T. C. Fatih sultan mehmet vakif üNİversitesi LİsansüSTÜ EĞİTİm enstiTÜSÜ tarih anabiLİM DALI tarih programi yüksek lisans tezi

Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, F. Giese Neşri, s. 97. 
91
Alaattin Dolu, “Osmanlı Kroniklerinde Kudüs Algısı”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü Dergisi, sy. 25/1, 2016, s. 26. 
92
Robert Anhegger, “Mu’âlî’nin Hünkârnâmesi”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih 
Dergisi, C. I, sy. I, Eylül, 1949, s. 61.
93
Alaattin Dolu, a.g.m., s. 27. 

---

40 
İKİNCİ BÖLÜM 
2. SELİMNÂMELERDE KUDÜS 
Kudüs, Yavuz Sultan Selim’in Suriye ve Mısır seferi ile Osmanlı topraklarına 
girmiştir. Osmanlı tarih yazıcılığında Yavuz Sultan Selim dönemini aydınlatan en 
önemli kaynaklar ise Sultanın ismine ithafla Selimnâme olarak anılan eserler 
olmuştur. Bu eserlerin hemen hemen hepsi Yavuz Sultan Selim’in Suriye ve Mısır 
seferini ayrıntıları ile işlenmişlerdir. Dolayısıyla sefer sırasında Osmanlı topraklarına 
katılan Kudüs de bu anlatım içerisinde yerini almıştır. Eserler, Kudüs’ün Osmanlı 
idaresine girişi konusunda çok fazla ayrıntı sunmasa da birkaç cümle ile de olsa 
geçmiş, Şam bölgesindeki idari yapılaşmada yerini nasıl aldığı hususlarına 
değinilmiştir. Selimnâmelerde Kudüs yazımının en ayrıntılı ele alınışı ise Yavuz 
Sultan Selim tarafından Kudüs’e gerçekleştirilen ziyaret vasıtasıyla karşımıza 
çıkmıştır. Bu bölümde Selimnâmeler üzerinden, konu bütünlüğünü sağlama adına 
önce Suriye ve Mısır seferine çıkış sebepleri sonra Kudüs’ün Osmanlı hakimiyetine 
girişi ve Yavuz Sultan Selim’in Kudüs’ü ziyareti başlıkları incelenmiştir. Bu 
bölümdeki kaynakların büyük çoğunluğu Selimnâmeler olmakla beraber, Yavuz 
Sultan Selim’in Suriye ve Mısır seferinde yanında olmaları dolayısıyla eserlerinde 
aktardıkları bilgiler Selimnâmeler kadar değerli bulunan Silahşör lakaplı tarihçinin 
Feth-nâme-i Diyâr-ı Arab eseri ile Haydar Çelebi’nin Ruznâmesi de kullanılmıştır. 
Ayrıca Tacü’t Tevârih adlı eserinin bir bölümünü Selimnâmeye ayıran Hoca 
Sadeddin’in Selimnâmesi de kaynak olarak kullanılmıştır.
2.1. SELİMNÂMELERDE SURİYE VE MISIR SEFERİ 
Çaldıran Şavaşı’ndan sonra Safevi tehlikesini kısmen ortadan kaldıran Yavuz 
Sultan Selim, sefer yönünü Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’ya çevirmiştir.
94
Osmanlı Devleti ile Memlükler arasındaki tampon bölgede yer alan
95
Dulkadiroğulları Beyliği’ne de Osmanlı Devleti’ne karşı sergilediği düşmanca 
94
Mustafa Cezar, Mufassal Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2011, C. II, s. 
742; Feridun M. Emecen, Yavuz Sultan Selim, Kapı Yayınları, İstanbul, 2017, s. 195. 
95
Yavuz Ercan, Kudüs Ermeni Patrikhanesi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1988, s. 3. 

---

41 
hareketler
96
neticesinde son verilince Osmanlı Devleti’nin karşısında yegâne güç 
olarak Memlük Devleti kalmıştır.
Osmanlı Devleti’nin Memlükler ile mücadelesi Safeviler ile olan mücadele 
kadar keskin olmasa da iki devlet, tarihi süreçte sürekli karşı karşıya gelmiş ve 
birbirlerine güç savaşında bulunmuştur.
97
Yavuz Sultan Selim döneminde Doğu ve 
Güneydoğu Anadolu’nun Osmanlı hakimiyetine girmesi Osmanlı Devleti ile Memlük 
Sultanlığı’nı karşı karşıya getirmiştir. Memlükler için Mısır’ın anahtarı
98
olarak 
görülen Suriye, Osmanlı tehlikesi altına girmiştir. Sınır komşusu olan bu iki büyük 
devletin Anadolu’yu ve Suriye’yi hakimiyeti altında bulundurma ideali karşı karşıya 
gelmelerini kaçınılmaz hale getirmiştir. 
Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’nun zabtının ardından İstanbul’a dönen 
Yavuz Sultan Selim, bir süre burada kaldıktan sonra Edirne’ye gitmiş ve yeni bir 
sefer kararını burada almıştır.
99
Doğuya düzenlenecek bu seferin asıl istikameti gizli 
tutulmaya çalışılmıştır. Yavuz Sultan Selim tarafından seferin İran Safevi Devleti’ne 
düzenleneceği algısı oluşturulmaya çalışılmıştır.
100
Padişah bu tavrı ile Mısır üzerine 
yapılacak bir askeri manevranın oluşturacağı tepkiyi en aza indirmeye, Memlük-
Safevi birlikteliğinin de önüne geçmeye çalışmıştır.
101
Anadolu, Şam, Halep ve Mısır topraklarını hakimiyeti altına almak isteyen 
Yavuz Sultan Selim kuşkusuz bu topraklar üzerinde emelleri olan rakiplerini bertaraf 
96
Dulkadiroğulları Beyliği’nin Osmanlı Devleti’ne karşı sergilediği düşmanca hareketler ve beyliğin 
Osmanlılarca ilhakı hadisesi için bkz: Mustafa Cezar, a.g.e., s. 739-740; Selahattin Tansel, Yavuz