Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida

“Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida” 
mavzusidagi 9-sonli respublika ilmiy konferensiyasi
 
108 
1-rasm.A.Mahkamov.“Ota 
vasiyati”. 
O‘zbek xalq ertagiga ishlangan 
illustratsiya 
 
2-rasm.A.Mahkamov. “Egri va 
To‘g‘ri”. 
O‘zbek xalq ertagiga ishlangan 
illustratsiya 
O‘quvchilar rang orqali ertak syujetlarini ko‘rinarli shakillarda tasvirlaydi. 
Makonning cheksizligini, undagi narsalarning rang-barangligini, moddiyligini hajm 
va fakturasini ko‘rsatishi mumkin. 
Ertak syujeti dastlab ijodkor yoki o‘quvchi ongi va tasavvurida paydo bo‘lgan 
g‘oya qoralamasi tarzida qalamda biror yuzaga, ko‘pincha qog‘oz kartonda ishlab 
olinadi. So‘ng bo‘lg‘usi ish mohiyatiga mos asos tanlanib, unga bajariladigan ishga 
ishlab beriladi. Shundan so‘ng tasvir o‘rni belgilab olinib, rasm ishlanadi. Rang 
berishda birinchi suyultirilgan rang bilan boshlab ko‘p qatlamli yoki rangni bir 
quyishda bir qatlamni bajarish mumkin. O‘zbek xalq ertaklari syujetlari asosida 
miniatyura usulida illyustratsiya ishlashda voqeylikni badiiy tasvirlash va talqin qilish 
rangtasvirda namoyon bo‘ladi. U muhim ijtimoiy mazmun va rangbarang g‘oyaviy 
vazifalariga ega. Syujetni o‘quvchi rangtasvirning ifodaviy vositalari, kopmozitsiyasi, 
rang, ritm orqali amalga oshiradi. Miniatyura illyustratsiyasining syujeti biror qattiq 
yuzada rangli ashyolarda, bo‘yoqlar yordamida yaratiladi. Illyustratsiyaning asosi 
qog‘oz, karton, yog‘och yoki maxsus ishlov berilgan mato ham bo‘lishi mumkin. 
Illyustratsiyaining 
muhim 
tasviriy 
va 
ta’sir 
vositasi 
rang 
hisoblanadi. 
Illyustratsiyaning rang qatlamini akvarel, guash, tempera, moybo‘yoqda berish 

---

“Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida” 
mavzusidagi 9-sonli respublika ilmiy konferensiyasi
 
109 
mumkin. Ayrim hollarda rang qatlamini saqlash maqsadida, tasvirning ustidan yupqa 
lok qatlami beriladi. 
Xulosa qilib aytganda o‘zbek xalq ertaklari syujetlari asosida miniatyura 
ishlashning tarbiyaviy ahamiyati muhim bo‘lib, o‘quvchilarning amaliy tasviriy 
faoliyatida bilim saviyalarini yanada to‘laqonli bo‘lishiga yordam beradi hamda 
miniatyura san’ati asarlarni badiiy idrok etishlarida nazariy asos bo‘lib xizmat qiladi.