Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

Chegaraviy qiymatning 3 kategoriyasi mavjud: 
 
1) Chegaraviy qiymatning vaqt davomidagi o’rtachasi: 
Vaqt davomidagi chegaraviy miqdori konsentratsiyasi 8 soatli bir kunlik 
va .40 soatlik bir haftalik ish kuni davomida ta’sir etmaydigan qiymat. 
2) qisqa muddatli ta’sirga ega bo’lgan o’tish chegarasi. 
Xodimlar qisqa vaqt ichida duch kelishi mumkin bo’lgan konsentratsiya 
1)yallig’lanish 2)to’qimalarning tiklanmaydigan jarohatlanishiga 3) hushdan 
ketgan holda travma olmaslik, ish samaradorligining jiddiy pasayishini 
o’tkazmagan holda. Bu qisqa muddat 15 daqiqani tashkil etishi mumkin. Bir kunli 
yoki bir smenalik ish vaqtiga nisbatan (ko’pi bilan 4ta ekspozitsiya) bu muddat 60 
daqiqadan oshmasligi kerak.
3) Yuqori qiymatli chegaraviy qiymat: bunda belgilangan konsentratsiya 
miqdori bir lahzaga ham oshmasligi zarur. 
Bu vaqtda sog’liqni saqlash va xavfsizlik sohasidagi mutaxassislar bilishadiki, 
OSHA va CHQ talablaridan qochish uchun yana ham qulayroq konservativ 
harakterga ega bo’lgan ACGIH standartlaridan foydalanadilar.
Nazorat 
 
Nazoratning boshqaruv elementlari mavjud bo’lgan salomatlik 
muammolari va ish joyidagi sog’liq uchun xavfli bo’lgan risklarni 
minimallashtirish yoki bartarf etuvchi jarayon, tajriba yoki metodlar 
o’zgaruvi sifatida belgilanishi mumkin. Texnik nazorat sog’liqqa xavfni 
izolyatsiyalash. –ish joyidagi sog’liqqa ta’sir qiluvchi xavflarni kelib chiqish 
tomondan bartaraf etgan holda, professional sog’liqni saqlash va xavfsizlik 
ish joyini ifloslantiruvchi muhitdan ozod qilib, ohirida uni oldini olish (yoki 

---

117 
juda katta miqdorda kamaytirishga) erishiladi. Muhandislik nazorati misol 
tariqasida ifloslantiruvchi yoki issiq ish joylarida shamollatish tizimlaridan 
foydalanishni o’z ichiga oladi. Bunda ishchining samarali shamollatish 
manbai orqali zonadagi nafas olishidagi xavfni ketkazadi. Chunki xodim 
sog’liqni saqlash xavfi nuqtasi orasida to’siq joylashtirilgan bo’ladi. Har ikki 
misolda ham, ish joyidagi muhitni sog’liqqa ta’sir etuvchi xavfdan ajratiladi 
va shu tariqa himoyalanadi. Bu muhandislik boshqaruvlari yoki muhandislik 
elementlarini ishlab chiqarish va qurilish vaqtida amalga oshirish mumkin 
emas bo'ladi.