgüya baxsa gece narahat yatar. Uşaq xastalanonda kömür parçası götürub bulaqdan getirilmiş suya · salınır, kömür suda batsa, demali uşaq göze galib. Harnin suda uşağı çimizdirsan tezlikla sağalar. · 1 02 Uşağı geco başından yuxarı qaldırsan narahat yatar. Uşağı süpürge ila vursan tez-tez xastalanar. Uşağın sağ çiynina gözmuncuğu tiksan ona göz daymaz. Uşağın ilk baş tükü saxlanmazsa, tez-tez başı ağnyar. Uşağın papağını alinda fırlatsan başı ağrıyar. Xasta olan evda qonşuya soğan, sarımsaq aparsan :xastalik sovuşar. Xoruldayan üçün muşqursan xorultusu kasilar. Yuxu Yuxuda ayaqqabı görsan bad xabar eşidarsan. Yuxuda balıq görsan il bolluq olar. Yuxuda saç uzatmaq uğursuzluq alamatidir. Yuxuda görsan çimirsan, demali işlerin düz gedacak. Yuxuda od yandırmaq x o ş işlerin olacağına işaradir. Yuxuda cv süpünnak sevine getirmez. Yuxuda toy gö rma k yas, yas görmak to y demakdir. Yuxuda işıq söndürson b a d b a x t l i k o l ar . Yuxuda dişin düşse özüno, yaxın adamlarına badbaxtlik üz vcrar. Yuxuda gülla atsan dava-dalaşa düşarsan. Yuxuda duz alsan bolluğa q ovu şar sa n . Yuxuda tanbaki görmak bad xabara işaradir. Yuxuda at alsan nahaq şara düşarsan. Yuxuda sani öpan kirnsa xastalanar. Yuxuda gülan kirnsa bad xabar eşidar. Yuxuda arabaya minsan uğursuzluğa düşarsan. Yuxuda sana it hürsa pis hadisa ila uzlaşarsan. Yuxuda su görsan xoşbaxtliya qovuşarsan. Yuxuda boylu bıçaq görsa oğlan, alma görsa qız doğar. Yuxunu suya danışsan tesirdan düşer. Yuxuda qızıl-gümüş göran qız tezlikla nişanlanar. Yuxuda örkan, sicim göranİn işiari uzanar. Yuxuda çay, bulaq göranİn işiari uğurlu olar. Yuxuda qarğa göran bad xabar eşidar. Yuxuda uzun boğaz çakma göran bad xabar arxasınca uzaq yol getma- li olar. Yuxuda göyarçin göran qıza tezlikla elçi galor. Yuxuda yaraşıqlı, barli-bazaklİ ev göran qonaq gedar. Yuxuda duma görmak aynlıq nişanasidir. Yuxuda güzgü göranin işi uğurlu olar. Yuxuda at göran arzusuna qovuşar. Yuxusunu pis göran ayılıb yastığını o biri üzü üsta çevirsa, yuxu sınar. Qonaq Başdan bir tük aynlıb alına düşsa deyarlar qonaq galar. Qand parçası böyrü üsta düşsa arzuolunan qonaq galar. Qonağın ayaqqabılanm bayıra sarı çevirsan qonaq tezlikla çıxıb gedar. Qonağın ayaqqabılanna duz sapilsa o, tezlikla çıxıb gedar. Y emak zamanı aldan bıçaq düşsa kişi, qaşıq, çankal düşsa qadın qo- naq galar. Y oğrularkan xamır atdanarsa qonaq galar. Kirpik yük götürsa alidolu qonaq galar. Pişik ü zü qapıya san durub üz-gözünü tumariasa qonaq galar. Süfra üsta tikan alindan düşsa eva qonaq galar. Stakan-nalbaki, qab-qacaq süfrada sıra ila düzülsa q ona q galar. Stekana süzülmüş çayın i ç inda çay puçalının laçayi olsa qadın, özayi olsa kişi qonağı galar. · U şa q ayilib iki ayağının arasından baxsa qonaq ga lar . Xoruz evin k a n dar ı n d a banlasa qonaq galar. Çörak tikasi üz ü - ü st a dü şa rsa qonaq galar, arxası üsta düşarsa cvdaki qonaq çıxıb geda r . 1 03 Soy, nasil Boylu bayram günlari paltar-parça kassa doğacağı uş'aq naqis olar. Boylu yatarkan üstündan keçsan doğacağı uşaq axsaq olar. Boylu yuxuda qızıl üzük görsa qızı olar. Boylu yerikleyanda balıq yesa uşağı gee dil açar. Boylu tez-tez güzgüya baxsa göyçak qızı olar. Boylunu çağırsan durub gelanda avval sağ ayağını qabağa atsa oğlan, sol ayağını atsa qız doğar. Boylunun uşağı kimin üzüna tarpansa, o kimsaya oxşayar, onun xa siyyatinda olar. Boylu olan eva dovşan ge tirs a n doğulacaq uşaq mırıq olar. Boylu qara-qışqırıq salsa, dey ing an olsa qız, sakit, halim xasiyyatli ol sa oğlan doğar. Boylu çox, rahat yatarsa oğlan, az, narahat yatarsa qız doğar. Boylunun qarnı aşağı sallanıb yastı olarsa qızı, yuxarı dartınıb sivri olarsa oğlu olar. Boylu gün-gündan gözallaşarsa, oğlan, kifirlaşarsa qız doğar. Boyluluq çağında qadının dodaqları qalınlaşarsa qızı, qaydasında qalarsa oğlu olar. Boyluluq bilininca qadının başına xalvat bir çimdik duz atılar va göz qoyular, o, alini başına san apararsa oğlan, ayağına sarı apararsa qız doğar. Boyluluğun sakkizinci ayında qadının döşüna süd galar: Bu süd av- valca sağ döşa galsa oğlan, sol döşa galsa qız olar. . Boyluluğunu duyan qadın ilk kara G üna şa baxsa qız, Aya baxsa oğlan doğar. Balığın başında bir fal sümüyü var. Boylu üçün niyyat tutub onu otur duğun yerda sağ çiynindan arxaya atırsan. Sümük arxası üste düşsa boylu qız, üzü üste düşse oğlan doğar. Qadın doğan zaman iki daş götürüb başı üste bir-birina vursan o, rahat doğar. Qadın yerikl e y an d a istadiyini t apı b yesa uşağı göyçak olar. Yemasa kifir, hatta naqis olar. Qoyun kaHasi bişirildikda cahanglarini dartıb ayırırlar. C ah ang sümü- yü atli çıxarsa niyy at i tutulan boylu qız, atsiz çıxarsa oğlan doğar. Doğmayan qadına başqa qadının südünü içirsan uşağı olar. Taza doğmuş q a dını n yanına aliboş getsan umsunuh süddan kasilar. Uşaq diş çıxaranda h adik biş irilir va süfraya bıçaqla daraq qoyulur. Uşaq bıç a ğ a al u z a ts a növbati uşaq oğlan, darağa al uzatsa qız olar. Uşağın k e s ilmi ş göbayini bir ç ö p a keçirib qapının üstündan assan o büyüyanda e vd a r , qazanc getiran olar. Uş ağ ı n qırxı çıxana qadar eva kanar kirnsa g al sa, uşağı b ay ı r a çıxa rıb onu içari buraxarlar, yoxsa uşaq çillaya düşar. 1 04 Hava Ağaciann yarpa:qlan saralandan sonra gee tökülmeya başlasa, demeli, qış mülayiın keçecek. Ağ bulurllar küleyin aksine olan istiqametde axsa, demali yağış ya ğacaq. Ay halalansa, demali sabah hava çiskinli, dumanlı olacaq. Anası, özü va qızı dul qalmış evin ocaq daşını suya salsan, demali ya ğış yağar. Anlar peteyin dövrasinda uçuşub şim toplamağa getmirlarsa, demali yağış yağacaq. Axşamüstü topa-topa bulud keçse, demali sabah hava aydın ve müla yim olacaq. Bacalardan tüstü düz qalxmayıb etrafa yayılarsa, demali yağış yağacaq. Bulurllar süratle axsa yağış yağar. Qaranquşlar alçaqdan uçsalar yağış yağar. Qaranquşlar çayın üstü ila uçsalar, demeli hava aydın olacaq. Qarışqalar yuvalan ağzında torpaq topası düzaltsalar, demali qışda qar çox yağar. Qışda qarğalar yol üste qonsalar, demali havalar istilaşacak. Quraqlıqda eşşayi çaya salıb islatsan yağış yağar. Qurbağalar qara renga çalsalar yağış yağar, Quşlar yuvalarını ağaciann Güneşe sarı taraflarinde qursalar, demeli yay serin keçar. Deyirlar, dava oynasa qar yağar. Evin ilk uşağı yeddi dolu denesin dişiasa dolu keser. it ağılayanda yağış yağar. Yağış çox yağanda bir qaba tutub buxarlanıb qurtaranadak qaynatsan yağış kasilar. Yayda ağaciarda san yarpaqlar körünse, demali qış sart keçar. Gece sağ qulağın qaşınsa sahar hava aydın, güneşli olar. Küneş çıxanda üfüq qırmızı olarsa, xoş hava közlama. Güneşli günde yağış yağınağa başlasa, deyarler canavar balalayır. Mal-qara az su içsa, demeli yağış yağacaq. Mal-qara b ir yere yığışıb otlamasa, demali tezlikla yağış yağacaq. Ördakler başlannı qanadları altına salıb sessiz-samirsiz dursalar, de- mali hava namişkan, soyuq olacaq. Paltar yuyulanda külak essa, deyarlar er arvadını sevmir. Pi şi k belini alova san çevirsa, demali qış berk soyuq keçar. Sakit havalarda ağaciardan quru budaqlar q o p u b düşse, demali yağış yağ ar . Sübh çağı bulurllar Güneş çıxan tarafa axsa, demeli yağış y a ğ a c aq . Torağayın tez görünmesi yazın mülayim k e ç a c a y i na i ş ara dir . Xoruzlar ağız-ağıza verib banlasalar, demali yağış yağacaq. l OS 1 06 liA YA 'll'HlLAIR Vatan. Qürbat Bu qala daşdı qala, Çınqıllı daşdı qala. Qorxuram qarib ölam, Yar gözü yaşdı qala. Gal mani fağır ağla, Kimsam yox sağır ağla. Çıx dağiann ba ş ın a , Adımı çağır ağla! Eladimi dad ola, Faryad ola, dad ola, Qorxuram qarib ölam Ağiay anım yad ola. Yağı galdi· yanıma, Susamışdı qanıma. Döndüm qürbat ellardan Qüvvat geldi canıma. Dağ b aşı n d a minara, Şoxu düşüb çinara. Qismetim qürbat oldu, San başına qıl çara. Kem baxtı sönen qarib, Qürbetda ölan qarib. Baxtavar güna düşdü, Vetana dönen qarib. Man aşiqem qarabağ, Şaki, Şirvan, Q a ra b ağ Telıran cannata dönsa Yaddan çıxmaz Qarabağ. Qaribam bu vatanda, Gözüm yoldan ötanda, Qariblik yaman olur, Baş yastığa yetanda. Qarib ömrü bitanda, Qalar gözü vatanda, Sen yadıma düşürsen, Bağda bülbül ötande. Söz qaldı el galena, Çırmandı sel gelene. Gözel bir bağ salmışam, El gala kölgalina. Baxdım şirin dillere, Düşdüm quru çöllara, Axtardım qohum qardaş, Hesrat qaldım ellara. aziziyem dilen gaz, Bağda güla dilen gaz, Qürbatda xan olunca, Vetaninda dilen gaz. Yol verme yada Tebriz, El geda bada Tebriz, Senin hasretindayam, Can sana feda Tebriz. Kakliyim, fararn sansiz, Düşübdür paran sansiz, Yad elde, yad ölkada, İnan, gülmeram sansiz. Bu elin adı nadi? Dostu na, yadı nadi? Qürbat elde bilmadim Ağzıının dadı nadi? Payız qışdan azaldi, Y arpaq tökan xazaldi, Vatan viran d a olsa, O, cannetdan gözaldi. 1 07 1 08 Araza gami galdi, Man dedim hamı geldi, San ağla, ay gözlerim, Aynlıq dami geldi. Gemi galdi, yan galdi, İçinda bir can galdi, Vatan hasrati çakdim, Gözlarima qan geldi. Bu yoldan ötan yaxşı, Geymaya katan yaxşı, Gazmaya qarib ölka, Ölmeye vatan yaxşı. Su galar arxa haray, Tökülınaz çarxa haray, İgid qürbata düşsa, Çağırar arxa, hara y . Beladimi qürbat el, İgid oğul, qürbat el, Adamı tez qocaldır, Qarib ölka, qürbat el. Qardaş gal, ay qardaş gel, Qarlı dağları aş gal, Qürbat eldir kimsam yox, Tökür gözüm qan-yaş gal. Tutmadı dağlar mani, Bülbüllü bağlar mani, Qaribam bir kasim yox, Takca yar a ğla r mani. Bu yerlar tala yeri, Bürc yeri, qala yeri, Qiyamat o gün qopar, El köça, qala yeri. Aşiq q ara y ax ş ıd ı, Geysan qara yaxşıdı, Qürbatda dolanmaqdan, Getsan gora yaxşıdı. Dağlarda talarn qaldı, Biçmadim, lalarn qaldı, Dağılsın q ür b at ölka, Orda bir balarn qaldı. Arazda axar qaldı, Tarlan uçdu sar qaldı, Elimdan ayn düşdüm, Gözlerim baxar qaldı, Araz geldi yan axdı, Dibindan min can axdı, Vatan sarı baxanda, Ürayimdan qan axdı. Gazdim dağı, aranı, Seçdim ağdan qaranı, Vatan viran olsa da, Cannet gördüm oranı. Bu dağlar bize sarı Dolan gal bize sarı, Qürbatda qalan canım, Çekersan yüz azarı. Bu yol yola tan deyil, Yar burdan ötan deyil, Qürbatda xoş gün görsem, Y ena da vatan deyil. Eşq oduna qalannarn, Yar başına dolannam, Vatandan ayn düşsam, Viran ollarn, talannarn, Yazı yaza bilmaram, Qara poza bilmaram, Vatan orda, man burda, Ayn döza bilmaram. Su galsa sel bilardim, Meh assa yel bilardim, Dağda bir oba salsan, Man seni el bilardim. 1 09 ı 1 0 Qürbatda cana yetdim, Tang olub, sana yetdim, Vatana dönen günü, Dina, imana yetdim. Arağçını yan qoydum, İçine biyan qoydum, Vatana kac baxanın, Üreyine qan qoydum. Hicrana düşdü yolum, Yağıdır sağım, sol um, Vatandan ayrı düşdüm, Buxovlanıbdı qolum. Qaribam, qalbim duman, Dilimdan düşmez aman, Man düşmüşarn görmüşam, San düşme, qürbat yaman. Don tiksan, ağı bizden, Belinin bağı bizden, Qoymayın yad ellini, Alınağa bağı bizden. Çuxanın ağı bizden, Belinin bağı bizden, Düşman galib yurd salsa, Alar xoş çağı bizden. Burda yolum oldu tan, V arını bu yoldan ötan? Bu dünyada şirin şey, Bir anadır, bir vatan. Qolunda var qüvvatin, Arzum var olsun metin, El yolunda baş qoyan, Qazanar el hörmatin. 8ziziyam bac alar, Mard raqibdan bac alar, Har kasi el istese, Bül an d olar, ucalar. Yar başa qara bağlar, Ürayi yara bağlar, Vatandan ayn düşse, Ümidin hara bağlar. Dağlar başı buz bağlar, Dörd yanı yarpız bağlar, Qürbat elde ürayim, Darddan, qemden buz bağlar. Ağardıb yalı dağlar, Gül açıb salı bağlar, Qarib öz balasını, Çöllere salıb ağlar. Arazı ayırdılar, Min oyun qayırdılar, Qürbet ele düşende, Meni qul sayırdılar . Ağlayarlar, gülerler, Göz yaşını silarler, Köçan yurdun qedrini, Düşen yurdda bilerler. Çan, duman düze neyler? Zülfiin tök üze, neyler? Ov bizim, ovlaq bizim, Yad ovçu bize neyler? Gün çıxar, dağ gün görar Boylanar, bağ gün görer, Qürbatde can çürüden, Vetanda ağ gün görar. Duma sanınnan keçer , Ötar , sanınnan keçer, İgid vatan yolunda, Öler, canınnan keçer. Keçme, Araz derindi, İçme suyu serindi, Hasrat baxan bu eller, Seninda ellerindi. ı ı ı 1 1 2 Sinamda yararn vardır, Başımda balam vardır, Qürbat adı çakmayin, Qürbatda a naın vardır. Dağ başında qara bax, Üstün alan sara bax, Alem cennete dönsa, Mena xoşdur Qarabağ. Qaribam vatanim yox, Bu yoldan ö t a ni m yox, Düşdüm darin daryaya, alimdan tutanım yox. Mardlik. Namardlik. Dostluq. İgidlik. Mağrurluq. Namus - qeyrat - ar El batır qam daryada, Kime gedim men d ada? İ g i d döyüşda ölsa, Adı qalar dünyada. İgid gerek atlana, Atın mina, atlana, Mard odur ki, d öyüşd e Har yaraya qatiana. Men aşiq daldasına, Qonça gül dalda sına, Namard ela naınarddi, Üzü n a , daldası na? Dağlar batıbdır qara, Ovçu düşübdür dara, Üzüne gülen dostun, Qayıt bir qalb i n ara: azizim qelbi nara, Tutuşdu qalbi n ara , Üzde dost deyanlarin, Get öyran, qalbin ara. Qızılgülü xar alsa, Dörd yanını sar alsa, Qoç igid heç durarmı, Yan yadlara qalsa? 8zzinam kasad olm a z, Mard ali kasad olmaz, Yüz narnardin çörayin Doğrasan, kasa dalmaz. Bu sazı alan galmaz, Oxuyub-çalan galmaz, İgidi öldürsalar, Dilina yalan galmaz. Bir ev tikdim dayirmi, Diraklari iyirmi, Namard, hara gedirsan? Bu yurd sanin deyilmi? Salma bu darda mani, Verma namarda mani, Qurtar namard alinnan, Y etir bir marda mani. Dağlar dağladı mani, Zülfiim bağladı mani, Mard yolunda can qoydum, Ellar ağladı mani. Yandırıb-yaxdı mani, Dağ-daşa çaxdı mani, Mard bilib arxalandım, Namard tak yıxdı m ani . Donu tik, üz ilmani, Şana tak düz ilmani, Vaf a lı dost yad olmaz, Görmasa yüz il m a ni. Göyda ulduz naşıdı, Kim ulduzu n yaşıdı? İgida ellar qurban, İgid ürek başıdı. 1 1 3 ı 1 4 aziziyem aslandı, Qılınc qından aslandı, Tülküdan aslan olmaz, Aslan ela aslandı. Dağ başın çan alannı? Alsa, kölga salarmı? Bir mezlumun q i sa sı , Bir narnardda qalannı? azizinam din barı, Danış barı, din barı, İgida tab gatirmaz, Yağı tikan min barı . Ma aşiq na vafası, Na ahdi, na vafası, Vafalıya can qurban, Narnardin na vafası, azizinam dost aşı, Dost xörayi, dost aşı, Düşmenin güllesindan Yaman olar dost daşı. Dünyanın gardişindan, Tang oldum har işindan, Mardin başı qal çakir, Narnardin şer işindan. San maiıi qul eyladin, Dardimi bol eyladin, Dağıtdın el-obanı, Düşmana yol eyladin. Bağımda var alçalar, Yaşıl çalar, al çalar, Ağlama, dali könlüm, Düşm an g ö ra r a l çalar. azizim dalda ga z a r , Bülbüllar dalda gazar, Mardlar qabağı gözlar, Namardlar dalda gazar. aziziyem b aş ayar, Barlı budaq baş ay ar , Dünya namard d üny a dı r , Mard namarda baş ayar. Yağılıdır qar, a teller, Ağardı qara teller, Namard galib ellarin, Ömrünü qarat eyler. İ g i d in bir at ı d ı r , Bir da tarniz z atıd ı r , Koroğluda qoçaqlıq, Onun ehtiyatıdır. Arxa. Kömak. Dayaq. İftixar Bzizim ötmak olmaz, Köhlani ötmak olmaz, Elin atd ı ğı daşı, Yerden tarpatmak olmaz. Göyda ulduz n aş ı d ı , Kim b alam ın yaşı dı? Oğlana eller q u rb an , Oğlan eller başıdı. Bu l ağın başı dayı, Dibinin daşı d a y ı, Durum başına dönüm, Anam qardaşı d ayı. Birca bela mumudum, Su qoynunda qumudum, Na kimim var, na kimsem, Sana gelir umudum. Qaya tak buzlar gördüm, Göyda ulduzlar gör düm, Anasına oxşayan Qoçaq, mard q ı zl ar gördüm. Şaftaliyam, ağam man, Har meyvadan çağarn man, Qorxma, v a fa l ı dostum, Ölmamişam, sağarn ma n . ı ı 5 1 1 6 Dağiann q aş ı sansan, Dibinin daşı sansan, Elda neça igid var, Hamının başı sansan. Elami arxa gelsin, Su axsın, arxa ge l s i n , Man tekem, düşmenim çox, K ö mey a arxa gelsin, Dağ döşünde damım var, Bağımda badamım var, Download 2.85 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling