O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

O'zgaruvchilarni E‘lon qilish/ Aniqlash.
O'zgaruvchi - dasturda o'zgarishi mumkin bo'lgan qiymatlarni saqlash uchun ishlatiladgan xotiradagi nomlab qo'yilgan joydir. Bu - har qanday tilning asosiy mezonidir. C++ ning barcha o'zgaruvchilari ularni foydalanishdan oldin e’lon qilinishi kerak. Qiymatlar dasturni bajarilishi vaqtida almashtirilishi mumkin bo'lgan o'zgaruvchilarga taqdim etilishi mumkin. O'zgaruvchilarlar nomlari foydalanuvchilar uchun qulay bo'lishi kerak. Masalan, ikkita sonlar yig'indisini hisoblash kerak bo'lsa, o'zgaruvchi nomini, "Zangura" yoki boshqa bir nom (qiyin tushuniladigan) bilan atagandan ko'ra, “yig'indi” kabi atash mumkin.
O'zgaruvchiga taqdim etiladigan yoki o'zgaruvchiga kiritiladigan qiymat shu o'zgaruvchi uchun ajratilgan xotirada saqlanadi. Biz char, int va float kalit so'zlari yordamida o'zgaruvchilarni yaratishimiz mumkin.
O'zgaruvchi bilan bajariladigan amallar u e’lon qilinganiga mos ravishda bajariladi. Misol uchun,

char ch;
int sum;
float salary;
// ch - belgili o'zgaruvchi
// sum - butun sonli o'zgaruvchi
// salary - suzib yuradigan vergulli o'zgaruvchi
Char turidagi o'zgaruvchini saqlash sxemasi ilgari ko'rsatilgan edi. 12.8-rasmda int va float turidagi o'zgaruvchilarni xotirada saqlashni ko'rsatilgan.
Belgili o'zgaruvchi bilan bog'langan ikkita qiymatlar mavjud:

1. 
   xotiraning o'sha uchastkasida saqlangan ma‘lumotlar qiymati. Bu, shuningdek, o'zgaruvchining rvalue sifatida tanilgan qiymatidir (“qiymati bilan” e‘lon qilingan).
   
2. 
   joylashish qiymati; ya‘ni, ma‘lumotlar qiymatining xotira manzili. Bu, shuningdek, lvalue ifodasi nomi bilan ma’lumdir (“el’ qiymati bilan” e‘lon qilingan).
   

To'rt bayt

Ikki bayt

Name of Variable of type float

Name of Variable of type int

8. 
   rasm. Xotiradagi int va float turidagi o'zgaruvchilar
   
9. 
   rasm rvalue va lvalue o'zgaruvchilarini qiymatlarini ko'rsatadi:
   

12.9-rasm. rvalue va lvalue o'zgaruvchilarni ko'rinishi

lvalue ifodasi C++ da bu qiymat taqdim etilishi mumkin bo'lgan ifodadir. Taqdim etish operatorining (=) chap tomonida ma‘lumotlar saqlanishi mumkin bo'lgan mavjud xotira manzilini ta‘minlaydigan lvalue bo'lishi kerak.
Eslatma: O'zgarmas qiymat kabi e’lon qilingan o'zgarmas qiymatlar va identifikatorlar (const kalit so’zini ishlatib e’lon qilingan) lvalue hisoblanmaydi va faqat taqdim etish operatorining o‘ng tomonida turishi mumkindir.
O'zgaruvchini e’lon qilish uni boshlang'ich qiymatini ta’minlamaydi, ya’ni o'zgaruvchi aniqlanadi, ammo o'zgaruvchining qiymati aniqlanmagan. E‘londa bitta o'zgaruvchidan ko'ra ko'proq o'zgaruvchilar bor bo'lsa, o'zgaruvchilar ro'yxatda vergul bilan ajratilgan bo'ladi. Misol uchun,