Reja: Radioaktiv qatorlar va transuran elementlar Yadrolarning gamma nurlanishi. Gamma-o‘tishlar tavsifi. Tanlash qoidalar. Ichki konveksiya. Messbauer effekti va uning qo’llanilishi. Og’ir yadrolarning bo’linishi


Myossbauer effektiga kо‘ra yadro holatlarining о‘ta nozik strukturasini о‘rganishda kо‘llanilishi


Download 159.97 Kb.
bet2/3
Sana02.04.2023
Hajmi159.97 Kb.
#1321150
1   2   3
Bog'liq
Rustamova M2 Mustaqil ish

Myossbauer effektiga kо‘ra yadro holatlarining о‘ta nozik strukturasini о‘rganishda kо‘llanilishi. Spektral chiziqlarning о‘ta nozik ajralishi atom qobiq elektronlarining yadro soxasida vujudga keltirgan magnit maydoni Ne105 gs bilan yadro magnit momenti ya ta’sirlashuviga kо‘ra bо‘ladi.
Elektron holatlar о‘rtasidagi energiya о‘tish energiyalari Eel1 eV bо‘lsa, nozik strukturaga mos keluvchi nisbiy energiya .
Bu energiya ajralishlarni optik spektroskopiya usuli bilan ham о‘rganish mumkin. Lekin yadro holatlariga mos keluvchi о‘ta nozik ajralish- lar, о‘tish energiyalarining (eyad=104-105 eV) yuqori bо‘lishligi sababli nisbiy energiya bо‘lib, energiya о‘zgarish- lariga о‘ta sezgir bо‘lgan uslublar bо‘lishligini talab etadi. Bu talabga Myossbauer usuli tо‘la mos keladi.
57Fe yadrosini kо‘rib chiqaylik. Yemirilish sxemasi 5-rasmda keltirilgan.
57So _ 7/2 T1/2 = 270k.
0,137 5/2
0,014 3/2 T1/2=10-7 s.

0 1/2
57Fe


5-rasm
Asosiy va birinchi о‘yg‘ongan holat spinlari 1/2- va 3/2- magnit kvant soniga kо‘ra asosiy holat m=+1/2; m=-1/2 birinchi о‘yg‘ongan holati esa tо‘rtta +3/2, +1/2, -3/2, -1/2 holatlarga ajraladi (6-rasm).
-3/2
_ -1/2
3/2 +1/2
+3/2
_ 1/2
1/2
-1/2
6-rasm
Magnit kvant soni tanlash qoidasiga kо‘ra (m=0, 1), ajralgan holatlar о‘rtasida oltita о‘tish bо‘lishi kerak. Tajribada о‘tishlarga mos keluvchi Myossbauer yutilish spektri olinadi (7-rasm).
N
94
88
82
80
-1,0 0 1,0 V, sm/s
7-rasm
Olingan tajriba natijalariga kо‘ra asosiy va о‘yg‘ongan holatlarga mos keluvchi о‘ta nozik ajralish energiyalari E lar hamda о‘rtacha elektron magnit maydoni kuchlanganligi Ne va о‘yg‘ongan holat magnit momenti -larni aniqlash mumkin.

Download 159.97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling