Muhandislik geologik tadqiqotlar
Muhandislik-geologik qidiruv ishlarining turlari va usullari
Download 6.17 Mb. Pdf ko'rish
|
-qullanma
|
24.3. Muhandislik-geologik qidiruv ishlarining turlari va usullari. Muhandislik - geologik qidiruv ishlari: 1. Tayyorgarlik; 2. Dala; 3. Laboratoriya; 4. Kameral bosqichlarga bo’linadi. Tayyorgarlik ishlari TIL bosqichi davrida bajariladi. Ular vazifasiga qurilish loyihalanayotgan rayonning tabiiy sharoiti to’g’risida material yig’ish, bu ma’lumotlar asosida TIL bosqichi uchun axborotli hisobot tuzish va loyihalashni keyingi bosqichini asoslash uchun muhandislik - geologik qidiruv ishlarini dasturini tuzishdan iborat. Rayonning tabiiy sharoiti to’g’risidagi ma’lumotning birinchi manbalari, chop etilgan maqola va monografiyalar, turli ishlab chiqarish tashkilotlari va ilmiy - tekshirish institutlarining arxivlaridagi va fondlaridagi hisobotlari hisoblanadi. Bu materiallarni o’rganish chog’ida tanlangan maydon- ning muhandislik - geologik xususiyatini xarakterlovchi materiallar to’planadi (yozuv ishlar, xarita, grafiklar, qirqimlar). Ushbu rayonda qurilgan va ekspluatatsiya qilinayotgan inshootlarni to’g’risidagi ma’lumotlar ham muhim ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. To’plangan materiallar asosida TIL uchun hisobot tuziladi va muhandislik - geologik qidiruv ishlari dasturi ishlab chiqiladi. 24.4. Dala ishlari. Dala ishlari deb rayonda yoki loyiha qilinayotgan qurilish maydonida bevosita olib borilayotgan hamma ish turlari kiradi. Ular kompleks muhandislik - geologik s’yomka qidiruv (razvedka), geofizikaviy va statsionar ishlardan iborat. Kompleks muhandislik - geologik s’yomka (tasvirlash), geologik tuzilishni, fizikaviy - geografik va gidrogeologik sharoitlarni, geodinamik jarayonlarni va 187 jinslarning fizikaviy - mexanikaviy xususiyatlarini kompleks tadqiqot qilishni qamrab oladi. Dala materiallarini, laboratoriya tekshirishlar natijalarini umumlashtirish kameral davri jarayonida o’tkaziladi va muhandislik- geologik hisobot xaritalari, geologik qirqimlar tuziladi. Muhandislik-geologik s’yomkaga shu joyning geologik xaritasi asos qilib olinadi. Muhandislik - geologik s’yomkaning masshtabi maydonning katta-kichikligiga, inshootning konstruktsiyasi va joylarning muhandislik - geologik sharoitiga bog’liq. Shu sababli s’yomkaning masshtabi, asosan 3 xil bo’ladi: 1. Mayda masshtabli s’yomka (1:500000-1:1000000); 2.O’rta masshtabli s’yomka (1:200000-1:50000); 3. Yirik masshtabli s’yomka ( 1:50000-1:5000). Muhandislik-geologik s’yomka ishlarining natijalari muhandislik- geologik xaritalarda o’z ifodasini topadi. Muhandislik - geologik tadqiqotlar oxirida muhandislik - geologik xaritalari tuziladi. Qurilish rayonlarining muhandislik - geologik sharoiti quyidagilarga bog’liq bo’ladi: geologik tuzilish, geomorfologik tuzilish, gidrogeologik sharoit va fizikaviy - geologik jarayonlar, qurilish material- lari, seysmik sharoit. Muhandislik – geologik xaritalar o’z joyiga qarab, quyidagi turlarga bo’linadi: Umumiy masshtabdagi (1:500000 va undan mayda); Obzorniy (sharhli) masshtabdagi (1:500000 - 1:200000); Sxematik masshtabdagi (1:10000 - 1:25000); Mukammal masshtabdagi (1:2000 - 1:5000) muhandislik - geologik xaritalar. Bu masshtabdagi muhandislik - geologik xaritalardan loyihalash ishlarida, har xil maqsadlarda foydalaniladi. |
