sinf anorganik va organik kimyo 68 soat, haftasiga soat,A

Foydalangan adabiyot: Kimyo fanidan uzviylashtirilgan o’quv dasturi asosida nazorat ishlarini o’tkazish bo’yicha metodik tavsiyalar (7,8,9-sinf). Toshkent-2010 y. O’zbekiston Respublikasi Ta’lim markazi.

Darsning borishi : Tashkiliy qism: 1. Salomlashish. 2. Davomadini aniqlash. 3. Darsga tayyorgarlik ko’rish.

Nazorat ishini bayoni:
I variant
Tajriba: Metallarning tuzlar eritmafari bilan o'zaro ta'siri.

Birinchi probirkaga mis (ll) sulfat yoki mis (li) nitrat eritmasidan 1 — 2 ml quying,

ustiga kichkina mixni ipga bog'lab tushiring va kuzating. Ma'lum bir vaqt o'tgandan
keyin mixda qanday o'zgarish sodir bo'ladi?

ikkinchi probirkaga kumush nitrat yoki qo'rg'oshin (II) nitrat eritmasidan quying,

ustiga mis simni bo'lakchasidan soling va kuzating. Mis simi bo'lakchasida qanday
o'zgarish sodir bo'ladi?

lkkala probirkada sodir bo'ladigan hodisaning reaksiya tenglamasini molekular

va ionli ko'rinishda yozing.
Il variant
Tajriba: Anorganik moddalar orasidagi genetik bog'lanish.

Quyidagi o'zgarishlarni tajribalar asosida bajaring:

Cu → CuO → CuSO4 → Cu(OH)2 → CuO.

Mis plastinkasini spirt lampasi yordamida qizdiring, natijad.~ plastinka qorayadi.

Qoraygan qismini pichoq yordamida filtr qog'oziga qirib tushiring. Buni bir necha
bor takrorlang. Hosil bo'Igan mis (II)-oksidini toza probirkaga solib, ustiga 1 — 2 ml
sulfat kislota eritmasidan quying. Reaksiyani tezlatish maqsadida probirkani
tutqichda ushlab, spirt lampasi yordamida qizdiring. Hosil bo'lgan havorang
eritmaga nartiy gidrooksid eritmasidan 1 — 2 ml quying, natijada havo rangli mis
(ll) gidrooksid cho'kmasi hosil bo'ladi. Cho'kmani filtr qog'ozi yordamida filtrlang
va ozgina quritib, chinni kosachaga solib, spirt lampasi yordamida qizdiring.
Nima kuzatiladi? Tajriba xufosalarini va sodir bo'Igan reaksiya tenglamalarini
daftaringizga yozing.
lll variant
Probirkalarga 3 — 4 tomchidan kalsiy va bariy tuzlari eritmalaridan tomizib, ular
ustiga 3 — 4 tomchidan natriy karbonat eritmasidan qo'shing. Har bir probirkada
hosil bo'Igan cho'kmalar ustiga suyiltirilgan xlorid kislota eritmasidan qo'shing va
ohista chayqating. Ularni erish tezligiga ahamiyat bering. lkkala probirkada sodir
bo'ladigan hodisaning reaksiya teng larnasini yozing.