Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Buxoro qo‘shbegisi 
zonlar, bozordagi tarozilar va o 4lchovlar
ustidan nazorat ishlarini rais boshqarardi. Rais o 4z navbatida bosh qoziga 
b o 4ysunardi. Bosh raisning o 4zi amir va bosh qozi oldida m a’lumot berish 
uchun shaxsan m as’ul b o 4lgan. Uchala oliy amaldor — qo4shbegi, devonbegi 
va bosh qozi har doim B uxoroda b o 4lishi shart edi. Am irlikdagi beklar va 
ulam ing mol-mulkini askarlar q o 4riqlashgan.
M ahalliy m a ’m uriyat — aminlar, oqsoqollar ham da bekliklar vakillari 
va m honiylardan iborat b o 4lib, ular amir farm onlarini so4zsiz ijro etishlari 
shart b o 4lgan. Butun Buxoro amirligi bekliklarga b o 4lingan edi. Beklar shax­
san amir tom onidan tayinlanar va lavozim idan b o 4shatilardi. B eklar atrofida 
ulam ing qarindoshlari yoki yaqin kishilaridan tayinlangan ulkan amaldorlar 
guruhi jam langan.
Davlatni him oya qilish uchun amirning xalq k o 4ngillilari va qo4shinlardan 
saralab olingan xos lashkari b o 4lgan. Lashkarga to 4pchiboshi (to4pchilashkar) 
rahbarlik qilgan. B iroq X IX asr oxiriga kelib amir lashkari shoshilinch 
tarzda y ig 4iladigan, yom on harbiy ta ’lim k o 4rgan va sodda qurollar bilan 
ta ’minlangan dehqonlardan iborat b o 4lgan. Bunday lashkarning bosh m aqsadi — 
zam r b o 4lganda A rk qarshisida safga y ig 4ilish edi. Lashkar tartiboti amal- 
da XIX asr boshlaridan beri isloh qilinmagan, harbiy ish sifatsiz va qo4shin 
qurol-yarog4lari o 4ta qoloq darajada edi.
M amlakat darom adlarining katta qismini shaxsiy m anfaatlariga sarf qiluv­
chi am aldor va xizm atchilar davlat ravnaqi va taraqqiyoti uchun kamdan kam
qayg4urardilar. Shu bois amirlikning zam riy sarf-xarajatlari bir-biriga qon- 
qarindosh amaldorlar zim m asiga emas, balki oddiy xalq gardaniga tushardi.
110

---

^ 
O'zingizni sinang!