Министерство высшего и средне специального образования республики узбекистан

Метрология ва тарихий метрология ва уларнинг вазифалари Метрология фани ва унинг вазифаси, предмети ва объекти. Замонавий метрологиянинг вазифалари. Метрологиянинг ўлчов бирликлари. XVIII асрнинг охирларида оғирлик ва узунлик ўлчов бирликларининг қабул қилиниши натижасида метрология фанининг ривожланиши. Метрология ва физик тажрибалар. 1875 йилда метрик конвенциянинг қабул қилиниши ва унинг аҳамияти. Ўлчовлар ва тарозилар Халқаро бюросининг ташкил қилиниши ва унинг фаолияти. Махсус метрология ташкилотлари. Замоновий умумий метрология ва табиий фанлар.
Тарихий метрология. Тарихий ўлчов бирликларини замонавий ўлчов биоликларига айлантириш. Жамиятнинг ривожланиши, ишлаб чиқаришнинг ўсиши натижасида ўлчов бирликларининг ривожланиши. Расмий ва кундалик-маиший ҳаётда ишлатилган ўлчов бирликлари. Ўлчов бирликларининг тарихий ривожланиши.
Тарихий метрологиянинг ривожланиши
Метрологиянинг асосий муаммолари: ўлчашнинг умумий назарияси; катталиклар бирликларини ва уларнинг тизимларини яратиш; ўлчаш усуллари ва воситалари; ўлчаш аниқлигини баҳолаш усуллари ва ифодалаш йўллари; ўлчашлар бир хиллигини таъминлаш; эталонларни яратиш; ўлчаш воситалари ва ўлчаш услубларининг тавсифларини аниқлаш ва бирликлар ўлчамларини эталонлардан қолган барча ўлчаш воситаларига ўтказиш усуллари.
Қадимги ўлчов воситалари. Ўлчов бирликларини бир давлатда турли хил шаклда қўлланилиши. Қадимги Рим, Қадимги Миср, Қадимги Грецияда ишлатилган ўлчов бирликларининг фарқлари.
Илк ўрта асрларда Византияда рим ўлчов бирликларининг ишлатилиши. Ўрта асрларда ягона ўлчов бирликларининг йўқлиги. Давлатлар ўртасидаги савдо-сотиқнинг ривожланиши ва ўлчов бирликлари. Гейльброн дастури ва ягона ўлчов бирликларини қабул қилиш зарурияти.
Тарихнинг янги даврида ягона ўлчов бирликларини қабул қилишга уринишлар ва бу борадаги муаммолар. Метрик ўлчов тизимининг қабул қилиниши. 1875 йилдаги халқаро метрик конвенция ва биринчи ўлчов бирликлари халқаро конференциясининг қарорлари. Метр ва килограмнинг эталонлари. Инглиз ўлчов бирликлари тизимининг таъсири.
Метрология фанининг ривожланиши билан айрим бирликлар ва уларнинг катталикларини тасодифий танлашдан бирликлар тизимларини тузишга ўтилиши. Ҳозирги вақтда юздан ортиқ давлат расман қабул қилган Халқаро бирликлар тизими (СИ) кенг қўлланилиши.