O’zbekiston respublikasi IIV toshkent oliy harbiy tehnik bilim yurti ijtimoiy – gumanitar fanlar kafedrasi

Diniy g`oya va mafkuralar - insoniyat tafakkurining oddiylikdan murakkablikka qarab intilishida dunyoni, dunyo ichra o`zlikni anglashga qaratilgan diniy (ya'ni iymon-e'tiqodga asoslangan) qarashlar tizimi.

Ilmiy g`oyalar - fan taraqqiyotining samarasi, ilmiy kashfiyotlarning natijasi sifatida paydo bo`ladigan, turli fan sohalarining asosiy tamoyillari (printsiplari), ustuvor qoidalarini (postulatlarini) tashkil qiladigan ilmiy fikrlardir..

Falsafiy g`oyalar har bir falsafiy ta'limotning asosini tashkil etadigan, olam va odam to`g`risidagi eng umumiy tushuncha va qarashlardir. Ular bizni o`rab turgan dunyoni bilish jarayonida, kishilik jamiyatining taraqqiyoti mobaynida to`plangan bilimlarni umumlashtirish, inson hayotining ma'no-mazmuni, uning baxt-saodati kabi masalalar ustida mulohaza yuritish asosida shakllanadi.

Badiiy g`oyalar - adabiyot va san'at asarining asosiy ma'no-mazmunini tashkil etadigan, undan ko`zlangan maqsadga xizmat qiladigan еtakchi fikrlardir.

Ijtimoiy-siyosiy g`oyalar har bir xalq va umuman bashariyatning orzu-umidlarini, maqsad-muddaolarini ifodalaydi, erkin hayot va adolatli tuzumni tarannum etadi

Ozodlik g`oyasi - mazlumlarni o`z erki uchun kurashga chorlaydigan, qullik va qaramlikning har qanday ko`rinishini inkor etadigan g`oyadir.

Mustaqillik g`oyasi - eng ulug` va ezgu g`oya. Har bir xalq istiqlol tufayli o`ziga yot va bеgona tuzumdan, ijtimoiy tazyiqlardan xalos bo`ladi, o`z salohiyatini to`la-to`kis ishga solish, o`zi istagan va o`zi tanlagan yo`ldan borish imkoniyatini qo`lga kiritadi.

Adolat va haqqoniyat g`oyalari - insonning tabiati va ijtimoiy tuzumning mohiyatini bеlgilaydigan, qudratli kuchga ega bo`lgan g`oyalardir..

O`zbеk milliy g`oyasi - o`zbеk xalqi milliy mafkurasining g`oyalari umuminsoniy qadriyatlarga tayanadi. Bu g`oyalar еr yuzidagi barcha tinchliksеvar, ezgulikka intiluvchi xalqlar va millatlar, davlatlar qabul qiladilar.

aqidaparastlik - kishilar ongi va qalbiga ma'lum mafkuraviy tazyiqlar asosida singdiri-lib, e'tiqod darajasiga ko`tarilgan dunyoqarash shakllaridan biri. A. o`z xususiyatini ikkita shakl-da namoyon qiladi: Aqidaning dunyoviy shakli (sho-venizm, ateizm, kommunizm); aqidaning diniy shak-li, (inkvizitsiya, vahhobiylik, Hizb ut-tahrir, Hizbulloh, "Al-Qoyida" va b.) aqidalarni zamon va makondan ajratgan holda anglab, ularni (o`zgar-tirib bo`lmas) tushunchalar deb biluvchilar aqida-parastlar deb yuritiladi.