Ona tili va adabiyot

22-variant 

1. Nuqtalar o‘rniga yuqori tor, lablangan unli qo'yilishi 

kerak bo‘lgan so‘zlar qatorini aniqlang. 

A) vuj..d, tov..q, nuf..z, chuch..k 

B) bur..n, urg‘.., tar..q, muq..m 

C) kut..sh, sov..n, mumk..n, t..t 

D) uz..k, mud..r, musht..par, kuyd..rgi 

2. Qaysi gapda barcha yopiq bo’g’inlar faqat til 

undoshlari bilan tugagan?  

A) Tursun tomda tursin. 

B) Eng buyuk jasorat bu - ma’naviy jasoratdir. 

C) Guvoh sudga ketdi, qo‘shnim sutga ketdi. 

D) «Hamma balo tildan keladi», – deydi bobom. 

3. Qaysi gapdagi so‘zlar imlosida tovush 

o‘zgarishining 

ikki turi sodir boigan? 

A) O‘z ko'nglingni ko'tarishning eng yaxshi yo’li 

kimningdir ko’nglini ko’tarishdir.  

B) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda 

bo‘lmaydi. 

C) Xullas, ana shunaqa gaplar, odamlar to‘rtburchak 

elektron narsa ichida yashashlari mumkin ekan. 

D) Haqiqat daraxtini toshga o‘tqazganda ham qurimas. 

4. Shakl yasovchi qo'shimchalar qo‘shilganda so‘z 

imlosida sodir bo‘ladigan fonetik hodisa to‘g‘ri 

izohlanmagan javobni aniqlang.  

A) Maqsad ravishdoshini hosil qiluvchi qo‘shimcha 

fe’l asosidagi tovush ta’sirida fonetik hodisa asosida 

yozilishi mumkin.  

B) Ayrim so'zlarga kelishik qo‘shimchasi qo'shilganda, 

so‘z asosida tovush almashishi bilan bog‘liq fonetik 

hodisa sodir bo‘lishi mumkin. 

C) Ayrim so'zlarga egalik qo'shimchalari qo‘shilganda, 

so‘z imlosida tovush tushishi bilan bog‘liq fonetik 

hodisalar sodir bo‘lishi mumkin. 

D) Ayrim so‘zlarga fe’l nisbati qo‘shimchasi 

qo'shilganda, so‘z imlosida tovush tushishi bilan 

bog'liq fonetik hodisa sodir bo‘lishi mumkin. 

5. Qaysi javobda keltirilgan gapda so‘z qo‘llash bilan 

bog‘liq xatolikka yo‘l qo'yilgan? 

A) Sening vujudingda sirlilikning mavjudligini 

birinchi bor-uchratganimdayoq payqagan edim. 

B) Qanotlaring mallarang, jussang kichikligidan 

ko’rinarkansan arang.  

C) Shu chog‘ artilleriya qismlari og'ir to'plar bilan ota 

boshladi. 

D) Podsho vazir-u ayonlari davrasida otdan tushib, 

tog‘ bag‘riga qarabdi. 

6. U ohista tebrandi. Ushbu gap kesimi haqidagi qaysi 

fikr xato?  

A) o'timsiz fe’l 

B) ijro maylida 

C) kesimi o‘zlik nisbatda 

D) barcha fikrlar to‘g‘ri 

7. Nuqtalar o‘rniga bo‘g‘iz undoshi yoziladigan so‘zlar 

to‘liq ko'rsatilgan javobni belgilang.  

1) a..loq; 2) hol-a..vol; 3) ..avotir; 4) ..ushbo'y; 5) 

..ushyorlik; 6) ..iylakor. 

A) 1, 2, 3, 5, 6  

B) 2, 5, 6  

C) 2, 3, 4, 5    

D) 1, 2, 5, 6  

8. Qaysi so‘zlarda nuqtalar o‘rniga bo‘g‘iz undoshi 

qo‘yiladi? 

A) su..bat, ..il-..il 

B) no’..at, ..ayot 

C) ba..t, ogo.. 

D) ..il-..il, sho‘.. 

9. gul...bahor - ushbu qo‘shma ot tarkibidagi tushib 

qolgan so‘z qaysi so‘z turkumiga mansub?  

A) fe’l  

B) sifat 

C) ravish  

D) ot  

10. Asosida tovush o‘zgarish hodisasi ro‘y bergan so‘z 

qatnashgan gapni toping.  

A) Birdan yomg'ir yog‘ib, tarnovlardan shovullab 

suv oqa boshladi.  

B) Hatto eng baland tog’ ham quyoshni to’solmas.  

C) Salimjon qilgan ishidan uyalib, qizarib ketdi. 

D) Derazamning oldida bir tup o‘rik gulladi. 

11. Berilgan hukmlardan qaysi bir(lar)i noto‘g‘ri? 

1) yangi va hozir so‘zlarida urg‘u birinchi bo‘g‘inga 

tushganda, o‘zaro sinonimlik hosil qila oladi; 2) yangi 

va hozir so'zlarida urg‘u ikkinchi bo‘g‘inga tushganda, 

o‘zaro sinonimlik hosil qila oladi; 3) yangi so‘zida 

urg‘u birinchi bo‘g‘inga, hozir so‘zida ikkinchi 

bo‘g‘inga tushganda, ushbu so‘zlar o‘zaro sinonimlik 

hosil qila oladi; 4) yangi so‘zida urg‘u ikkinchi 

bo‘g‘inga, hozir so‘ziga birinchi bo‘g‘inga tushganda, 

ushbu so‘zlar o‘zaro sinonimlik hosil qila oladi.  

A) 2, 3  

В) 1 

C) 2, 3, 4  

D) 1, 2, 3 

12. Berilgan gapdagi tagiga chizilgan so'zda qaysi 

usulda ma’no ko‘chgan?  

Onam qoshida tiz cho’kkan qora qumg‘on. 

A) sinekdoxa   

B) metonimiya 

C) metafora   

D) vazifadoshlik  

13. Berilgan so'zlarning nechtasida egalik 

qo‘shimchalarining soni 2 ta? 

1) shunaqangi; 2) birikishi; 3) singlisi; 4) shunisi; 5) 

norasidasi; 6) shunchasini; 7) yarmisi.  

A) 1 ta 

 

B) 2 ta  

C) 3 ta  

D) 

4 ta  

14. Urish so‘zining paronimi bilan antonim bo‘la 

oladigan so'zni aniqlang.  

A) tinchlik B) bosqin C) osoyishta D) do'pposlash 

15. Qaysi javobda bog‘lovchi, ko‘makchi, 

yuklamalarga ikkitadan misol keltirilgan? 

A) ammo, hatto, sayin, ya’ni, tufayli, uzra 

B) sari, hatto, qadar, lekin, tufayli, uzra 

C) va, basharti, qadar, chunki, hatto, faqat 

D) biroq, chunki, faqat, naq, uchun, kabi 

16. Quyidagi berilgan tez aytishlarning qaysi birida 

chuqur til orqa sirg‘aluvchi undoshlar qatnashgan? 

A) Norning nordon anori narida. 

---

B) Soqi quritgan qoqi qoq quruq qoqi. 

C) Oqil oq olma oldi, oq olmani Oqil oldi. 

D) G‘ani g‘ildirakni g'izillatib g'ildiratdi. 

17. Quyida berilgan gapdagi tovush o'zgarishiga 

uchragan so‘zlar sonini aniqlang. 

Unisi o‘ziga bergan azobdan qiynaladi, bunisi esa o‘z 

qilig'idan dard chekadi. 

A) 5 ta  

B) 2 ta  

C) 3 ta  

D) 4 ta  

18. Ba’zi paytlarda yoshlik davrimning unutilmas 

damlarini esga olaman. O‘sha o‘ynoqi damlarni 

sog‘inaman. Meni o’tloqlarda dumalatgan, chang 

ko’chalarda o’ynatgan damlarni unutolmay 

qiynalaman.  

Ushbu gapda asos qismida ham, qo‘shimcha qismida 

ham fonetik o‘zgarish yuz bergan so‘z(lar) qaysi gap 

bo'lagi vazifasini bajaradi? 

A) sifatlovchi-aniqlovchi 

B) qaratqich-aniqlovchi, fe’l-kesim 

C) sifatlovchi-aniqlovchi, fe’l- kesim, ravish holi 

D) sifatlovchi-aniqlovchi, kesim 

19. «Dunyo» qo‘shig‘ining so‘zlarini farg'onalik shoir 

Oxunjon Hakimov ipga terilgan dur misol qog‘ozga 

tushirgan. «Bir kam dunyo, kimni sevib, kimni xor 

qilasan?» Darhaqiqat, insoniyat yaratilibdiki, 

oddiygina, jo‘ngina, soddagina tuyulgan shu jumboq 

yechimini topolmay ovora. Berilgan matndagi fe’l 

nisbatlari soni va turini aniqlang. 

A) 4 ta aniq, 2 ta majhul, 1 ta orttirma nisbat 

B) 3 ta aniq, 2 ta majhul, 1 ta o'zlik, 1 ta orttirma 

nisbat 

C) 3 ta aniq, 3 ta majhul, 1 ta orttirma nisbat 

D) 3 ta aniq, 1 ta majhul, 1 ta o‘zlik, 2 ta orttirma 

nisbat 

20. Yaxshi tarbiya ko‘rgan odam... xislatlari... biri 

shuki, u sheriklari... yordam qo‘li... uzatadi, safi... 

kengaytirib, yangi g‘alaba... ko‘zlaydi. 

Ushbu gapda nechta so'zdagi nuqtalar o‘rniga tushum 

kelishigi qo‘shimchasi qo‘yiladi? 

A) 5   B) 4 

C) 3   D) 2 

21. “Sevimli do’stining tarjimayi holi” asarining 

muallifini aniqlang.  

A) Navoiy  

B) Mirhond  

C) Farobiy  

D) Xondamir  

22. «Yevgeniy Onegin» she’rida qish bo‘yi yolg‘iz 

bo‘lgan Onegin qaysi daryo bo‘ylarida chanada 

Tatyana tomon yelar edi?  

A) Dnepr  

B) Neva  

C) Volga  

D) Lena  

23. Qaysi ijodkor o‘zining tarjimayi holida bola 

chog‘ida kichkina bir qushchani ko‘rganini va bir 

kattaroq bolaning «bu baxt qushi» degan so‘zini 

eshitib, har yili bahorda moviy baxt qushini kutgani 

haqida yozadi? 

A) Janni Rodari 

B) Ernest Seton-Tompson 

C) Hans Kristian Anderson 

D) Shavkat Rahmon 

24. Qaysi javobda nomi keltirilgan asar nemis 

adabiyotining yirik vakili Haynrix Haynening ballada 

janrida yozilgan asari hisoblanadi? 

A) «Sileziya to‘quvchilari» 

B) «Qullar kemasi» 

C) «Germaniya. Qish ertagi» 

D) «Yo‘l lavhalari» 

25. «Ilm ahlining baxti qalam singari qora». Ushbu 

hikmat qaysi asarda keltirilgan va qaysi qahramon 

tilidan aytilgan? 

A) «Yulduzli tunlar» romanida, Xondamir 

B) «Navoiy» romanida, Darveshali 

C) “Zarbulmasal” asarida, Sho’ranul  

D) “Qarolar falsafasi” asarida, Anbar Otin  

26. Qaysi javobda mutlaq tashbehga to‘g‘ri ta’rif 

berilgan? 

A) Baytda o'xshatish asosi berilmasa ham, 

o‘xshatuvchi vosita aniq ko‘rinib turgan o‘xshatish 

san’ati 

B) Tashbehning to‘rt unsuri qatnashgan o‘xshatish 

san’ati 

C) O‘xshatish tushib qolgan, o'xshatilmish 

o‘xshatishga ishora qilgan o‘xshatish san’ati 

D) Baytda asos va vositaning qo‘llanish yoki 

qoilanmasligidan qat’i nazar o‘xshamish va 

o‘xshatilmish ishtirok etgan o‘xshatish san’ati 

27. Yusufbek hojining («O‘tkan kunlar») xarakteriga 

xos xususiyatlar qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?  

1) agar gap ma’qul tushsa...; 2) gapga