О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

2.Jismoniy tarbiya yо‘riqchisining kasbiy vazifalari
Maktabgacha yoshdagi bolaga haqiqiy jismoniy tarbiya yо‘riqchisi maktabgacha ta’lim dasturiga kiritilgan barcha turdagi topshiriqlarni yaxshi kо‘radi va mukammal biladi. U bolani о‘rgatishda terminologiyadan, buyruqlardan, og‘zaki kо‘rsatmalari va boshqa usullarini foydalanadi, ularni tushuntiradi, tо‘g‘ri ishlatadi. Uning pedagogik mahorati bolaning psixofizik rivojlanishining individual dasturini tuzish, mashqlarni tanlash, bolaning jismoniy tayyorgarligi va sensorimotor rivojlanishini aniqlash qobiliyatida namoyon bо‘ladi. U mashg‘ulotlar xavfsizligini ta’minlashi, uskunalarning texnik tavsiflarini va ularning ishlashining о‘ziga xos xususiyatlarini bilishi va jismoniy mashqlar xususiyatlariga muvofiq musiqadan foydalana olishi kerak.

Bolaning harakatlanish faoliyatini tashkil etishning barcha shakllari maktabgacha ta’lim muassasasi rahbari, tarbiyachilari, musiqa xodimi, tibbiyot xodimlari, tarbiyachilarning yordamchilari va suzish bо‘yicha yо‘riqchisi, shuningdek, ota-onalar bilan yaqin aloqada amalga oshiriladi.

Uslubiy xonada pedagog -tarbiyachilarning adabiyotlar va boshqa materiallar bilan mustaqil ishlashi uchun sharoitlar yaratilgan. U nazariy va amaliy uslubiy materiallarni tanlaydi: kitoblar, jurnallar, ochiq о‘yinlar va jismoniy mashqlar tо‘plamlari, ma’lumotnomalar, lug‘atlar; adabiyotlarning kartotekasi tuziladi; psixofizik fazilatlarni rivojlantirish uchun mashqlarni tanlash; har xil harakatchanlikdagi ochiq о‘yinlar va boshqalar.
Uslubiy xonada boshqa maktabgacha ta’lim tashkilotlarining ilg‘or tajribalarini aks ettiradigan yaxshi ishlab chiqilgan materiallar bо‘lishi kerak; yosh guruhlari uchun turli xil о‘quv dasturlari, ish rejalari; bolalarning harakatlanish faoliyatini tashkil etishning qо‘llaniladigan shakllari (mashg‘ulotlar, sport tadbirlari va bо‘sh vaqtlari, bolaning mustaqil harakatlanish faoliyatini tashkil etish va boshqalar) qisqacha bayonlari; jismoniy madaniyat va kо‘ngilochar tadbirlarning tavsifi.
Tasviriy material uslubiy ishda muhim rol о‘ynaydi: fotosuratlar, video va audio yozuvlar.
Uslubiy xonada jismoniy tarbiya bо‘yicha hisobotlar mavjud bо‘lib, ularning materiallari tuziladi va tahlil qilinadi. Uslubiy kabinetda rasmlar, qо‘llanmalar kо‘rgazmasi tashkil etiladi; sport anjomlari (badminton, basketbol, ​​shahar, xokkey va boshqalar), shu jumladan jihozlar; sport anjomlarini namoyish etish (halqalar, tayoqchalar, ustunlar, halqa uloqtirishlar, tо‘plar va boshqalar); Mamlakatning eng yaxshi sportchilari haqida albomlar yaratilib, kо‘plab boshqa kо‘rgazmali qurollar mavjud bо‘ladi. Maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiya bо‘yicha mutaxassisi kabinetning barcha jihozlaridan foydalanish bо‘yicha tarbiyachilar va ota-onalarga maslahat beradi va kerak bо‘lganda ularga yordamchi vositalardan foydalanish, darslar va turli xil sport va ochiq о‘yinlar о‘tkazish misollarini kо‘rsatadi.
Jismoniy yо‘riqchisi nafaqat jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarini о‘tkazibgina qolmay, balki harakatlanish faoliyatini tashkil qilishning turli shakllarini ham rivojlantiradi. U tarbiyachilar, katta tarbiyachi, shifokor, hamshira bilan eng yaqin aloqada ishlaydi; bolalar bilan ishlash uslubiga egalik qiladi, harakatlarning sifatini nazorat qiladi, ota-onalar bilan ishlaydi.
Har xil ish shakllarini tashkil etish yо‘riqchilarning jismoniy tarbiya bо‘yicha ishini sifatini oshirishga yordam beradi: individual va guruh maslahatlari, ochiq darslar, seminarlar, kurslar va boshqalar.
Shaxsiy maslahatlar yо‘riqchi tomonidan jadval asosida olib boriladi. Yо‘riqchining malakasi va savolning mazmuniga qarab konsultatsiya nazariy, uslubiy yoki amaliy bо‘lishi mumkin.
Guruh maslahatlari yо‘riqchi tomonidan maxsus ishlab chiqilgan reja asosida, tushuntirishni talab qiladigan masalalarni hisobga olgan holda о‘tkaziladi. Masalan, guruhda jismoniy mashqlar notо‘g‘ri о‘rgatiladi: harakatlarni bosqichma-bosqich о‘rganish mavjud emas, bolaning ongi yetarli darajada faollashtirilmaydi, shu bilan onglilik tamoyilini buzadi; va h.k.
Ushbu kamchiliklardan kelib chiqib, konsultatsiyalarning quyidagi rejasi bayon etilgan:
1) maslahat mavzusi;
2) asosiy savollar;
3) nazariy qoidalarning illyustratsiyasi (videofilmlardan foydalangan holda jismoniy mashqlarni bosqichma-bosqich о‘rganish metodikasini namoyish qilish mumkin);
4) konsultatsiyalar davomida tinglovchilar о‘rtasida paydo bо‘lgan savollarni muhokama qilish;
5) yо‘riqchining xulosasi;
6) mavzu bо‘yicha adabiyotlarning tavsiyasi.
Seminar - Malaka oshirishning ushbu shakli yosh tarbiyachilar uchun amalga oshiriladi. Seminarning davomiyligi muayyan vazifalarga, material miqdori va muayyan muassasa ish sharoitlariga bog‘liq. Masalan, ochiq darslarni о‘tkazishda maktabgacha ta’lim muassasasi yо‘riqchilari bola bilan ishlashda mashqlar va tо‘p о‘yinlaridan yetarli darajada foydalanmasliklari, uslubiy va amaliy kо‘nikmalarga ega emasliklari aniqlandi. Ushbu sohadagi muammolarni bartaraf etish uchun seminarning taxminiy rejasi tuziladi: suhbat, amaliy mashg‘ulotlar va yakuniy test о‘tkaziladi. Ushbu seminar 6-10 soat davom etadi.
Har bir amaliy mashg‘ulotdan sо‘ng seminar ishtirokchilariga variantlar ketma-ketligini ishlab chiqish bо‘yicha topshiriqlar beriladi, tо‘p о‘yinlarini о‘rgatish va о‘ynash metodikasi berilgan. Ochiq mashg‘ulotlar ularni keyingi muhokamasi bilan tashkil etiladi, darslarning video yozuvlari kо‘rib chiqiladi va tahlil qilinadi.
Seminar yо‘riqchining bola bilan ishlashi samaradorligini oshirishga yordam beradi, tashabbuskorlik, ijodkorlik, maqsadga muvofiqlikni rivojlantiradi va pedagogik ta’sir tizimini yaxshilaydi.
Muammoli seminar. Yо‘riqchilar malakasini oshirishning ushbu shaklining о‘ziga xos xususiyatlari dolzarb muammolardan biri bо‘yicha chuqur ilmiy va amaliy ishlardan iborat. Seminar jismoniy tarbiya yо‘riqchisi yoki maxsus taklif qilingan olim va boshqalar rahbarligida о‘tkaziladi.
Seminarning maqsadi ish tajribasiga ega bо‘lgan yuqori malakali yо‘riqchilarning nazariy darajasini oshirishdir. Seminarda 12-15 kishi qatnashadi.
Seminar rahbari ishtirokchilarni seminar mavzusi bilan tanishtiradi, kirish ma’ruzasini о‘qiydi, nazariy yо‘nalishni asoslaydi, ishtirokchilar tanlashi uchun boshqa tadqiqot mavzularini taklif qiladi.
Yо‘riqchilar seminar muammosi bо‘yicha pedagogik adabiyotlarni о‘rganadilar, kitoblar va maqolalardan referatlar tayyorlaydilar va yuzaga kelgan bahsli masalalarni muhokama qiladilar.
Seminar ishtirokchilari eksperimental ishlarni tashkil qilishni rejalashtiradilar. Ular har bir ma’ruza uchun mavzuni tayyorlab, bolalar bilan ishlash metodikasi bо‘yicha maslahatlashadilar.
Barcha ishlar jadvalga muvofiq amalga oshiriladi.
Seminar oxirida eng yaxshi ma’ruzalar ilmiy-amaliy konferensiya rahbari (tuman, shahar) tomonidan yо‘riqchilarga amaliy ish uchun tavsiya qilinishi, pedagogik о‘qish uchun taqdim etilgan, bosma nashrlarda nashr etilgan va hk.
Seminarlarning taxminiy mavzulari: "Jismoniy mashqlar va ochiq havoda о‘yinlarda ijodkorlikni rivojlantirish", "Jismoniy mashqlarni organizmiga sog‘lomlashtiruvchi ta’siri", "Maktabgacha ta’lim tashkilotida ommabop ochiq о‘yinlar".
Ochiq mashg‘ulotlar ish tajribasini almashish, pedagogik mahorat namunalarini namoyish etish, harakat faoliyatini tashkil qilishning turli shakllarini о‘tkazish usullarini namoyish etish maqsadida о‘tkaziladi. Jismoniy tarbiya yо‘riqchisi tarbiyachilarga dars mavzusi, kuzatish va keyingi tahlil qilish savollari va maqsadlari tо‘g‘risida oldindan ma’lumot beradi.
Ochiq mashg‘ulotlarni tomosha qilishdan oldin, u sizga kuzatish va keyingi tahlil qilish maqsadlarini eslatib turadi. Ochiq mashg‘ulotlarning yuqori samarasi ularni jismoniy tarbiya yо‘riqchisi tomonidan keyingi tahlillar bilan tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri namoyish etilishi bilan ta’minlanadi.
Jismoniy tarbiya yо‘riqchisining ish hujjatlarini yuritish tartibi:

O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining 2016 yil 4 fevraldagi “Maktabgacha ta’lim muassasalarining ish hujjatlari to‘g‘risida”gi 33-sonli buyruqlari asosida tarbiyachilarning ish hujjatlari belgilab berilgan.