Magnit maydon elektromagnit induksiya elektromagnit tebranishlar elektromagnit to‘lqinlar

bobda o‘rganilgan eng muhim tushuncha, qoida va qonunlar

Vin siljish qonuni	Jism nurlanishning maksimumiga to‘g‘ri keluvchi to‘lqin uzunligi, λm absolut temperaturaga teskari proporsionaldir: λ =^b, b = 2,898 · 10^–3m · K – Vin doimiysi. m T
Kvant	Bu jismning yutish yoki nurlanish energiyasining minimal qismi.
Kvant energiyasi	Kvant energiyasi yorug‘lik chastotasiga to‘g‘ri proporsional: E = hv, h = 6,626 · 10^–34J · s.
Tashqi fotoeffekt	Bu moddadan yorug‘lik ta’sirida elektronlarning chiqishi.
Yopuvchi kuchlanish	Bu fotonlar boshlang‘ich tezliklari bilan anodga yetib bora olmaydigan tormozlovchi manfiy kuchlanish.

Fotoeffekt qonunlari	Fotoelektronlarning maksimal kinetik energiyasi yorug‘- lik oqimi (intensivligi)ga bog‘liq emas va tushuvchi nurning chastotasi v ga chiziqli bog‘liq. Har bir modda uchun fotoeffekt ro‘y beradigan minimal chastota vmin mavjud va bu fotoeffektning qizil chegarasi deyiladi. Katoddan vaqt birligida chiqayotgan fotoelektronlar soni katodga tushayotgan yorug‘lik oqimi (intensivligi)ga to‘g‘ri proporsional, chastotasiga bog‘liq emas.
Elektronlarning maksimal kinetik energiyasi	E = ^m^υ2 eU k max 2 ^=^yop^.
Fotoeffekt uchun Eynshteyn formulasi	hv A ^m^υ2 = + 2 ^.
Fotoeffektning qizil chegarasi	^Fotoeffektning qizil chegarasi^hv^=^A^yoki^hc= A ^. Bu min λ0 yerda: vmin yoki λ0 – fotoeffektning qizil chegarasiga to‘g‘ri kelgan chastota va to‘lqin uzunligi.
Ichki fotoeffekt	Yorug‘lik ta’sirida yarimo‘tkazgichlarda erkin zaryad tashuvchilarning konsentratsiyasi ortishi.
Foton	Yorug‘lik kvanti yoki zarrasi. Uning tinch holatdagi massasi m0 = 0.
Fotonning energiyasi	Fotonning energiyasi E = hv, harakat tezligi c, impulsi p = ^hv^, massasim = ^hv^. c ^c^2
Yorug‘lik bosimi	p = ^I, bu yerda: I – yorug‘lik intensivligi. c
Fotoqarshilik- fotorezistor	Yorug‘lik ta’sirida qarshiligi kamayuvchi rezistor.
Quyosh batareyalari	Ichki fotoeffektga asoslangan p-n o‘tishli yarimo‘tkazgichli fotoelementlar bo‘lib, yorug‘lik energiyasini elektr energiyasiga aylantirib beradi.

Barcha moddalar ko‘p sonli bo‘linmas zarralardan (atomlardan) tashkil topgan, degan fikr juda qadim zamonlarda yunon olimlari Demokrit, Epikur va Lukretsiylar tomonidan bildirilgan (atom so‘zi yunoncha «atomos» – bo‘linmas degan ma’noni anglatadi). Lekin bu fikrga turli sabablarga ko‘ra uzoq vaqtlargacha jiddiy e’tibor berilmagan. Ammo o‘n sakkizinchi asrda
A. Lavuazye (fransuz) (1743–1794), J. Dalton (ingliz) (1766–1844), A. Avogadro (italyan) (1776–1856), M. Lomonosov (rus) (1711–1765), Y. Berselius (shved) (1779–1848) kabi olimlarning sa’y-harakatlari natijasida atomlarning mavjudligiga shubha qolmadi. D. I. Mendeleyev 1869-yilda elementlar davriy sistemasini yaratib, barcha moddalarning atomlari bir-birlariga o‘xshash tuzilishga ega ekanligini ko‘rsatib berdi. Shu bilan birga, yigirmanchi asrning boshlariga kelib, bo‘linmas hisoblanuvchi atomning ichiga nigoh tashlash, ya’ni uning tuzilishini o‘rganish muammosi vujudga keldi. Ingliz fizigi J. J. Tomson 1903-yilda atomning tuzilishi haqidagi birinchi modelni taklif qildi. Boshqa ingliz fizigi D. Rezerford o‘z tajribalariga asosan Tomson modelini inkor etib, atomning planetar modelini taklif qildi. Ushbu modelga muvofiq, atom yadrodan (o‘zakdan) va uning atrofida harakatlanuvchi elektronlardan tashkil topgan. Keyinchalik esa atom yadrosi – musbat zaryadlangan proton va elektr jihatdan neytral neytronlar majmuasidan iboratligi aniqlandi.

1.