National University of Uzbekistan Volume 3
National University of Uzbekistan
Download 0.57 Mb. Pdf ko'rish
|
bioetikaning-paydo-bo-lishi-uchun-tarixiy-zaruriyatning-yuzaga-kelishi
National University of Uzbekistan
Volume 3 | NUU Conference 2 | 2022 Google Scholar indexed Current Issues of Social Sciences and Humanities DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-479-486 Ijtimoiy-gumanitar fanlarning dolzarb masalalari 484 April, 2022 https://nuu.uz/ International Scientific Conference tubdan o'zgarishiga yordam berdi.1966 yil Germaniyada yuz bergan talidamid fojeasi ( ya‘ni uxlatuvchi vosita sifatida talidamid qabul qilgan homiladorlar) 20 mingga yaqin bolaning nuqsonlar bilan (oyoq-qo‗lsiz) tug‗ilishi, ilmiy tadqiqotlar va klinik amaliyot o‗rtasidagi aloqalami tubdan o‗zgartirib yubordi. Biotibbiy tadqiqotlarning maqsadi sifatida endilikda nafaqat samarali dori-darmonlar va tibbiy buyumlarni ishlab chiqarish, balki ularning noxush oqibatlarini oldini olish ham inobatga olindi. 1972 yil AQSHda ilm ahlini larzaga keltirgan 1932-1972 уillar oralig‗ida 400ta erkakda zaxmning latent shaklini tabiiy tarzda kechishini o‗rganish bo‗yicha o‗tkazilgan tekshiruv natijalari chop etilgan. Binobarin, kam ta‘minlangan aholiga taalluqli bo‗lgan bemorlarga imkoniyat bo‗lgan holatda lozim bo‗lgan davolash chora-tadbirlari o‗tkazilmagan. Natijada 1974 yil AQSHda maxsus komissiya tashkil etilib, uning ish yakunida Belsmontning ―Ilmiy tadqiqotlar obyekti bo‗lgan odamlarni himoya qilish bo‗yicha etik tamoyillar va qo‗llanmalar‖ (1978) hisoboti tuzildi.Hozitda tibbiyot etikasi xalqaro prinsiplari mavjud. Ular shu jumladan qiynoqlqrdan va inson qadr qimmatini kamsitishning boshqa shakllaridan himoya qilish to‘g‘risidagi Deklaratsiyada ( BMT Assambleyasi 1982 y) bayon etilgan .[8] 80-yillarning oxirida yibbiyot ba biollogiya fanlari rivojlanayotgan, ularni amalda qo‘llashning salbiy oqibatlari xavfi real tahdid solib turgan yillarning sharoitlarda Evropa Kengashi umumevropa ahamiyatiga molik tegishli hujjatlarni yaratish to‘g‘risida qaror qabul qildi.1993 yilda Evropa Kengashining Bosh assambleyasi biollogiya va tibbiyotning qo‘llanilishi munosabati bilan inson huquqlari va qadr- qimmatini himoya qilish bo‘yicha Konvensiyani qabul qilindi (jiddiy o‘zgarishlar kiritilganidan so‘ng matn EK Parlamenti assambleyasining majlisida 1996 yil noyabrda tasdiqlandi). YNESKO Bosh konferensiyasining 1997 yil11 noyabrdagi 29- s.da inson genomi va inson deklaratsiya to‘g‘risidagi Umumiy Deklartsiya mazkur tashkilotga a‘zo barcha mamlakatlar tomonidan tasdiqlandi. Tibbiy va tibbiy axloq , texnika vaqt o‘tishi bilan rivojlanib bu masaladagi huquqiy , axloqiy ,tibbiy jarayonlarni davr va zamonga moslashtirib borilishini taraqqiyotning o‘zi taqozo etdi. "Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi" (Birlashgan Millat, 1948); "Jeneva deklaratsiyasi: shifokorning xalqaro qasamyodi" (VSMA, Bosh Assambleya 1948, 1968, 1983); "Xelsinki deklaratsiyasi" (VVMA, Bosh Assambleya 1964, 1975, 1983, 1989, 1989, 2000,2002); "Xalqaro tibbiyot axloqi" (VIMA, Bosh assambleya 1949, 1968, 1983); "Insonning ishtiroki bilan biomedik tadqiqotlar bilan xalqaro qo'llanma" (Cyom, Jeneva, 1993); "Evropada bemor huquqlarini himoya qilish to'g'risida deklaratsiya" (JSST, 1994); |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling