Geshtaltpsixologiya (nem. Gestalt shakl, obraz, qiyofa, tashqi koʻrinish va psixologiya) psixologiyadagi oqimlardan biri. 20-asrning 20- 30-yillarida Germaniyada yuzaga kelgan

Gestalt terapiyasining tamoyillari

"Hozir" printsipi yoki hozirgi daqiqaga e'tibor qaratish g'oyasi eng ko'p muhim tamoyil Gestalt terapiyasida. Terapevt tez-tez bemorga hozir nima qilayotganini aniqlash so'rovi bilan murojaat qiladi, hozirgi vaqtda unga va uning atrofida nima sodir bo'layotganini his qiladi. Agar ish jarayonida shaxsning har qanday muhim jihatlari bilan bog'liq material paydo bo'lsa, harakatlar ushbu materialni hozirgi kungacha maksimal darajada o'tkazishga qaratilgan. Agar bemor o'tmishdagi ba'zi voqealar haqida gapirsa, u holda unga fantaziya yordamida harakatni hozirgi kunga o'tkazishni so'rash va voqealarni xuddi hozir o'ynayotgandek tasvirlash mumkin. Bunday hollarda, qancha odamlar hozirgi bilan aloqa qilishdan qochishlarini va o'tmishdagi xotiralar va kelajak haqidagi xayollarga intilishlarini bilish oson.
"Men va sen" tamoyili odamlar o'rtasida ochiq va to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilish istagini aks ettiradi. Bemorlar (va nafaqat bemorlar) ko'pincha boshqa odamlarga nisbatan o'z bayonotlarini noto'g'ri manzilga yuboradilar, lekin "yon tomonga" yoki "havoga" yuboradilar, ularning qo'rquvlari va to'g'ridan-to'g'ri va samimiy gapirishni istamasligi, boshqa odamlar bilan bevosita aloqa qilishdan qochadi.
Qo'rquv bilan aloqa qilishdan qochish, boshqalar bilan yuzaki va buzilgan muloqot bemorda izolyatsiya va yolg'izlik hissini saqlab qoladi. Shu sababli, terapevt psixoterapevtik guruh a'zolarini to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilish va muloqot qilish uchun urinishlar qilishga undaydi, ko'pincha o'zlari qiziqqan aniq shaxslarga ism-sharif bilan murojaat qilishni so'raydi. Psixoterapevtik guruh ishining birinchi bosqichida terapevt ishtirokchilar uchun ikki-uchta qisqa og'zaki va og'zaki bo'lmagan mashqlar qatori orqali shaxslar o'rtasida aloqa o'rnatishga qaratilgan vaziyatlarni tashkil qiladi.
Bayonotlarni sub'ektivlashtirish printsipi bemorning mas'uliyati va ishtirokining semantik jihatlari bilan bog'liq. Ko'pincha odamlar o'zlarining tanalari, his-tuyg'ulari, fikrlari va xatti-harakatlari haqida ma'lum masofadan turib gaplashadilar, ularni ob'ektivlashtiradilar. Masalan: “Meni nimadir bosyapti”, “Buni qilishimga nimadir xalaqit bermoqda” va hokazo. Ko‘pincha oddiy hiyla gap shaklini sub’ektiv shaklga almashtirishni taklif qiladi (masalan: “Men o‘zimni bosaman. ", "Men o'zimga aralashaman, buni qilaman"), bemorni o'zi uchun javobgarlikdan qochish bilan bog'liq muhim muammolariga duch keladi. Gapning shakliga e'tibor berish bemorga o'zini "bajariladigan" passiv ob'ekt emas, balki faol sub'ekt sifatida ko'rishga yordam beradi. Albatta, so'zlarning semantik jihatlarini hisobga olishning o'zi o'ziga nisbatan bu asosiy pozitsiyani o'zgartirish uchun etarli emas, ayniqsa, so'zlarni sub'ektivlashtirishda ko'pincha ixtiyoriy deb hisoblangan harakatlar uchun javobgarlik olinadi, masalan: fikrlash, xotiralar, fantaziyalar. , nafas olishning tabiati, ovozning tembri va boshqalar n Biroq, bu tamoyilni qo'llash o'z faoliyatini nazorat qilish qobiliyatini oshirishga qaratilgan chuqurroq qidiruv va tajribalarni boshlash va o'tkazishda yordam berishi mumkin
. Ogohlikning uzluksizligi (uzluksizligi). Terapevtik ishning asosi sifatida tajribalar mazmunining o'z-o'zidan oqimiga qasddan konsentratsiya, ma'lum bir daqiqada nima va qanday sodir bo'layotganligi haqida o'z-o'zidan hisobot berish. Ogohlikning uzluksizligi barcha texnik protseduralarning ajralmas qismidir, lekin u ham avtonom tarzda qo'llaniladi, ko'pincha bemor uchun kutilmagan va muhim natijalarga olib keladi. Bu shaxsni o'z tajribasiga va cheksiz so'zlashuvlar, tushuntirishlar va talqinlarni rad etishga olib keladigan usuldir. Tuyg'ularni, tana sezgilarini va kuzatishlarni anglash bizning bilimimizning eng aniq qismidir va insonning o'ziga va atrof-muhit bilan munosabatlariga yo'naltirilishi uchun asos yaratadi.
Terapiyani yakunlash uchun uning maqsadlari, tamoyillari va yo'nalishlarini to'liq tushunish muhimdir. U kattaroq ayollik tamoyiliga asoslanganligi sababli, psixologik tabiat muammosini qo'pol kuch bilan hal qilib bo'lmaydi. Mijozning ruhiy materiali sifatida uning his-tuyg'ulari, tajribalari, vaziyatni tan olish va qabul qilish, ichki uyg'unlikni his qilish uchun unga bo'lgan munosabatini o'zgartirish qobiliyati ishlatiladi.
Gestalt terapiya usullarini o'rganishdan oldin, ular qanday tamoyillarga asoslanganligini tushunish muhimdir. Yondashuv biologik, ya'ni inson va uning atrof-muhitining o'zaro ta'siri hisobga olinadi. Agar biror narsa hayotga xalaqit bersa, bu holatlar tuzatilishi kerak. Gestalt terapiyasining asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:

1. 
   Hayot aql tomonidan emas, balki tananing asosiy ehtiyoji sifatida his-tuyg'ular tomonidan boshqariladi.
   
2. 
   Maqsadlarga erishish mumkin, agar ular sizniki bo'lsa va jamiyat tomonidan yuklanmagan.
   
3. 
   Inson hissiy muvozanatga, ruhiy muvozanatga intilishi kerak.
   
4. 
   Tana, ong va his-tuyg'ular bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lishi kerak.
   
5. 
   Inson o'zi uchun qulay bo'lgan muhitni mustaqil ravishda tanlaydi.