Inklyuziv talim jahon miqyosidagi hujjat (Yunesko)

31,Inkilyuziv ta’lim bo’yicha chet el tajribasi – Norvegiya
O’quvchilarga yordam Ta’lim psixologik xizmatining (EPS) o’quv yurtlari va ota-onalarga maslahat beradigan xodimlari tomonidan ta’minlanadi. Maxsus ta’limning mazmuni, darajasi va tashkiliy shakllari muhokama qilinadi. EPS o’qituvchilarga ularning o’quvchilar bilan kundalik ishlarida maslahat berish bo’yicha mas’uldirlar.EPS xodimlariga maxsus bilimlar yetmaydigan hollarda ular milliy resurs markazlaridan birortasiga yordam surab murojaat qilishi mumkin. Bu markazlar umumta’lim maktablari pedagoglari malakasini oshirish bo’yicha qisqa muddatli ixtososlashtirilgan kurslarni ham tashkil qiladilar.Sinfning barcha o’quvchilari uchun mas’uliyat integrasiyalashgan bolalar bilan ishlashda ko’maklashadigan maxsus mutaxassis
birkitilgan o’qituvchi zimmasiga yuklatilgan. Maxsus yordamchi mutaxassis qisman yoki tuliq ish kuniga jalb qilinishi mumkin. Uning xizmatlari doirasiga darslarda qitnashish va yoki tanaffus paytida o’quvchilarga jismoniy jihatdan ko’maklashish kirishi mumkin.
31Inkilyuziv ta’lim bo’yicha chet el tajribasi-Niderlandiya
Integrasiyalashgan ta’limni tashkil etishni yordam ko’rsatishning vaqt bo’yicha qonunchilik tomonidan cheklab
qo’yilishi qiyinlashtiradi. Jalb qilinuvchi mutaxassislar xizmatlarini byudjet tomonidan kafolatli moliyalashtirish muayyan muddatga mo’ljallangan. Masalan, jismoniy nuqsonlari mavjud o’quvchilarga keluvchi pedagoglar tomonidan yordam ko’rsatilishi ikki yil bilan cheklangan. Bu vaqt o’tganidan so’ng maktab mustaqil ravishda integrasiyalashgan o’quvchilarga yordam berishni tashkil etish usulini qidirishga majbur. Shunday qilib, hatto integrasiyalashgan o’quvchilarga yordam ko’rsatishga tegishli byudjet bo’yicha mablag’ ajratilganiga qaramasdan, muayyan bosqichda umumta’lim o’quv yurti maxsus ta’limga muhtoj o’quvchilarga sifatli yordam ko’rsatishning moliyaviy muammolari bilan to’qnashadilar. Ommaviy maktab o’qituvchilarining biror nuqsoni mavjud bolalar bilan ishlashning xususiyatlari bilan tanishtiradigan qisqa muddatli kirish kurslariga qatnashishining cheklangan imkoniyati muammoning boshqa tomoni sanaladi. Milliy ma’ruzani tayyorlash paytiga kelib (1999y.) umumta’lim muassasalarining o’qituvchilari asosan maxsus maktablarning kelib ishlovchi o’qituvchilaridan zarur axborot olib turardilar. Integrasiyalashgan o’quvchilar bilan ishlaydigan o’qituvchilar malakasini oshirish nuqtai nazaridan mintaqaviy kurslarni eng samarali deb tan olinadi. Evansp.Lning ma’lumotlari (1995 yil) asosidaNiderlandiyaning 28 ta umumta’lim boshlang’ich maktablarining tarkibida nuqsonli bolalar ham o’qitilgan. Ta’limiy maslahat markazlarida maxsus ehtiyojli bolalarni umuta’lim sharoitida o’qitish va tarbiyalash yo’llari, xususiyatlari hamda bu bolalar haqida bilish va ma’lumotlar berish borasida bo’lim faoliyat yuritgan. Bu bo’limlarda o’quv materiallari va dasturlarini yangilash, integrasion ta’limning yagona g’oyasini ishlab chiqish, bu ta’lim tizimidagi muammolarning yechimini izlab topish borasida ish yuritilgan.
Niderlandiyaning 28 ta umumta’lim boshlang’ich maktablarining tarkibida nuqsonli bolalar ham o’qitiladi. Ta’limiy maslahat markazlarida maxsus ehtiyojli bolalarni umuta’lim sharoitida ukitish va tarbiyalash yo’llari, xususiyatlari hamda bu bolalar haqida iilish va ma’lumotlar berish borasida bo’lim faoliyat yuritgan. Bu no’limlarda o’kuv materiallari va dasturlarini yangilash, imgegrasion ta’limning yagona g’oyasini ishlab chiqish, bu ta’lim jzimidagi muammolarni yo’llarini izlab topish borasida ish yuritilgan.