Genetikada ehtimolliklar

Ehtimollik asoslari 
Ehtimolliklar
 
bu yuz berishi mumkin boʻlgan hodisalarning matematik 
ifodalanishidir. Boshqacha qilib aytganda, ular biror-bir narsaning sodir 
boʻlishini miqdor jihatdan (muayyan son qiymatida) ifodalaydi. Agar biror-bir 
hodisaning ehtimolligi 111 ga teng boʻlsa, demak, bu hodisa sodir boʻlishi 
kutiladi, agar ehtimollik 000 ga teng boʻlsa, hodisa sodir boʻlishi kutilmaydi. 
Ehtimollikning eng oddiy misoli xuddi Salmon 
ehtimollikka 
kirish
 videodarsida tushuntirganidek, tanga tashlanganda 1/21/21, slash, 
2 ehtimollik bilan gerb yoki raqam tomoni tushadi. 
Ehtimolliklar empirik 
– hayotiy kuzatuvlar orqali hisoblanishi yoki nazariy – 
bir nechta ilmiy faraz va qoidalardan foydalanib prognoz qilinishi mumkin. 

Hodisaning empirik ehtimolligi hodisaning sodir boʻlish sonini hodisa yuz 
berishi mumkin boʻlgan umumiy songa nisbati bilan ifodalanadi. Masalan, 
agar bizni qiziqtirayotgan burushgan noʻxat avlodlar orasida umumiy 7{ 
}32473247324 tadan 1{ }85018501850 marta uchragan boʻlsa, burushgan 
noʻxat olishning empirik ehtimoli 1{ }1850/7{ }324 = 
\text{0,253}11850/7324=0,25311850, slash, 7324, equals, start text, 0, 
comma, 253, end text yoki 111 ga 444 nisbat kabi boʻlar edi. 

Hodisaning nazariy ehtimolligi hodisa sodir boʻlishiga oid farazlar va dalillar 
orqali topiladi. Ushbu ehtimollik hodisaning haqiqiysiga yaqin 
boʻlgan kutilayotgan ehtimolligidir. Masalan, don shakli boʻyicha 
geterozigota (Rr) noʻxat oʻsimligini oʻz-oʻziga chatishtiraylik. Bu 
chatishtirishda ehtimollik qonuni va genetikada oʻrgangan bilimlaringizga 
tayangan holda burushgan noʻxat ikkita retsessiv allel (rr) olish 
ehtimoli 444 dan 111 nisbat ekanini, \text{0,25}0,25start text, 0, comma, 25, 
end text (1/41/41, slash, 4) ehtimollikka mos kelishini aniqlashimiz mumkin. 
Ushbu holatda ehtimollikni topish boʻyicha quyida batafsil maʼlumot olamiz. 

---

Umuman olganda, noʻxat shakli bilan bogʻliq va shunga oʻxshash 
masalalarda empirik ehtimollikni topishda qancha koʻp raqamli maʼlumotlar 
qoʻllansa, shuncha koʻp nazariy ehtimollikdan foydalanamiz.