Non uzvli paremalarni mazmun-mohiyatiga ko`ra quyidagi turlarga
ajratish mumkin:
1) pand-nasihat mazmunidagi maqollar: “Non yemoqchi bo`lsang, o`tin
tashishdan erinma”, “Yovga noningni bersang ham, siringni berma”;
2) ota-onani qadrlashga undovchi maqollar: “Otasini og`ritgan el ichida
xor bo`lar, onasini og`ritgan parcha nonga zor bo`lar”;
3) tejamkorlik undovchi maqollar: “Qo`ynida noni borning, qorni to`q”,
“Oshni ayasang – oshga, Nonni ayasang – nonga”, “Bir boshoq don – bir savat
non”;
4) tekinxo`rlikni qoralovchi maqollar: “Beli og`rimaganning non
yeyishini ko`r”;
5) mehnatsevarlikni ulug‘lovchi maqollar: “Ishlab yegan zog`orang
tanangga yog`dek yoqar”, “Ishlasang, nonni katta tishlaysan, Ishlamasang, kesak
tishlarsan”, “Ketmon chopdim – non tishladim”, “Sen ishni quvsang, non seni
quvar”;
6) kamtarlikka undovchi maqollar: “Katta gap gapirma, Katta non
tishla”;
7) vatanparvarlikka undovchi maqollar: “Non gadosi bo`lsang ham,
Yurt gadosi bo`lma”, “Noning borida el tani, kuching borida yo`l tani”, “Nonga
e’tibor – elga e’tibor”;
8) saxiylik va baxillik haqidagi maqollar: “Xasisdan don tilaguncha,
Gadoydan non tila”, “Mulladan jon chiqsa chiqar, non chiqmas”, “Baxildan pul
chiqmas, patirdan qil chiqmas”;
9) sabr, qanoatga undovchi maqollar: “Bitta non bilan to`yadigan qorin
yarimta non bilan ham to`yadi”, “Yarimta nonim – oromi jonim”, “Butun non –
azobi jon, Yarim non – huzuri jon”.
50
Do'stlaringiz bilan baham: |