Materialshunoslik indd

Magnit induksiyasi. Tok halqasi yoki magnitlangan naycha yor-
damida yaratilgan magnit maydoni N bilan ifodalangan. N maydoni 
kuchlanishi – (A­halqa).m yoki A/m.
Magnit induksiyasi (ba’zida magnit oqimining zichligi ham de­
yiladi) V-belgisi bilan ifodalanib, N kuchlanish ta’sirida bo‘lgan tashqi 
moddada sodir bo‘luvchi ichki maydondagi kuchlanishni bildiradi V 
belgisi Teslada o‘lchanadi (yoki Veber/m
2
, V/m
2
). Ikkala V va 
N ts o‘lcham ham vektorlardir, chunki ular nafaqat o‘lchamda, balki 
sathdagi yo‘nalishi bilan ham ifodalanadi. Magnit maydon kuchlani-
shi va magnit induksiya quyidagi nisbat bilan bog‘liqdir:
H
B
m
=
(11.2
)
Magnit induksiyasi – magnit oqimining zichligidir. 11.3.a­rasmda 
mazkur g‘altakning tuzilish sxemasi ko‘rsatilgan 11.1-rasmdagi tok 
halqasi yoki magnitlangan naycha yordamida yaratilgan magnit may-
doni N bilan ifodalangan. N maydoni kuchlanishi – (A-halqa)m yoki 
A/m
μ parametri magnit o‘tkazuvchanlik deyiladi: bu N kuchlanishli 
magnit maydon ichidagi moddaning individual xossasi bo‘lib, unda 
V miqdori o‘lchanadi. Magnit o‘tkazuvchanlik Veber/A­m (Vb/A­m) 
yoki Genri/m (Gn/m) da ifodalanadi.
H
B
0
0
m
=
(11.3.)
Bu yerda, 
– vakuum o‘tkazuvchanligi, universal konstan-
ta bo‘lib 4 π x 10-
7
(1.257x10-
6
)N/m teng bo‘ladi. V
0
– nisbati bu 
vakuumdagi magnit induksiyadir. Moddadagi magnit induksiya –
magnit o‘tkazuvchanlik va magnit maydonning kuchlanishi oqibatidir. 

---

213
Materialning magnit xossalarini sharhlashda turli xil parametrlar ish-
latilishi mumkin, ulardan biri – muhitning magnit o‘tkazuvchanligi 
vakuumning o‘tkazuvchanligi orasidagi munosabat yoki, 
0
m
m
m
=
r
(11.4)
Bu yerda, 
μ belgisi nisbiy o‘tkazuvchanlikni bildirib, cheksiz kat-
talikdir.
Materialning magnit o‘tkazuvchanlik yoki nisbiy magnit 
o‘tkazuvchanlik, materialni qaysi darajagacha magnitlash mum-
kinligining me’yoridir, bil’aks moddada N tashqi magnit maydoni 
ta’sirida V maydonining holatini belgilaydi.