Geodeziya, kartografiya, geografiya
Download 0.92 Mb. Pdf ko'rish
|
Kurs loyihasi uchun uslubiy qo`llanma
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.3. Geodeziyaning boshqa fanlar bilan bog’liqligi
|
23 Sh.K.Avchiyev ”Injenerlik geodeziyasi” 39
Ma’lumki, geodeziya ham boshqa fanlar kabi hayotiy talablar asosida vujudga kelgan va ishlab chiqarish kuchlarining taraqqiy etishi bilan tobora rivojlanib borgan. Inson qadimdan o‘zi yashagan joyni hayot talabiga ko‘ra har tomonlama bilishga qiziqqan va o‘rgangan. Geodeziya fani o’zining rivoj topishida bir necha fanlar bilan chambarchas bog’liqdir. Yerning suniy yo’ldoshlarini geodezik maqsadlarda kuzatishda, geodezik tayanch shaxobchalarini va barpo etishda, yer yuzidagi nuqtalarning geografik koordinatalarini aniqlashda geodeziya astronomiya faniga tayanadi. Yerning shaklini o’rganishda va kattaligini aniklashda geodeziya gravimertriya, geologiya, gerofizika va boshqa fanlarga oid ma'lumotlardan foydalanadi. Biror territoriyani topografik kartada geografik jixatdan to’g’ri tasvirlash uchun territoriyaning geografik landshaftini o’rganish, buning uchun esa geografiya, geomorfologiya va boshqa fanlarning asosini bilish zarur. Ma'lumki, geodezik o’lchash natijalari matematik jihatdan analiz qilinadi va qayta ishlab chiqiladi.Bunda geodeziya matermatika faniga tayanadi. Geodezik asboblarni yaratishda fizika, mexanika, elektronika va boshka fanlar soxasida erishilgan yutuqlardan foydalaniladi.[1] Shu aytilganlardan ma’lum bo’lishicha, geodeziya juda ko’p fanlar, jumladan astronomiya, matematika , fizika, elektronika, geografiya, geologiya va boshqalar bilan uzviy bog’liq bo’lib o’z faoliyatida bu fanlar taraqqiyotidan keng foydalanadi. O’z navbatida boshqa fanlar geodeziya fani yutuqlaridan foydalanadi. Masalan:Yerning shakli va kattaligi to’g’risidagi ma'lumotlar astronomiya, geografiya, geologiya, geofizika va boshqa fanlar uchun juda ham kerakdir. Hozirgi davrda geodeziya fani mexanika, avtomatika, informatika fanlari bilan ham bog‘liq holda taraqqiy etmoqda. Geodeziya turli ilmiy - amaliy fanlar bilan uzviy aloqada yerning shakli va gravitatsiya maydonini o`rganishi mexanika qonunlari asosida amalga oshiriladi. Fizika fani, ayniqsa uning optika, elektronika va radiotexnika bo`limlari geodezik asboblarini ishlab chiqish va ulardan to`g’ri foydalanishga kerak.
|
