Portlatish ishlarini bajarish, sotib olish, saqlash va portllovchi materiallarni tashishga ruxsat olish

Portlovchi materiallar bilan ishlashning umumiy qoidalari
§ 8. Barcha portlovchi materiallar 5-ilovaga muvofiq qurilgan va jihozlangan maxsus omborlarda saqlanishi kerak.
§ 9. Saqlash va tashish paytida xavflilik darajasi bo'yicha barcha PM quyidagi guruhlarga bo'linadi:
1. Suyuq nitroefir miqdori 15% dan yuqori bo'lgan, flegmatizatsiyaga uchramagan geksogen, tetril.
II.Ammoniy nitratli portlovchi moddalar, uning trotil qotishmalari boshqa nitro birikmalar bilan, tarkibida suyuq nitroesterlari 15% dan ko'p bo'lmagan portlovchi moddalar, flegmatizatsiyalangan geksogen, detonatsiyalovchi shnur.
II. Porox tutunli va tutunsiz.
III. Detonatorlar, KZDSH.(qisqasekinlashtirilgan detonatsiyalovchi shnur).
IV. Portlatgich o'rnatilgan perforator zaryad va snaryadlari bilan.
Turli guruhlarning PM-lari alohida saqlanishi va tashilishi kerak. Birgalikda tashishga faqatgina ushbu qoidalarning 41-§ qismida nazarda tutilgan shartlar bajarilgan taqdirdagina yo'l qo'yiladi.Olov o'tkazuvchi shnur, uni yoqish vositalari, yondiruvchi patronlar, shuningdek, elektr alangalantiruvchilar II, III va IV guruhlaridagi PM birgalikda saqlanishi va tashilishi mumkin. Detonatsiyalovchi shnur detonatorlar bilan saqlanishi mumkin.
Izohlar: 1. Binolar tarkibida suyuq nitro efir miqdori 15% dan yuqori bo'lgan portlovchi moddalarni saqlash uchun moslashtirilgan hollarda, II guruh PM-larni bunday omborlarning alohida binolarida saqlashga ruxsat beriladi.
2. Saqlash paytida portlovchi moddalarni portlatish vositalariga (va aksincha), shuningdek, bir xil xavfli guruhdagi ba'zi portlovchi moddalarni boshqalari bilan almashtirishga ruxsat beriladi, ishlash uchun konversion koeffitsientni hisobga olgan holda, 300 sm³ ishlash qobiliyatini asos qilib olinadi.
3. Portlovchi moddalar sifatida (yonuvchan qo'shimchalar qo’shilgandan keyin) yoki boshqa PM bilan tashish paytida foydalanish uchun tayyorlangan ammiakli selitra II guruhning portlovchi moddalariga tegishli.
4. PM III guruhini birgalikda saqlash tutunli poroхga qo'yiladigan talablarga muvofiq amalga oshirilishi kerak.
§ Portlovchi materiallarni tashish "PMni tashish bo'yicha ko'rsatmalar" ga muvofiq amalga oshirilishi kerak (6-ilova).
§ 11. PM bilan har qanday ishlarni bajarishda juda ehtiyot bo'lish kerak: PM lar zarba va surishlarga duchor bo'lmasligi kerak; shuningdek PM bo’lgan qutilarni (konteynerlarni) surish, uloqtirish, sudrab tortish, siljitish (egish) va urish taqiqlanadi.
§ 12. PM bilan ishlashda chekish, shuningdek PM joylashgan joydan 100 m masofada ochiq olovdan foydalanish taqiqlanadi.
§ 13. Portlivchi moddalar bilan ishlashda o'qotar qurol, gugurt va boshqa yoqish vositalarini, shuningdek chekish uchun aksessuarlarni olib yurish taqiqlanadi. Istisno tariqasida gugurt yoki boshqa yoqish moslamalari faqat portlatuvchilarga, laboratoriya xodimlariga va ish jarayonida to'g'ridan-to'g'ri olovli shnurni yoqadigan (olovli portlatish, olovli shnur sinovi va h.k.)va ishlaydigan boshqa shaxslarga ruxsat etiladi.
§ 14. Ombordan berish va tarkibida suyuq nitro efir miqdori 15% dan yuqori bo'lgan muzlagan yoki yarim muzlagan portlovchi moddalardan foydalanish, ularni eritish bilan bog'liq bo'lmagan har qanday harakatlarni amalga oshirish, shuningdek, yaxlitligi va shaklini buzish taqiqlanadi, patronlar - sinishi, kesish, burash, qobiqni olib tashlash, detonator uchun chuqurchalar qilish va hk.
§ 15. Uni saqlash uchun omborlarda tutunli poroх bilan ishlash metall mixlari bo'lmagan oyoq kiyimlarda (namat etik va boshqa yumshoq poyabzal yoki galosh) bajarilishi kerak. Asboblar, mixlar, shtapellar, suvni ochib-yopish qurilmalari va boshqa metall anjomlar mis, qotishmalar va uchqun chiqarmaydigan metallardan tayyorlanishi kerak. Shruf buragichlar po’latdan tayyorlanishi mumkin.
§ 16. Portlash shpur zaryadlari uchun patronlarda va yumshoq qadoqdagi ammiyak-selitralik kukunli portlovchi moddalarni ishlatishdan oldin qobiqning yaxlitligiga zarar etkazmasdan ehtiyotkorlik bilan yumshatilishi kerak.
Portlash ishlarida ko’p vaqt saqlangan (qo’l bilan yumshatishga yaroqsizz) kukunli ammiak-selitrali portlovchi moddalarini ishlatish, ochiq ishdagi zariyadlar yoki belgilangan me'yordan ortiq namlangan portlovchi moddalardan foydalanish qat'iyan man etiladi.
Geksogen yoki suyuq nitroestrlarni o'z ichiga olmaydigan ko’p vaqt saqlangan va maydalanmaydigan kukunli ammiak-selitra portlovchi moddalari tegishli ko'rsatmalarga ega bo'lgan ishchilar tomonidan yanchilishi mumkin.
Bunday portlovchi moddalardan faqat gaz yoki chang jihatidan xavfli bo'lmagan shaxtalarda (konlarda) yoki ochiq ishlarda foydalanish mumkin. Agar ushbu portlovchi moddalardan foydalanish imkoni bo'lmasa, ularni yo'q qilish kerak.
Geksogen yoki suyuq nitroesterlarni o'z ichiga olgan kukunsimon portlovchi moddalar ochiq qazish ishlarida oldindan maydalashsiz ishlatilishi mumkin.
Eslatma. Gaz yoki chang uchun xavfli bo'lmagan shaхtalarda (konlarda) quduqlarni zariyadlashda patronlarning qobig'ini kesishga yo'l qo'yiladi.
§ 17. Elektr detonatorlari bilan ishlashda o'tkazgich(provodka)lardan tortish mumkin emas.