Oila va oilaviy qadriyatlar ma'naviy madaniyatning bosh omili

Distant oila yoki “akkordeon”

S.Minuxin chizmasida oilaviy o’zaro munosabatlar tizimining shakllari

• tarkiban ham, turar-joy, yashash joyi masalasida ham o’zgaruvchan bo’ladi. Masalan, ayrim ayollar birinchi nikohidan ajralganidan so’ng tez-tez erkaklarni almashtiradi, toki ko’ngliga ma’qul bo’lgan insonni topmagunicha turlicha munosabatlar tizimida bo’ladi. Bu farzandlar tomonidan yaxshi qabul qilinmaydi, ona bilan bolalar munosabatlari hamisha tarang turadi

Beqaror oila

• ba’zan turmush o’rtog’idan birining o’limi tufayli judolikka mahkum etilganlar oilasida ham o’ziga xos munosabatlar shakllangan bo’lib, ularda go’yoki “arvoh” oilaviy jarayonlarning barchasida ishtirok etayotganga o’xshaydi. Ayniqsa, sharq xalqlarida marhumning ruhini hurmat qilib, barcha oilaviy tadbir va marosimlarda ularning ruhlarini shod etuvchi duolar o’qiladi, ular yaxshi gaplar bilan eslanadi

Noto’liq oila

3-reja

Oiladagi psixologik muhit va bola tarbiyasi

Ota-onalar uslubi bo'yicha tadqiqotlar 1960-yillarda amerikalik psixolog Diana Baumrind (1927-2018) tomonidan boshlangan va keyinchalik baumrind va boshqa ko'plab rivojlanish olimlari tomonidan tasdiqlangan. U tarbiyadagi quyidagi uslublarni tavsiflagan:

Vakolatli ota-onalar uslubi deb nomlangan yondashuvdan foydalanadigan ota-onalar mehrli va muloyim bo'lib, bolalardan yoshga mos xatti-harakatlarini ko'rsatishni so'rashadi, ba'zi xulq-atvor standartlari nima uchun zarurligini asoslab berishadi, bolalarning kelajak istiqbolini hisobga olishadi va mustaqil qarorlar qabul qilishini qo’llab-quvvatlaydi

Avtoritar uslubi deb nomlanuvchi ikkinchi darajali yondashuvda ota-onalar kuchli nazoratni qo'llaydilar va muvofiqlikni talab qiladilar. Vakolatli ota-onalar singari avtoritar ota-onalar ham bolalarning xulq-atvorini yo'naltirishga intiladi, ammo ularda qattiqqo`llikni kuzatish mumkin. Doimiy avtoritar uslubni qo`llaydigan ota-onalarning farzandlari o'zlarini chetga olishi, tortinishi, ishonchsizligi va baxtsizlikka moyil bo'lishi bilan ajralib turadi