Statistika kuzatish metodi. Statistik tafnislash va guruhlash metodi reja

a) anketa (savolnoma) orqali kuzatish;
b) asosiy massivni kuzatish;
v) monografik tasvirlash;
g) tanlama kuzatish.
Anketa orqali kuzatish to'ldirilishi ixtiyoriy bo'lgan savolnoma tuzib, kuzatiluvchi subyektlarga tarqatish yo'li bilan ma'lumotlar to'plash. Anketa orqali kuzatishning mohiyati shundaki, unda tegishli savoIIar yozilgan varaqalar javob yozib yuborishni iltimos qilib respodentIar orasida tarqatiladi. Ammo varaqlami to'ldirish Ixtlyoriy bo'Igani uchun odatda tarqatilgan anketalami faqat bir qismi javobi bilan qayta olinadi. Natijada qisman kuzatishga ega bo'lamiz.
Asosiy massivoi kuzatish - to' plamda asosiy o’rin tutgan birliklar haqidagina ma’lumotlar to' plash, qolganlarini esa e'tiborga olmaslik. Uning xususiyati shundaki, kuzatish uchun o'rganilayotgan belgining umumiy hajmida eng salmoqli o’rin tutgan to'plamning asosiy qismi ajratib olinadi, boshqalari esa kam salmoqqa ega bo'lganligi sababli tashlab yuboriladi, chunki, ular tekshirish natijasiga sezilarli ta'sir etmaydi.
Monografik tasvirlash deganda tipik hodisalami har taraflama chuqur va sinchiklab o'rganish tushuniladi. U yoppasiga kuzatish natijalarini boyitish maqsadida o'tkaziladi. Monografik tasvirlash barcha to'plam haqida fikr yuritish uchun ma'lumot to'plashni ko'zlamaydi va shu bilan qisman kuzatishning boshqa turlaridan farq qiladi.
Tanlama kuzatish - bosh toplamning tuzilishi va xususiyatlarini aks ettiruvchi qismini tanlab olib ma’lumot to’plash. Tanlama kuzatish deganda umumiy bosh to'plamdan bir qismini ilmiy asoslangan, vakolatlikni to'la ta'minlab beradigan usuIIar yordamida tanlab olib tekshirish tushuniladi. U statistika amaliyotidajuda keng qo'IIaniladi. Masalan, uy ho'jaliklari budjeti tanlama kuzatish orqali o'rganiladi. Bozor sharoitida tanlama kuzatishni qo'llash sohalari beqiyos kengayadi.
Statistik kuzatish jarayonida boshlang'ich ma' lumotIarni olish turli usuIIar yordamida amalga oshiriladi. Shunga asosan statistik kuzatish to'rt turga bo'linadi: